Македонија
Скопје се гуши, невладините со петиција бараат итни мерки за почист воздух
По информациите дека жителите на градовите во Македонија дишат најзагаден воздух во Европа, невладините организации бараат итно спроведување на мерки насочени кон трајно справување со овој проблем. Во последните неколку дена граѓаните се мобилизираат на социјалните мрежи и даваат предлози за решавање на аерозагадувањето, користејќи го #СкопјеДише.
,,За време на првата конференција за аерозагадување организирана од страна на Светската здравствена организација, која се одржуваше од 30 октомври до 1 ноември, беше објавено дека жителите на градовите во Македонија дишат најзагаден воздух во цела Европа. Поточно, се најдовме на врвот на листата со воздух кој има највисоки дневни и годишни концентрации на ПМ10 и ПМ2,5 честички. Според истиот извештај на ЕУ за квалитетот на воздухот во Европа од 2018 година, ПМ2,5 честичките се виновни и за 3000 прерани смртни случаи годишно во нашата држава”, соопшти невладината организација „Екосвест“.
Како граѓанска организација која веќе 16 години работи во секторот животна средина во земјата и лично како жители на град Скопје, тие велат дека овие бројки се трагични.
,,Сметаме дека повеќе нема време да зборуваме и преговараме за какви и кои мерки би се преземале за да почнеме да ја менуваме оваа, која за властите се чини безизлезна, ситуација. Од надлежните институции, во име на граѓаните на Скопје бараме нашето здравје да биде ставено највисоко на листата на приоритети кога се носат стратешки и плански документи, како и закони и подзаконски акти. Информираме дека започнавме и онлајн петиција, собраните потписи ќе бидат доставени до Град Скопје и МЖСПП. Бараме од Град Скопје и Министерството за животна средина и просторно планирање да започнат со ИТНА примена на краткорочни и среднорочни мерки насочени кон намалување на загадувањето на воздухот во градот”, соопшти организацијата.
„Екосвест“ бара:
1. Донесување на закон на ниво на Град Скопје со кој се забранува употребата на јаглен за загревање во домаќинствата
2. Ограничување на движењето на возила во централното градско подрачје (комплетно или делумно) и нов зимски сообраќаен режим за градот
3. Намалување на данокот на додадена вредност за топлинска енергија со што цената за централно греење значително би паднала и корисниците би се стимулирале да се вратат на мрежата.
4. Стимулирање на приклучување на зградите (нови и стари) кон централното градско греење преку делумно ослободување од трошоците за приклучокот
5. Подобрување и зголемување на јавниот транспорт во градот, воведување на нови ефикасни линии
6. Стимулации за вработените во институциите и компаниите за здружено користење на возила или користење велосипед/ одење пеш до работното место.
7. Ограничување на градежните активности и индустријата (времено во зимскиот период)
8. Строго санкционирање на палењето диви депонии и жетвени остатоци
9. Отворање фонд за животна средина
10. Отворање фонд за енергетска ефикасност за граѓаните
Во 2010 градот Скопје стана дел од сојузот на градоначалници за енергија и клима на ЕУ со кој вети дека ќе ги намали емисиите на CO2 на град Скопје за 21%. Во 2017 Македонија го ратификуваше и Парискиот договор и презема обврски за намалување на гасовите кои ги предизвикуваат климатските промени, а многу од нив се и причина за аерозагадувањето.
Глобалните апликации за следење на загадувањето синоќа го сместија Скопје на шестото место на листата најзагадени градови во светот. Најголемо аерозагадување покажа мерната станица кај Ректорат, со 240 пм10 честички на кубен метар, што е околу 5 пати над дозволеното.
Изутринава на истата станица загадувањето изнесува 157 пм2,5. Мерните станици во Лисиче и Гази Баба, кои важат за едни од позагадените реони во земјава, веќе подолго време не се во функција.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Затворен сообраќајот на граничниот премин Евзони
Од 11:00 часот граничниот премин Евзони (ГП Богородица) е затворен за сообраќај, соопшти АМСМ.
Сообраќајот на државните патишта се одвива непречено, по претежно суви коловози.
Од 15.11.2025 година започна законската обврска за задолжително поседување на зимска опрема во возилата, без оглед на моменталната временска состојба. Оваа обврска ќе трае до 15.03.2026 година.
Интензитетот на сообраќај на патните правци надвор од градските средини е умерен. На граничните премини од македонска страна, нема подолги задржувања за влез и излез од државата.
