Македонија
Наместо Скопје, прашина на подножјето на Водно – што се случувало во сеизмолошката станица за време на скопскиот земјотрес
Денес, 26 јули, одбележуваме 61 година од скопскиот катастрофален земјотрес, кој остави длабоки траги во историјата на градот Скопје.
Земјотресот со магнитуда 6,1 според Рихтер предизвика големи материјални штети, но и голем број починати, 1.070 изгубени човечки животи.
По тој повод, од сеизмолошката опсерваторија раскажаа што се случувало во станицата во Скопје за време на скопскиот катастрофален земјотрес на 26 јули 1963.
Сеизмолошката станица на Универзитетот во Скопје била единствената што работела во времето на скопскиот катастрофален земјотрес на 26 јули 1963 година.
Во моментот на земјотресот со станицата раководел Драган Хаџиевски, професор на Природно-математичкиот факултет во Скопје. Други вработени во станицата во тоа време биле геологот Панде Георгиевски и помошник-лаборантот и чувар на станицата, Ристо Глигоров, кој со своето семејство живеел во станбениот дел на станицата, нешто што било вообичаено за тогашните сеизмолошки институции. Меѓутоа, Панде и Ристо на 26 јули 1963 година биле на годишен одмор, па така за време на кобното утро во Скопје од стручните лица на станицата бил само Драган Хаџиевски, а во зградата на станицата, само родителите на Ристо Глигоров – Тимо и Софија.

Тимо и Софија на 26 јули 1963 година, во 5.17 часот, биле разбудени од многу силен подземен удар, проследен со силна бучава. Веднаш потоа почувствувале и слушнале силни удари во надворешните ѕидови на станицата од одронетите варовнички карпи на падината на Водно над станицата. Станицата, за среќа, не претрпела значајни оштетувања.
Истрчале во дворот на станицата, каде што биле сведоци на страшна глетка: наместо градот Скопје, во подножјето на падината на Водно се кревале големи облаци прашина. Кога по некое време прашината се расчистила, здогледале урнати згради и куќи. Во целокупниот хаос не ни забележале дека во моментот пристигнал раководителот на станицата, Драган Хаџиевски, кој со своето возило, со многу големи тешкотии, низ паниката и урнатините во градот Скопје успеал да стигне до станицата.

Станицата тогаш била опремена со два механички сеизмографа MAINKA, монтирани уште во првата половина на 1957 година, на начин да ги бележат движењата на тлото по должината на правците север-југ и исток-запад, и со механичкиот сеизмограф CONRAD, монтиран во февруари 1963 година, на начин да ги бележи движењата на тлото по должината на правецот север-југ. Драган констатирал дека сите три сеизмографи биле исфрлени од работа при ударот на силниот земјотрес. Со голема возбуденост, но и умешност, тој успеал, речиси 38 минути по настапот на земјотресот, да го врати во работа сеизмографот CONRAD, а по околу 2 часа и 32 минути и едниот од сеизмографите MAINKA. Со ова било овозможена континуирана регистрација на другите земјотреси настанати по силниот, што обезбедило натамошно издавање на сеизмолошкиот билтен и на засебни извештаи, како и навремено информирање на населението за преземање соодветни заштитни мерки.
Континуитетот на микросеизмичките набљудувања по силниот земјотрес, што го обезбедил Драган Хаџиевски, претставува, всушност, основен материјал за понатамошните обемни истражувања на скопското епицентрално подрачје од сеизмолошки и од сеизмотектонски аспект, но и особен пример за сите сеизмолози за несебичното стручно залагање и акција, утрото, на 26 јули 1963 година.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Македонија трета во Европа по убиства на жени од партнер или член на семејство
Македонија се најде на третото место во Европа според стапката на убиства на жени извршени од партнер или член на семејството, покажуваат најновите податоци на Евростат за 2023 година, анализирани од „Еуроњуз“.
Според податоците, во Северна Македонија биле убиени шест жени на еден милион жители, што ја става земјата веднаш зад Латвија и Литванија. Латвија бележи највисока стапка во Европската Унија со околу 17 жени убиени на милион жители, додека Литванија е на второто место со 10 жени на милион жители.

