Македонија
Родилки сведочат за трауматски искуства: „молиш за помош и ти викаат ‘стани, не се лигави’, ‘што си мислеше кога се онаквeше’“

Случајот со родилката, која вчера скокна од прозорец на скопска Гинекологија, ја разгори темата за поспородилната депресија и откри потресни сведоштва.
Според некои истражувања, една од секои седум жени се соочува со постпородилна депресија, што може да резултира со незаинтересираност за себе и бебето, беспомошност, песимизам, нарушен апетит и сон, чувство на вина и безнадежност.
Обидот за самоубиство и изјавата на директорката на Гинекологија, Викторија Јовановска, дека психолошката поддршка на родилките по породувањето е сè уште табу, иако таа лично смета дека на сите им е потребен психолог, предизвикаа голем број реакции на социјалните мрежи, а жени јавно говореа за своите искуства.
Некои од нив раскажаа дека поминувале низ вистински пекол по породувањето и укажуваат дека им била потребна помош, а се споменува и игнорирање од страна на вработените во државните јавни установи, како и недолични коментари.
„Самото искуство на породување во Државна е ненормално. Која е логиката здрави родилки да сместиш на оддел за патолошка бременост? Моето искуство беше крајно трауматско, проследено со многу пропусти, ризици за мојот живот и за животот на бебето, тотално непочитување на жена што дошла својот живот и животот на своето дете да го довери во раце на некои што коментираат тетоважи и интимни фризури, кои немаат слух за потребите на жената и дури ги занемаруваат и советите на гинеколозите што ја воделе бременоста, ги третираат Ромките како помалку битни и сл. Самите патронажни сестри никогаш не прашуваат како се жените, ако се пожалиш дека е тешко, ти кажуваат: ‘Што ти се чинеше кога се онаквеше’, и да не набројувам други гадости(…)“, раскажува родилка.
Друга родилка, која се надоврзува на коментарот, вели дека по породувањето, се чувствуваш како да си стока во штала.
„Така јас се чувствував утрото по породувањето. Со ужасни болки во стомакот ја молиш болничарката да ти помогне да станеш, а таа со гадење те гледа и ти вика: вежбај се, стани сама. А срамот што си целосно гола, крвавиш, сè те боли, бебето го нема сè уште. Уф… И здрава психички жена првиот ден од породувањето се чувствува најмизерно“, раскажува родилка.
За проблем со вртоглавици пишува уште една родилка, која се жали дека повеќепати побарала да го ѝ измерат притисокот, но наишла на недолични коментари.
„Дури имаше коментари – дома свекрвата ли ќе ти го гледа, станувај ајде, не туку се лигави. Од ГАК излегов со 60 хемоглобин, повреда на дебелото црево при шиење, инфекција, која ја лечев со месеци“, вели таа.
Во еден од најкоментираните статуси на социјалните мрежи родилка детаљно го опишува процесот низ кој минува жената по породувањето. Плачеш со некаква леснотија дека се завршило, а не паѓаш во несвест од среќа дека си мајка и дека баш ова е најубавиот момент што си го доживеала, вели таа констатирајќи дека постпородилниот период воопшто не е лесен.
