Македонија
Судијката Павловска-Данева: Во европските држави доминира ставот дека редовните судови не може да одбијат примена на законите кои ги сметаат за неуставни

Судијката на Уставниот суд, проф.д-р Ана Павловска-Данева се обрати на Панелот за „Правно советување за современи теми Одлуки на Уставниот суд vis – a – vis Одлуки од редовно судство” на Годишната меѓународна конференција со која се одбележаа 73 години од основањето на Правниот факултет „Јустинијан Први”- Скопје.
Во фокусот на нејзиното излагање беше темата за „Кохабитација на Уставниот суд и редовните судови во Република Северна Македонија”.
Проф. д-р Павловска-Данева потенцираше дека во македонската правна рамка недостасуваат процесни одредби за постапувањето на редовните судови во врска со извршувањето на одлуките донесени од страна на Уставниот суд, а во врска со поднесено барање за заштита на човекови права и слободи.
„Секој обид за толкување на одредбите од новиот Акт на Уставниот суд и Законот за судовите (како и за примена на веќе непостоечката одредба од Деловникот на Уставниот суд кој му претходеше на новиот Акт) во правец на постоење надлежност на Уставниот суд да поништи правосилна одлука на редовното судство, се судира со неможноста за реална имплементација на ваквите одлуки на Уставниот суд заради отсуство на посебни процесни норми во македонската легислатива со која се уредува судското постапување – Законот за кривичната постапка, Законот за парничната постапка и Законот за управните спорови. Ова би значело дека останува задача на редовното судство преку својата пракса (која е исклучително скромна) да ги уреди правилата на сопственото постапување во случај на поништување на негова одлука од страна на Уставниот суд, што претставува непосакувана реалност”, потенцираше Павловска-Данева.
Како втора, но исклучително значајна тема која предизвикува дилеми генерално, не само во нашата држава, судијката проф. д-р Павловска-Данева ја посочи следната: „Дали и како редовните судови може да ценат уставност на некој закон во текот на водењето на судска постапка?”
Анализирајќи како е нормирано ова прашање се доаѓа до заклучок дека при своето правораздавање и одлучување во конкретни предмети, судиите во редовното судство можат да ја ценат и уставноста на законите, така што нема да применат извесен (според нив неуставен) закон, решавајќи го предметот непосредно врз основа на Уставот или поднесувајќи иницијатива пред Уставниот суд.
„Уставот предвидува дека судовите судат врз основа на Уставот, законите и меѓународните договори ратификувани во согласност со Уставот, што имплицира дека судијата може и непосредно да го примени Уставот кога цени дека извесен закон е неуставен, а како потврда за издржаноста на ваквата интерпретација се јавува и членот 18, став 2 од Законот за судовите каде е предвидено дека доколку судот смета дека законот што треба да се примени во конкретниот случај не е во согласност со Уставот, а уставните одредби не можат директно да се применат, ќе ја прекине постапката до донесување на одлука од страна на Уставниот суд”, вели судијката Павловска-Данева.
Како примери од судската пракса во оваа насока ги наведе постапувањето на Кривичниот суд во Скопје кој пред донесувањето на новиот Закон за кривичната постапка, директно ги има применето уставните Амандмани при носење на одлука за времетраење на притворот. Исто така, го спомена и примерот од минатата година кога дел од одредбите од Законот за изменување и дополнување на Законот за облигационите односи од 2023 година, во поглед на новиот рок за застареност не беа применувани од страна на судиите во основните граѓански судови, оценувајќи го ова одлучување како еден вид на т.н. „пасивна“ оцена на уставноста на конкретниот Закон преку негово игнорирање. Дел од анализата на оваа тема е Законот за Управните спорови од 2019 година кога судиите одбиваа да применат одредба со која законодавецот предвиде рок за поднесување тужба за поведување на т.н. претходен управен спор или спор на молчење на администрацијата – законска одредба која несомнено беше спротивна на уставно-загарантираното право на секој граѓанин на судска заштита против актите и дејствијата на државата.