Жени убиени од партнерите или членовите на семејството, во просек од еден милион луѓе
Просекот во Европската Унија изнесува 4,1 убиена жена на еден милион жители, што е значително помалку од стапката регистрирана во Македонија. Според Евростат, жените во ЕУ се убиени речиси двојно почесто од мажите кога сторителот е партнер или член на семејството.
Најниски стапки во Европската Унија, со исклучок на Малта, се забележани во Грција, Шпанија и Холандија. Во Грција стапката изнесува 1,8 жени на милион жители, во Шпанија 2, а во Холандија 2,3.
Податоците покажуваат дека во последната деценија бројот на вакви убиства во ЕУ останал релативно стабилен, со највисоко ниво во 2022 година, кога биле убиени 4,4 жени на еден милион жители.
На глобално ниво, според Обединетите нации, Африка е континентот со највисока стапка на фемицид – 30 жени на милион жители, како и со најголем апсолутен број жртви, со проценети 22.600 убиени жени во 2024 година. Во поширокиот европски регион стапката изнесува пет жени на милион жители.
Обединетите нации наведуваат дека 60 отсто од сторителите на фемицид во 2024 година биле интимни партнери или членови на семејството и ваквите убиства ги дефинираат како „фемицид“ – намерни убиства мотивирани од родово базирани фактори, како нееднакви односи на моќ, родови стереотипи и штетни општествени норми.
Македонија
ВМРО-ДПМНЕ: Преку наместен тендер во ЕСМ во 2023 испрани околу 2 милиони евра
Од ВМРО-ДПМНЕ обвинуваат дека СДСM и ДУИ за време на нивното седумгодишно владеење воспоставиле тендерски мрежи со однапред договорени постапки и контролирана конкуренција, со цел перење пари од државниот буџет.
Во соопштението се наведува дека во 2023 година, преку организирана и добро осмислена шема во ЕСМ, биле испрани околу 2 милиони евра преку наместен јавен тендер со вкупна вредност од 8 милиони евра.
Според ВМРО-ДПМНЕ, наместо постапката за јавна набавка да биде транспарентна, конкурентна и во интерес на јавноста, во неа биле вклучени две правни лица – едно од Скопје и едно од Куманово, со однапред дефинирани улоги. Кумановската фирма, како што се наведува, била вклучена исклучиво за да се создаде привид на конкуренција и да не изгледа дека скопската фирма е единствениот понудувач.
Од партијата посочуваат дека фирмата од Куманово доставила непотполна документација и понуда со цена повисока од претходно проценетата вредност, додека фирмата од Скопје понудила цена која речиси целосно се поклопувала со проценетата вредност, иако таа вредност воопшто не била јавно објавена во огласот.
По завршувањето на постапката, според соопштението, со цел да се замагли трагата, осомничените пуштале во оптек, примале и пренесувале финансиски средства во износ од околу 2 милиони евра, што, како што наведуваат од ВМРО-ДПМНЕ, претставува јасна основа за сомнение за кривично дело перење пари.
Од партијата додаваат дека ова не е изолиран случај, туку само една од многуте шеми на наместени тендери кои функционирале за време на владеењето на СДСM и ДУИ.
Во соопштението се наведува и дека ниту Сoцијалдемократите ниту Интегративците не се оградиле, не се дистанцирале, ниту презеле одговорност, туку, како што тврдат, продолжуваат да го релативизираат и штитат криминалот.
Македонија
„Врват криминални тендери на ДПМНЕ додека Скопје се гуши во загаден воздух“, велат од СДСМ
„161 тендер за една фирма вредни 5,3 милиони евра, тендери од 9 милиони за друга фирма со двајца вработени, милионски износи за фирма на студентот на Мицкоски. Дури и по европските пари посегна власта за што ЕУ ја суспендираше ИПАРД 3 програмата“, велат од СДСМ.
„Наместо инвестиции во мерки и политики за намалување на загадувањето парите на граѓаните завршуваат во криминални тендери преку кои се пумпаат милиони евра.
Мицкоски најавуваше 1 милијарда евра инвестиции за чист воздух и намалувањето на загадувањето за 50% но наместо тоа ги намали парите за чист воздух за 51%!
Владата на ДПМНЕ нема пари за чист воздух, нема пари за бесплатен јавен превоз, нема пари за филтри, за еколошко греење, еколошки проекти, за итни интервенции.
Само за криминални тендери има пари.
Изборот на ДПМНЕ е крадење на народот и лично богатење наместо јавното здравје на скопјани.
Во времето на СДСМ се презедоа низа на мерки со Планот за чист воздух и во тие години започна тренд на постепено намалување на загадувањето.
Штетните честички ПМ 2.5 во воздухот се намалија за -564kg на годишно ниво, а честичките МП 10 за – 735kg исто така на годишно ниво. И тоа граѓаните го знаат.
СДСМ бара прогласување еколошка и здравствена кризна состојба во Скопје и свикување на итна седница на Советот на Град Скопје за што имаме и конкретни мерки за намалување на загадувањето.
Но, за да може да се реализира некоја мерка мора крадењето на народот да запре а сите виновни да понесат одговорност согласно закон.
На криминалот и корупцијата мора да им се стави крај“, соопштуваат од СДСМ.

