Македонија
Ристова-Астеруд: Законот за јазиците е силеџиски, неуставен и мора да се бојкотира
„Нема простување, многу добро знаат што прават! И нема бегање веќе! Рамковниот и Уставот се целосно поништени со законот за употреба на јазиците од 2018 (ЗУЈ). Ако и Уставниот суд не се покаже на висина на задачата, тогаш целосно доаѓаме во ситуација на незаконско право, за кое лекот е само активирање на надзаконското право. ЗУЈ 2018 мора да биде бојкотиран и со организирање огромен отпор. Опозицијата не смее со ништо друго да калкулира, освен со одбрана на Уставот и автентичните уставни права на граѓанството што го претставува, па и по етничка основа, па и по основа на етничките колективни права, па и по основа на партија потписник на Рамковниот. Дури, ако сакате така, може и да се каже дека се сменети улогите, сега Македонците ќе треба да се борат за своите права по Рамковниот!“, реагира професорката на Правниот факултет во Скопје, Каролина Ристова-Астеруд на својот фејсбук-профил.
Според неа, оние што се самозалажуваат со релативизациите од типот на потсетувања на минатото силеџиство, упади во парламентаризмот и уставниот поредок на ДПМНЕ-ДУИ, нека престанат, нека прогледаат и нека станат консеквентни, ова со ЗУЈ 2018 е исто, овој пат во организација на СДСМ-ДУИ. „Она што е исто целосно заокружено и комплетно јасно е и следното: во пострамковна Македонија, на обезбедените заштитни механизми од тиранијата на (етничкото) мнозинство, секако во прилог на колективните права на помалите/малцинските етнички заедници, најмногу и ефективно на албанската, обратнопропорционално и целосно се руинирани, речиси непостојни, сите механизми од заштита од тиранија на (етничкото) малцинство, а ефективно во прилог на колективните права на мнозинската етничка заедница, Македонците“, напиша Астеруд.
Таа уште смета „двете главни политички партии, кои се јадрото на политичкото преставништво на етничките Македонци, буквално и под уцена, со меѓусебно дриблање, ги „распродаваат“ колективните, а богами и индивидуалните, права и слободи на етничките Македонци, сите оние што им следуваат и по Рамковниот и по Уставот, и по дух и по слово, се на олтарот на коалиционите влади со етничките албански партии, во случајот ДУИ, која се деформира во наша фирер-партија, и која сè подрско и сè погрубо силува, и силува и силува“.
„И, секако, поради набедената и упорно негувана културна парадигма, море и парадигма на колективната македонска психологија од 2001 наваму, дека за сè што ќе се побунат Македонците е национализам или националшовинизам, а сè што ќе посакаат Албанците, скраја да е од истите побуди и феномени, туку тоа небаре по аксиом, е борба за права, борба за рамноправност и тоа ем по колективна логика, ама и ем без пропорционалност, замисли тоа, туку баш како поништувачка, секако на штета на Македонците како мнозинска заедница, пред сè, но и на сите други помали етнички заедници. Во истата таа пострамковна Македонија, по (не)реакциите меѓу Албанците за сите небулози во законот, дури и оние што врска немаат со јазичната проблематика, туку со некои други, уште побитни правни концепти, права и слободи, конечно стана јасно дека ДУИ, всушност, и е соодветното и автентичното политичко претставништво на албанскиот национализам и националшовинизам како доминантен во заедницата, која не признава ниедно друго мнозинство, освен албанското, ама баш никаде каде што има и Албанци“, пишува Астеруд и додава:
„И бидејќи во Македонија етничките Македонци се значителното мнозинство, тие се решени да одат на тотално негирање на тој факт (настрана историјата како, зошто и заради кого е настаната македонската држава) и со инсистирање воведување тиранија на малцинството – политичка и правна, збиберено и со бааги безобѕирно финансиско прелевање и угнетување, што ќе рече, изживување врз другите со нивни пари. Сите феномени досега беа во прилог на тоа: сето тоа почетно непочитување на раселените лица кои се неалбанци да се вратат во своите домови (и тука, а и во Косово, ќутенката за Ромите, на пример); сето тоа недистанцирање и неосудување на воените