АМСМ препорачува прилагодена брзина на движење, почитување на поставената сообраќајна сигнализација и внимателно управување со возилата, особено на патиштата низ котлините, речните долини и клисурите, каде има можност од појава на одрони. Ова посебно се однесува за делниците Катланово – Велес, Маврово – Дебар – Струга, Виница – Берово и Кочани – Делчево.
Македонија
За првпат во Македонија е изведена хируршка интервенција кај дете со ретка конгенитална деформација
На Универзитетската клиника за трауматологија, ортопедски болести, анестезија, реанимација, интензивно лекување и ургентен центар (ТОАРИЛУЦ) за прв пат во Македонија е изведена комплексна хируршка интервенција кај 4-годишно дете со редок конгенитален Спренгелов деформитет (Sprengel deformity), во соработка со проф. д-р Уфук Ајдинли од Република Турција.
Интервенцијата претставува значаен чекор во јакнење на капацитетите на македонскиот здравствен систем за третман на ретки и сложени ортопедски состојби во детската возраст, преку тимска работа, пренос на знаење и примена на современи оперативни техники.
„Оваа интервенција е резултат на врвна мултидисциплинарна координација – ортопедски тим, анестезија, интензивна нега и ургентна поддршка – со јасен фокус на сигурноста и квалитетот на самата постапка. Благодарение на соработката со проф. д-р Уфук Ајдинли, направивме значаен исчекор во третманот на ретки конгенитални деформации кај деца. Нашата цел е овој тип процедури да станат стандарден дел од клиничката пракса во земјата, со континуирана едукација и развој на домашните тимови,“ вели директорот на ТОАРИЛУЦ, проф. д-р Игор Мерџаноски.
Според министерот за здравство, Азир Алиу градењето доверба во здравствениот систем се прави со ваков вид на резултати, со знаење, со тимска работа и со создавање услови најсложените интервенции да се изведуваат во државата.
„Ова е пример како меѓународната соработка, размената на експертиза и знаење директно се претвораат во подобра грижа за пациентите. Министерството ќе продолжи да ја поддржува модернизацијата на клиниките, развојот на човечките ресурси и воведувањето современи медицински методи, со цел граѓаните да добијат модерен, функционален и одржлив здравствен систем“, вели министерот Алиу.
Спренгеловиот деформитет е ретка конгенитална состојба при која лопатката е поставена ненормално високо и е недоволно развиена поради неуспешна надолна миграција за време на ембрионалниот развој. Ова најчесто предизвикува видлива „испакнатина“ и ограничување на движењето на рамото. Состојбата неретко е поврзана и со други придружни наоди, како синдромот Клипел-Фил, сколиоза, а понекогаш и дополнителна коскена/влакнеста врска со ’рбетот (омовертебрална лента), поради што за прецизна дијагностика и планирање се користат снимања како КТ и/или МРИ. Оперативниот третман најчесто се резервира за потешки случаи во возраст од 3 до 8 години, со цел подобрување на функцијата и изгледот.
Македонија
„Зелен хуман град“: Министерството за животна средина со децении противзаконски толерирало загадувачи
Граѓанската иницијатива „Зелен хуман град“ денеска го обвини Министерството за животна средина дека со децении противзаконски толерирало загадување, дозволувајќи информациите за емисии и согорување да се кријат под изговор на „деловна тајна“.
Во соопштението се наведува дека Министерството, обидувајќи се да се оправда за едно, како што велат, злодело, признало друго – дека со години дозволувало загадувањето да се третира како деловна тајна, иако, според иницијативата, не постои законска основа загадувањето или штетата по животната средина и здравјето да бидат класифицирани на таков начин.
Од „Зелен хуман град“ посочуваат дека Министерството тврди оти постоеле закони и подзаконски акти што ѝ овозможувале на индустријата да ги крие податоците за согорување, но прашуваат кои се тие акти и каде се, наведувајќи дека, освен Законот за тутун, не постои друг пропис во кој загадувањето може да се смета за деловна тајна.
Според иницијативата, додека институциите ја насочувале вината кон домаќинствата како најголеми загадувачи, со најновите изјави излегло дека со децении се прикривал еколошки криминал на штета на здравјето на граѓаните и животната средина.
„Зелен хуман град“ бара Јавното обвинителство по службена должност да отвори итна истрага за институционалната улога во прикривањето на загадувањето, да утврди кој, кога и по чија наредба дозволил информациите да се кријат од јавноста и да се утврди кривична одговорност кај сите инволвирани.
Иницијативата бара и целосна јавност на сите податоци за емисии, без исклучоци, посочувајќи дека правото на здрав живот е загарантирано со Уставот.
Фото: pexels