„39-годишна жена, по породувањето, скокнала од првиот кат на Клиниката за гинекологија, се бори за животот. Oва е првата вест што ја прочитав денска кога го вклучив лаптопот
Ќе почнам вака… начукајте си го тоа ‘кога ќе се породиш, ќе заборавиш сè’, знаете каде. Инстаграм-мами јадат чија-семе и киноа додека споделуваат видеа како вежбаат трипати на ден во седмиот месец од бременоста, ти отвораш фрижидер уште еднаш и си поткаснуваш, веројатно седми пат тој ден, од една страна, сите ти велат да си јадеш бидејќи си трудна, од друга, те јаде совеста кога ја гледаш совршенава трудница колку е фит, а ти веќе имаш ставено повеќе од 15 килограми. Остануваат уште два месеца, тоа значи, веројатно, уште пет до десет килограми плус. Подготовки за име, соба, алишта, колички, шеми за тоа колку пати ќе доиш, ќе се молзеш, за колку месеци ќе почнеш на работа. Тече времето, расте стресот за денот Д. Редовни контракции, се скусува времето, ЦТГ денеска, утре пак, дојди во понеделник, конечно почнуваат на неколку минути. Одиш во болница. Ох, нема ништо женствено, убаво и магично во константни болки, клизма, провокации и помини – брцни проверка на цервикс. Ќе мора да ти правиме царски, ми рекоа. По повеќе од 12 часа, само слегнав со рамената и реков во ред, само нека заврши. Тркалата на креветот тропаат во ходниците, а светот ми се смалува. Свират мониторите, се полни салата. Не ѝ ставајте тоа, тахикардична е – го слушам анестезиологот. Дваесет минути траат вечност, докторките, конечно, завршуваат со операцијата и се слуша плач. Ништо, празно! Плачеш со некаква леснотија дека се завршило, не паѓаш во несвест од среќа дека си мајка и дека баш ова е најубавиот момент што си го доживеала. Доаѓаш дома, се мачиш со доење, те боли раната, крвавења, сите наеднаш имаат што да те посоветуваат, да ти кажат. Ноќите и деновите ти се исти, времето станува убаво, а ти седиш на тераса и се прашуваш зошто ти требаше ова, која си, како ќе издржиш. Поминува време, станува полесно, спиеш повеќе од два часа во денот, имаш време да се избањаш, да испиеш кафе со другарките, да излезеш, килограмите полека се намалуваат… Конечно, собираш и сила да го напишеш и ова, ти требало катарза. За жал, оваа 39-годишна родилка можеби никогаш нема да стаса да го каже своето патување на глас. Постпородилната депресија не е ретка појава, а тоа ‘ќе помине, нормално е’, ви кажав“, вели таа.
Слично, уште една родилка вели дека стресот го создава тоа што во медиумите се сервира дека со раѓањето доаѓаат неизмерна радост и среќа, мајката е насмеана и во прегратка со бебето, а во реалноста ни случајно не е така, а нема кој да ти каже дека не е така и дека тоа е нормална појава.
„Психолог нема никаде на повидок за младите мајки, само приучени патронажни сестри, кои повеќе комплицираат отколку што помагаат. Во државните болници, небитно која, докторот што ќе те породи последно го гледаш на излегување од сала/бокс, освен ако немаш врски, сестра само за да ти се развика и да те избоде 39.372 пати ќе дојде, педијатар нема потреба, на бебето прави му што знаеш. Притисок, притисок, притисок. Си мислиш нешто не е во ред со тебе затоа што никој не ти кажал дека инстинктот не е како на филм, се осеќаш сама и изгубена во просторот и времето. По последното мое породување на ГАК, каде што јас завршив со повреда, а ќерка ми со посебни потреби (што би рекол народ од готово-вересија), би кажала дека постпородилната депресија остана како мисловна именка, за жал“, сведочи жена.
Друга вели, пак, дека во Државната болница психологот по првото породување им кажал на родилките дека требало да раѓаат во март.
„Нè викнаа сите на советување кај психологот за таму тој да ни каже дека сме го промашиле терминот за раѓање. Толку од советите“, раскажа таа.
На темата реагира и „Ина многуфина“ коментирајќи дека изјава како: „не знаеме како жените ќе прифатат психијатар, тоа е табу“, не помага.
„Од коментарите оставени под вестите за вчерашната трагедија сфаќам дека итно ни треба едукација за ментално здравје. И изјавите од типот ‘не знаеме како жените ќе прифатат психијатар, тоа е табу’, не помагаат. Било табу некад и машки гинеколог, па сега е сосема прифатено. Едноставно, ќе се направи да мора и тоа е тоа. Мислам, секако ако му е гајле на здравството за менталното здравје, ако не – нишо. Ќе се правиме дека е нормално жена за три дена двапати да пријави вознемиреност, а тие да ѝ речат: ок, психијатар пред испис и притоа да ја остаат без надзор. И сеа ќе глумиме дека сè е во ред? Не е. Одговорност мора да има“, вели таа.
39-годишната пациентка, која неколку дена по породувањето се фрли од прозорец, во петокот се пожалила на вознемиреност и извршен бил разговор со клинички психолог, рекоа од Клиниката. Во понатамошниот постпородилен период пациентката бил следена во согласност со дадените препораки. Следниот ден пациентката била без особени тегоби и е со уреден гинеколошко-акушерски статус.
