Македонија
Речиси 170 жени годишно заболуваат од рак на грлото на матката во Македонија
Во Македонија се забележува дека бројот на нови случаи за 2022 година со рак на грлото на матка изнесува 173, а бројот на починати од ова заболување бил 66, спотед податоците што ги објави Институтот за јавно здравје (ИЈЗ).
Во периодот од 10 години, односно од 2013 до 2022 просечната, инциденцијата за ова заболување била 9,2 на 100.000 жени или речиси 170 нови случаи секоја година, тоа го прави ракот на грлото на матката шесто најчесто малигно заболување кај жените.
Според податоците за морталитет, морталитетот изнесува 2,9 смртни случаја на 100.000 жени или во просек 52 починати жени во овој период од рак на грлото на матката.
„Со редовни прегледи и водење добра грижа за сопственото здравје сите овие смртни случаи може да бидат избегнати бидејќи добар скрининг и раното откривање на сите случаи води кон добри можности за ефикасен третман и избегнување многу смртни случаи“, велат од ИЈЗ.
Извештајојт доаѓа во јануари – месец посветен на подигнување на свеста за ракот на грлото на матката – еден од најчестите и најпревентабилни видови рак кај жените. Ракот на грлото на матката се развива бавно, што овозможува рано откривање преку редовни гинеколошки прегледи и скрининг-тестови, како што се ПАП-тестот и тестирањето на хуман папилома вирусот (HPV).
Што го предизвикува ракот на грлото на матката?
Главниот причинител е инфекцијата со ХПВ, вирус што се пренесува по сексуален пат. Иако повеќето ХПВ-инфекции не се опасни и спонтано исчезнуваат, некои типови на вирусот може да доведат до појава на преканцерозни промени или рак (тоа се ХПВ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 и 59).
Покрај хуманиот папилома вирус (ХПВ) како најчест предизвикувач, други фактори што го зголемуваат ризикот за развој на ова заболување се:
– ран почеток со сексуални односи – поголема изложеност на ХПВ-вирусот во помлада возраст;
– повеќе сексуални партнери – зголемен ризик за ХШВ-инфекција;
– слаб имунолошки систем – намалената способност на организмот да се бори со инфекции го зголемува ризикот;
– пушење – хемикалиите во тутунот може да придонесат за развој на рак на клеточно ниво.
Како може да се спречи ракот на грлото на матката?
– вакцинација против ХПВ – ова е најефикасниот начин за превенција. Вакцината се препорачува за девојчиња и момчиња уште од рана возраст;
– редовни скрининг-прегледи – жените треба редовно да прават ПАП-тест и ХПВ-тест во согласност со препораките на лекарот;
– безбедни сексуални практики – употребата на заштита го намалува ризикот од ХПВ-инфекција;
– симптоми на рак на грлото на матката.
Во раните фази овој рак често нема симптоми. Но, напреднатите фази може да предизвикаат:
– абнормално вагинално крвавење помеѓу циклус, по менопауза или по сексуален однос;
– болка за време на сексуален однос;
– болка во грбот, нозете или карлицата;
– необичен вагинален исцедок со интензивна непријатна миризба;
– губење телесна тежина и апетит, проследени со слабост и малаксаност;
– отоци на нозете;
– раното откривање и навременото лекување значително ги зголемуваат шансите за излекување.
Како се спроведуваат скрининг-тестовите?
– ПАП-тест (Папаниколау тест): овој тест е брз и безболен. Земениот примерок од клетките на грлото на матката се анализира за да се откријат промени што може да водат кон рак;
– ХПВ-тест: го открива присуството на високоризични типови на хуман папилома вирусот, кои се поврзуваат со рак;
– редовното извршување на овие тестови, според националните и светските препораки, е клучно за рано откривање на преканцерозните промени.
Важноста од ХПВ-вакцинацијата
Вакцината против ХПВ е препорачана за:
– девојчиња и момчиња од 9 до 14 години, пред почетокот со сексуалната активност;
– лица до 26 години, кои не се вакцинирани во детството;
– ХПВ-вакцината е безбедна и ефикасна и драматично го намалува ризикот од развој на рак на грлото на матката и други ХПВ-поврзани заболувања.
Третман и грижа за заболените
Третманот за рак на грлото на матката зависи од стадиумот на болеста:
– рани фази: хируршка интервенција или минимално инвазивни процедури;
– подоцнежни фази: комбинација од радиотерапија и хемотерапија;
– поддршката за жените што поминуваат низ ова искуство е исто толку важна како и медицинскиот третман. Групите за поддршка, психолошката помош и социјалната поддршка играат клучна улога во подобрувањето на квалитетот на животот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Општина Карпош: Сите училишта во општината имаат фотоволтаични системи
Општина Карпош ги опреми десетте основни училишта на своја територија, со фотоволтаични централи кои произведуваат електрична енергија за свои потреби, соопштија од таму.
„Локалната самоуправа ја реализираше оваа иницијатива, откако претходно ја реновираше и кровната конструкција на сите училишни установи. Во случајов, училиштата и детските градинки во Карпош се енергетски ефикасни објекти, со оглед на тоа што истите имаат поставено термичка изолација, прозорци со трослојно стакло, а некои од нив се загреваат на системи од обновливи извори на енергија.