злосторници и злосторниците против човештвото од редовите на ОНА и од својата етничка заедница, напротив, нивно амнестирање (па и „правно“!), а дури и ставање нивни на ударни и високи државни функции, небаре се за гордеење, а не за криење (а тоа споредбено и вообичаено е мерило за степен на цивилизираност, да тераш правда за гнасите во своите редови); сето тоа непочитување на правата на другите и на законите по општините каде што се во мнозинство, но и во централните ресори што се раководат; сето тоа глумење лудило дека правичната и соодветната застапеност важи за сите етнички колективитети, не само за нив, па не може да се „бута“ повеќе од својот „процент“ на штета на другите таму каде „ми се може“; сето тоа непочитување на државното знаме (дури и откога се донесе законот за етничките знамиња, како ѓомити претходна причина зошто не), не само како прашање на закон туку и како идентификација со земјата, со државата, истата онаа што го финансира Рамковниот, истата онаа што дава функции, позиции, слободи и права, баш и по етничката им основа ( а истото и за грбот, нема врска што е етнички неутрален, исто и со химната, оти ги заболе да се препознаат и себеси во „Македонците се борат за своите правдини“, или барем во мелодијата нејзина, оти, нели, мора Албанците да ги прават химните во сите држави кои замислиле дека треба да ги поседуваат во регионот, па макар и последна дупка во Европа биле); сето тоа фурање албанска еднојазичност во средините и општините каде што се мнозинство во икс-инстанци и ситуации, а спротивно од законот и спротивно на фактот дека македонскиот е мнозинскиот јазик во земјата не само за Македонците туку и јазикот на разбирачка, соработка и интеграција со сите други помали заедници; сето тоа одбивање да се земе одговорност и да се примени самокритика за кој било феномен и „валкани алишта“ на припадниците на својата етничка заедница, од криминал и корупција преку сериозна даночна евазија и други свои давачки во прилог на заедничкото, на пропорционална основа (но, не смета да се зема, секако) , дискриминација и повреда на правата на другите, сосе по етничка основа, што уште не (исклучок, само нешто строго само на албанска и меѓуалбанска основа ако е, на нивна штета од нивните, за другите кога е, ако е, треба и повеќе да им штети, зема, краде итн. за тоа не се губат гласови, напротив)“, наведува професорката.
Ристова-Астеруд смета дека сега со ЗУЈ 2018 сето тоа кумулира и целосно се разголи. „Се разголи, ама ептен! Секогаш ќе најдеш критична маса Македонци што реагираат на која било реална или перципирана повреда на колективните етнички права на Албанците, умерено и соодветно, па неретко и со надувана надкомпензација – ама баш секогаш! Она што сега го гледаме, ама баш целосно „рацветано“ и „соголено“ е дека на прсти на едната рака се бројат Албанците кои истото го прават во спротивната ситуација. Мнозинството од нив, ама баш ги заболе за рамковните и уставните права на Македонците, тие речиси сите си ја тераат „каузата“ (секако, само тие имаат право на тоа , ами како), да не се лажеме ама ич! И по тоа се гледаат многу, многу лоши намери! Со посебна сласт се исцртува ситење на сите оние замислени ситуации, по умот на овој закон, тотално спротивно од Рамковниот и Уставот, кога Македонците би требало да комуницираат со претставници на државата од албанска припадност на македонски јазик, но преку преведувач, и сето тоа на нивна сметка, не на сметка на таквиот државен претставник, тој не ни може тоа да го плати како дел од албанскиот колективитет, ниту го плаќа со својот удел во јавните давачки, настрана ако почне да се засметува и преваленцијата во даночната евазија, ноторното неиздавање фискални во своите „екстериторијални“ пашалаци и сл“, додава таа.
Според професорката на Правниот факултет, нема бегање, од македонската сиромаштија ќе има бааги префрлање пари на контото на ваквите јазични егзибиции на Албанците, кои апсолутно немаат импут самите да си ги финансираат. За другите квалитативни штети, особено во делот на правниот јазик, ефектот што тоа ќе го има врз другите права и слободи.