„Во последните два случаи, судиите не се одважија да донесат одлуки засновани непосредно врз основа на одредба од Уставот, ниту пак ја искористија законската можност од чл. 18 од Законот за судовите да ја запрат судската постапка и да поднесат иницијатива за оцена на уставноста на законот пред Уставниот суд. Едноставно, по пат на игнорирање не ги применуваа законските одредби за кои сметаа дека се спротивни на Уставот”, заклучи судијката проф. д-р Павловска-Данева.
Нашата домашна пракса е скромна по овие прашања, но европската литература препознава бројни примери за судир на надлежностите на уставните наспроти оние на редовните судови, судијката. За изработка на трудот кој следи од одржаната Конференција, земено е во анализа компаративно искуство на кохабитирањето помеѓу Уставните судови и редовното судство во Полска, Италија, Германија и Португалија. Особено е ценето мислењето и на Венецијанската комисија која го истакнува ова прашање како слабост на централизираниот модел на уставна контрола, напоменува судијката проф. д-р Павловска-Данева во своето излагање на Правниот факултет.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Скопје
Ѓорѓиевски: Уште една незаборавна ноќ во Кисела Вода, десетици илјади граѓани на концертот во Расадник

Со вистинска експлозија од енергија, ритам и емоции, синоќа помина третата вечер од Културното лето на Општина Кисела Вода, кое годинава се одвива под слоганот „Сѐ на свое место“. Расадник повторно беше полн со луѓе, откако десетици илјади граѓани се собраа за да прослават и да уживаат во една од најмасовните музички забави што се случиле во Скопје последниве години.
На сцената настапија популарните 2Бона, Некст Тајм и Слаткаристика, кои со своите хитовски песни ја дигнаа публиката на нозе. До доцна во ноќта одекнуваа добро познати рефрени, а атмосферата беше еуфорична, преполна со енергија и музика.
„Ова е само увертира за она што следува“
На настанот се обрати и градоначалникот Орце Ѓорѓиевски, кој не го криеше воодушевувањето од атмосферата и масовноста на публиката.
„Да кажам благодарам е малку. Јас ви се поклонувам, мој народе! Ова беше уште една одлична и една од најпосетените забави во Скопје изминатите години. Забава која ќе остане да се памети, а за тоа да биде така се потрудија неповторливите 2Бона, Некст Тајм и Слаткаристика. Ви се заблагодарувам на сите! Вие сте причината за ова што го работиме од срце, со елан и визија! И ова не е крај – ова само е увертира за она што следува!“, изјави Ѓорѓиевски.
Тој ги дувна и свеќичките на роденденската торта, честитајќи го празникот на општината.
Последна вечер со хумор и евергрини
Славењето продолжува и вечерва, повторно на истото место – Расадник, со последната вечер од богатата роденденска програма.
Од 20:30 часот ќе настапат стенд-ап комичарите Бојан Велевски и Маријан Георгиевски, а веднаш потоа ќе следува настап на Теа и 2 Exit, кои ќе понудат модерна изведба на македонски евергрини.
Македонија
Алиу со информации за повредените од Кочани: Се лекуваат во земјава и странство, Пониква добива втора група

Тројца пациенти кои беа тешко повредени во пожарот во дискотеката во Кочани сè уште се лекуваат надвор од земјата, двајца во Турција и еден во Словенија, информираше денеска министерот за здравство Азир Алиу, одговарајќи на новинарски прашања на прес-конференција во Министерството за здравство.
Министерот потврди дека сите тројца се во стабилна здравствена состојба, а состојбата на повредените што се лекуваат во земјава се следи редовно. Неколкумина се згрижени во Клиниката за пластична хирургија, каде што се третираат поради длабочината на изгорениците. Дополнително, двајца пациенти се хоспитализирани во приватната болница „Систина“, исто така во стабилна состојба.