Општина Карпош е првата локална самоуправа во Македонија која постави хибридни колектори на детската градинка „Мајски цвет“ во Тафталиџе 2, кои служат за производство на електрична енергија и топла вода. Поточно, овие колектори произведуваат струја со моќност од 3,2 kw, а преку искористување на сончевата енергија се произведуваат и 300 литри санитарна топла вода, која се користи за потребите на кујната на оваа детска установа“.
Според планираната динамика, како што најавуваат, Општината ќе ги опреми и останатите детски градинки, кои заедно со основните училишта ќе бидат енергетски ефикасни и финансиски одржливи институции.
Македонија
Како ќе живеат 5000 луѓе на простор предвиден за 1500 кај „Треска“, Белчева јавно го праша Герасимовски зошто не го спроведе конкурсот
Јана Белчева-Андреевска, досегашна советничка во Советот на Општина Центар, која на овие избори влезе во Советот на Скопје јавно го праша градоначалникот на Горан Герасимовски зошто не го спроведе конкурсот кој е одлука на Советот за уредување на земјиштето на просторот на поранешна „Треска“. Преку објава на социјалните мрежи Белчева – Андреевска праша и зошто ниту ниту Уставен суд, ниту Министерството за транспорт тогаш водено од СДСМ не се охрабри да го спаси градот од таква катастрофа.
Белчева – Андреевска потсети на вистината за планот за „Треска“.
„ 1. Планот кој се релизира на 30.000м2 не соодветствува со Генералниот план за градот ,па наместо 1500 жители на локацијата се овозможува да се населат повеке од 5000 жители.
2. При подготовка за градба се исечени 105 дрвја кои градби со подземни нивоа не можат да ги надоместат.
3. Градоначалникот потенцира дека не продава државно земиште, а за реализација на планот приватизирани се неколку илјади квадрати државно земјиште.
4. На местото каде по планот е предвидено јавно зеленило од 7.000м2 се наоѓаат објекти од 2000м2 корисна, но легализирана површина кои Општината треба да ги откупи за да го реализира единственото зеленило. 1200м2 од тие обекти се во соственост на инвеститорите на ‘Треска’ кои дополнително можат да се офајдат со дополнителни 960.000 евра. Обидот тоа да се избегне иницирано од ‘Шанса за Центар’ во актуелниот момент не беше подржано од градоначалникот.
5. Награденото решение на Конкурсот за ‘Треска’ го ревидираше планот согласно Генералниот план, со тоа го заштити јавниот интерес и ги отстрани добар дел од неговите недостатоци. Правото на градба на приватниот имот не им беше одземено на инвеститорите туку беше регулирано да се одвива според правилата на Урбанистичко планиранье.
За конкурсот не се залудно потрошени парите. Напротив. Конкурсот беше доказ дека ако се направи триаголник на соработка: политичари со визија и со примарна цел-јавниот интерес; ангажман на докажани стручни и професионални лица; и соработливи инвеститори флексибилни за договор и свесни за јавниот интерес, а не само алчни, е тогаш може да се менува развојот на просторот. Но укинувањето на конкурсот на ‘Треска’ еднострано и незаконски од градоначалникот е доказ како политичката моќ не се користи за одбрана на јавниот интерес“, објави Белчева – Андреевска и во прилог стави линк од обраќањето на архитектот Миодраг Радоњиќ, претседател на конкурсната комисија и актуелен претседател на Академијата на архитекти на Македонија кое е целосен демант на тврдењата на актуелниот градоначалник.
Македонија
ЈП „Паркинзи на Општина Центар“ со нови информативни табли и можност за плаќање со QR-код
Јавното претпријатие за јавни паркиралишта „Паркинзи на Општина Центар“- Скопје, денеска успешно реализираше поставување на нови информативни табли со современ дизајн и вграден QR-код кој овозможува едноставно и брзо плаќање на паркинг услугата со платежна картичка.
Во рамки на напорите за дигитализација и модернизација, претпријатието денес започнува со замена на сите информативни табли со нов, модерен дизајн, како и поставување дополнителни табли за подобра информираност и полесна ориентација на корисниците. Новите табли содржат јасно означени податоци за зоните, тарифите и начинот на плаќање, а QR-кодот овозможува директен пристап до безбеден систем за електронско плаќање, без потреба од најава, регистрација или испраќање SMS порака, соопштија од таму.
Со едно скенирање, корисниците можат брзо и удобно да ја извршат уплатата, што претставува чекор напред во модернизацијата на услугите за паркирање во oпштина Центар.
„Воведувањето на QR-код системот е дел од нашата стратегија за дигитализација и поедноставување на услугите за граѓаните. Со ова решение, секој возач може за неколку секунди да го плати паркирањето без апликации, без регистрации и без дополнителни чекори. Нашата цел е да обезбедиме модерно, ефикасно и кориснички ориентирано паркирање во oпштина Центар,“ изјави Душко Коцевски, директор на ЈП Паркинзи на Општина Центар.
Овој проект е дел од континуираните активности на ЈП ПОЦ за унапредување на јавните услуги, подобрување на искуството на корисниците и воведување на иновативни дигитални решенија во интерес на граѓаните и посетителите на општина Центар.