„Меѓуетничка недоверба, нетрпеливост, презир и омраза? Ооооо, допрва ќе гледате раст на тоа, какви досега не сме виделе! Па, веќе има огромен револт, чувство на онеправданост и неуставно силување, сосе од многумина што воопшто немале, ниту актуелно имаат нешто против Рамковниот и уставните решенија како што се, а тука се вбројувам и себеси. Најискрено, јас веќе не си умислувам дека ѝ мислат добро на земјата, уште помалку на етничкиот колективитет на кој јас му припаѓам. И нема да го заборавам ниту молчењето и одобрувањето на Албанците за сето ова што и како се прави, а ги бришам и сите други што одобруваат, најчесто по основ на партиски интереси или заради политичка омраза кон опозицијата. На сите тие што го потценуваат квалитативното влијание на овој закон во крајно негативен правец, пак ќе им повторам: треба да си или да глумиш тежок глупак за да не видиш дека тиранијата на малцинството е уште поразорна од тиранијата на мнозинството по својот обем, баш оти е врз мнозинството, дотолку повеќе кога е комбинирана со сериозни дози национализам и националшовинизам, за кои некои, гледам, упорно спинуваат слепило. Сето тоа збиберено со серија колективни комплекси или фрустрации, оправдани или не, па те вгнездени инфериорности те извештачени супериорности без покритие. И она што сите го забораваат и потценуваат, сето ова во растечки нов контекст на гледање на Македонците и на сите други во регионот низ една увезена и растечка, нагласено антиевропска и антизападна, религозно-идеолошка призма, која, нели, „не смее да се именува“, онаа де што испрати не баш занемарлив број Албанци од земјата и од регионот во ИСИС, онаа за ширење и супрематија на исламистичката теократија, за што сите засега уредно се прават на Тошо“, напиша таа во својот статус.
Но, додава Астеруд, сè ќе ви се каже и покаже самото, независно колку и да се глумата себепроекција „како јас би го применувал законот да сум на нивно место“. „Па малку ли е да ве разубеди како и со каква содржина се носи? Ма малце ли ви е горенаведената емпирија од речиси две децении за која веќе никој не може да глуми неинформираност оти ептен ја симна маската? (онаа првата, таа другата допрва ќе ја биде). …Колку и да преморува, троши, ќе најдам време и енергија, побавно можеби одошто сакам, ама без откажување! И ќе се борам против овој грозен, силеџиски, неуставен, противрамковен, неправеден и опасно дестабилизирачки упад, ништо поинаков од оние што ги видовме изминатата деценија. Како на тие, така и на овој мора да му се даде сериозен отпор, овој закон-незакон не смее да го биде! Доста беше набедување, узурпирање и уценување на Македонците, доста беше узурпирање и погазување на Рамковниот и на Уставот, мора на сето тоа да се стави крај! Ова вака што се тера нема врска ниту со права ниту е во прилог на конструктивен и искрен меѓуетнички соживот, напротив! Вака не ја бидува работата и нема да ја биде!“, се вели во статусот на Ристова-Астеруд.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Затворен сообраќајот на граничниот премин Евзони
Од 11:00 часот граничниот премин Евзони (ГП Богородица) е затворен за сообраќај, соопшти АМСМ.
Сообраќајот на државните патишта се одвива непречено, по претежно суви коловози.
Од 15.11.2025 година започна законската обврска за задолжително поседување на зимска опрема во возилата, без оглед на моменталната временска состојба. Оваа обврска ќе трае до 15.03.2026 година.
Интензитетот на сообраќај на патните правци надвор од градските средини е умерен. На граничните премини од македонска страна, нема подолги задржувања за влез и излез од државата.
АМСМ препорачува прилагодена брзина на движење, почитување на поставената сообраќајна сигнализација и внимателно управување со возилата, особено на патиштата низ котлините, речните долини и клисурите, каде има можност од појава на одрони. Ова посебно се однесува за делниците Катланово – Велес, Маврово – Дебар – Струга, Виница – Берово и Кочани – Делчево.