Во меѓувреме, се реализира рехабилитација и на планината Пониква. Таму во моментов се наоѓа првата група пациенти, на кои им асистираат пет физиотерапевти, специјалист физијатар и општ хирург, соопшти Алиу.
„Младите се изразиле дека сакаат да продолжат и понатаму со програмата. Веќе имаме барања од некои од нив да останат и со втората група, која најверојатно ќе започне со рехабилитација од втората половина на јули“, рече министерот Алиу.
Во врска со обвинувањата од роднини на загинатите за наводен несоодветен третман и недостиг на опрема во болницата во Кочани, министерот истакна дека очекува институциите надлежни за истрага да дадат јасни одговори.
„Кочанската болница е меѓу нашите топ приоритети. Откако сум министер, правиме сè што е можно во рамките на надлежностите за нејзино соодветно опремување. Работна група континуирано работи на тоа“, додаде тој.
Алиу извести дека во моментов на Клиниката за онкологија има терапија, а во понеделник ќе има средба со директорот за дополнително подобрување на состојбата.
Се осврна и на состојбата со Психијатриската болница „Бардовци“, која, според него, „не личи на болница“, поради лошата инфраструктура и недостигот од кадар. Донесени се одлуки за вклучување на стручни лица од други установи кои ќе доаѓаат повремено и ќе им помагаат на пациентите таму.
Во врска со проблемот со паркинг-просторот за вработените во Клиничкиот центар, министерот посочи дека веќе има применето решение за надворешно паркирање, кое наишло на мешани реакции.
„Во тек е подготовка на втора фаза од решението, која ќе подразбира и уредување на внатрешниот паркинг-простор во рамки на кампусот“, најави Алиу.
Скопје
(Видео) Повторно гори кај „Њу Стар“, пожарот се шири кон куќите во Визбегово

Пожарот што избувна на 28 јуни во близина на скопската населба Шуто Оризари – Визбегово и хотелот „Њу Стар“, денеска повторно се активираше, предизвикувајќи сериозна загриженост кај локалното население и институциите. Огнот, кој потекнува од дивата депонија, бргу се прошири и се доближи до првите куќи во населбата.
Според информациите од терен, запалена е сува трева и деградирана ниска вегетација на неколку локации околу хотелот. Густ чад се издигнува над Визбегово, а противпожарните екипи се обидуваат да ја задржат огнената линија далеку од објектите и домовите.
„На терен се распоредени противпожарни тимови од Град Скопје со три возила и неколку пожарникари. Дополнително побаравме поддршка со нови сили за да се спречи натамошното ширење на огнената стихија“, информираат од Противпожарната бригада на Скопје.
Пожарот, кој веќе двапати беше гасен од екипите, повторно се појави, што ги натера надлежните да посомневаат во можно намерно предизвикување. Центарот за управување со кризи (ЦУК) испрати итен допис до Град Скопје и до Општина Шуто Оризари, со барање за итна и координирана акција.
„Постои сериозна опасност од натамошно ширење на пожарот. Не исклучуваме можност дека огнот е намерно подметнат. Затоа бараме итно ангажирање на обезбедување што ќе ја надгледува локацијата и ќе реагира при секој обид за ново палење“, велат од ЦУК.
Покрај тоа, од ЦУК предлагаат депонијата да се покрие со инертен материјал, шут или земја, за да се ограничи ширењето на пожарите и да се намали ризикот од нови пламени јазици. Побарано е и засилено присуство на инспекциски служби кои ќе спречуваат незаконско фрлање отпад на оваа локација.
„Неопходно е институциите веднаш да преземат мерки за заштита на здравјето на населението и на животната средина“, се наведува во итниот допис на ЦУК.
Состојбата и натаму останува ризична, а граѓаните од овој дел на Скопје апелираат за побрза и поефикасна интервенција со цел да се заштитат нивните домови и животната средина.