Завчера, повторно, на утринска визита, пациентката се пожалила на слична симптоматологија како и во петокот, при што дежурните лекари извршиле разговор со неа и донеле одлука да се повика психијатар пред испис од болницата. Пациентката не го дочека исписот и ноќта во неделата, околу 21.30 часот, се упатила кон ходникот на одделот за пуерпериум и преку прозорецот во ходникот направила обид за суицид фрлајќи се од првиот кат.
„Макфакс“ побара коментар од Министерството за здравство укажувајќи на коментарите од родилките во кои се споменуваат искуствата од ГАК, како и прашање дали сметаат дека некој треба да понесе одговорност за 39-годишната пациентка бидејќи и во неделата се пожалила на вознемиреност, а било одлучено психијатар да се повика пред исписот, од каде што очекуваме одговор.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Сиљановска-Давкова во Њујорк: Време е кормилото на ОН да му го довериме на жена

Во рамки на учеството на 80. Генерално собрание на Обединетите нации во Њујорк, претседателката Гордана Сиљановска-Давкова се обрати на состанок на високо ниво по повод 30-годишнината од Четвртата светска конференција за жените.
Во своето обраќање, Сиљановска-Давкова истакна дека иако Пекиншката декларација останува темел на борбата за родова еднаквост, напредокот е нееднаков, кревок и често реверзибилен.
„Насилството врз жените останува неказнето, фемицидот ја осквернува светоста на животот, а жените сè уште се соочуваат со бариери во пристапот до ресурси, лидерство и одлучување,“ рече таа.
Претседателката посочи и на кризата во Обединетите нации, институција основана за заштита на мирот, а денес исправена пред бројни конфликти низ светот. Таа апелираше на храбро лидерство од жени, велејќи:„Ако сме сериозни во врска со мирот, време е да го довериме кормилото на ОН на жена.“
Во нејзиниот говор таа подвлече дека родовата еднаквост не е феминистичка привилегија, туку хуманистички императив, потенцирајќи дека жените се носители на исцелување, сочувство и надеж.
Учесниците на состанокот ја потврдија потребата од посветеност, конкретни политики и ресурси за реализација на визијата од Пекинг и за создавање праведни и просперитетни општества.
Пекиншката декларација, како што потсети Сиљановска-Давкова, повикува на еднакви права и пристап за сите – жени и мажи, девојчиња и момчиња – и тој повик, рече таа, останува ургентен и денес.
Македонија
ДИК со податоци: Пет отфрлени листи за градоначалници

Според податоците добиени од Државната изборна комисија, за претстојните локални избори се потврдени вкупно 861 кандидатска листа – 303 за градоначалници и 558 за членови на советите на општините и на Град Скопје.
Во тек е постапка за отстранување на неправилности кај дел од листите во општините Куманово, Аеродром, Карпош и во Град Скопје.
Според податоците, 8 листи за градоначалници и 20 советнички листи се во постапка на дополнување и корекција по добиени забелешки од општинските изборни комисии.
Досега, се отфрлени 5 листи за градоначалници, по една во општините Бутел, Центар, Куманово, Аеродром и Град Скопје.
По завршувањето на процесот на потврдување, ќе следува ждрепка за утврдување на редоследот на кандидатите на гласачкото ливче. Ждрепката ќе се одржи на 25 септември 2025 година.
Македонија
Градоначалниците од Западен Балкан ја основаа алијансата Green mayors во Драч

Градоначалниците од 19 општини од Западен Балкан потпишаа заедничка декларација со која ја формираа Алијансата на „зелени“ градоначалници – регионална платформа за забрзување на зелената транзиција преку општинско лидерство и прекугранична соработка.
Потпишувањето се одржа во рамки на Форумот на „зелени“ градоначалници во Драч, организиран од OSF–WB (Фондација Отворено Општество – Западен Балкан). Настанот собра над 100 учесници – градоначалници, претставници на училишта, граѓански организации и експерти за енергетика.
Градоначалникот на Битола, Тони Коњановски, на панел-дискусијата истакна:
„Проектот ‘Сончеви училишта’ и слични иницијативи покажуваат како промените можат да започнат на локално ниво. Општината работи на повеќе зелени решенија, како воведување електричен јавен превоз и изолација на стари згради. Нашата цел е да ги подготвиме граѓаните за праведна и одржлива иднина.“
На конференцијата беше посочено дека Битола е меѓу водечките општини во регионот според бројот и квалитетот на реализирани проекти за енергетска ефикасност и зелени решенија.