Македонија
За првпат во Македонија е изведена хируршка интервенција кај дете со ретка конгенитална деформација
На Универзитетската клиника за трауматологија, ортопедски болести, анестезија, реанимација, интензивно лекување и ургентен центар (ТОАРИЛУЦ) за прв пат во Македонија е изведена комплексна хируршка интервенција кај 4-годишно дете со редок конгенитален Спренгелов деформитет (Sprengel deformity), во соработка со проф. д-р Уфук Ајдинли од Република Турција.
Интервенцијата претставува значаен чекор во јакнење на капацитетите на македонскиот здравствен систем за третман на ретки и сложени ортопедски состојби во детската возраст, преку тимска работа, пренос на знаење и примена на современи оперативни техники.
„Оваа интервенција е резултат на врвна мултидисциплинарна координација – ортопедски тим, анестезија, интензивна нега и ургентна поддршка – со јасен фокус на сигурноста и квалитетот на самата постапка. Благодарение на соработката со проф. д-р Уфук Ајдинли, направивме значаен исчекор во третманот на ретки конгенитални деформации кај деца. Нашата цел е овој тип процедури да станат стандарден дел од клиничката пракса во земјата, со континуирана едукација и развој на домашните тимови,“ вели директорот на ТОАРИЛУЦ, проф. д-р Игор Мерџаноски.
Според министерот за здравство, Азир Алиу градењето доверба во здравствениот систем се прави со ваков вид на резултати, со знаење, со тимска работа и со создавање услови најсложените интервенции да се изведуваат во државата.
„Ова е пример како меѓународната соработка, размената на експертиза и знаење директно се претвораат во подобра грижа за пациентите. Министерството ќе продолжи да ја поддржува модернизацијата на клиниките, развојот на човечките ресурси и воведувањето современи медицински методи, со цел граѓаните да добијат модерен, функционален и одржлив здравствен систем“, вели министерот Алиу.
Спренгеловиот деформитет е ретка конгенитална состојба при која лопатката е поставена ненормално високо и е недоволно развиена поради неуспешна надолна миграција за време на ембрионалниот развој. Ова најчесто предизвикува видлива „испакнатина“ и ограничување на движењето на рамото. Состојбата неретко е поврзана и со други придружни наоди, како синдромот Клипел-Фил, сколиоза, а понекогаш и дополнителна коскена/влакнеста врска со ’рбетот (омовертебрална лента), поради што за прецизна дијагностика и планирање се користат снимања како КТ и/или МРИ. Оперативниот третман најчесто се резервира за потешки случаи во возраст од 3 до 8 години, со цел подобрување на функцијата и изгледот.
Македонија
„Зелен хуман град“: Министерството за животна средина со децении противзаконски толерирало загадувачи
Граѓанската иницијатива „Зелен хуман град“ денеска го обвини Министерството за животна средина дека со децении противзаконски толерирало загадување, дозволувајќи информациите за емисии и согорување да се кријат под изговор на „деловна тајна“.
Во соопштението се наведува дека Министерството, обидувајќи се да се оправда за едно, како што велат, злодело, признало друго – дека со години дозволувало загадувањето да се третира како деловна тајна, иако, според иницијативата, не постои законска основа загадувањето или штетата по животната средина и здравјето да бидат класифицирани на таков начин.
Од „Зелен хуман град“ посочуваат дека Министерството тврди оти постоеле закони и подзаконски акти што ѝ овозможувале на индустријата да ги крие податоците за согорување, но прашуваат кои се тие акти и каде се, наведувајќи дека, освен Законот за тутун, не постои друг пропис во кој загадувањето може да се смета за деловна тајна.
Според иницијативата, додека институциите ја насочувале вината кон домаќинствата како најголеми загадувачи, со најновите изјави излегло дека со децении се прикривал еколошки криминал на штета на здравјето на граѓаните и животната средина.
„Зелен хуман град“ бара Јавното обвинителство по службена должност да отвори итна истрага за институционалната улога во прикривањето на загадувањето, да утврди кој, кога и по чија наредба дозволил информациите да се кријат од јавноста и да се утврди кривична одговорност кај сите инволвирани.
Иницијативата бара и целосна јавност на сите податоци за емисии, без исклучоци, посочувајќи дека правото на здрав живот е загарантирано со Уставот.
Фото: pexels

