Македонија
Судијката Павловска-Данева: Во европските држави доминира ставот дека редовните судови не може да одбијат примена на законите кои ги сметаат за неуставни
Судијката на Уставниот суд, проф.д-р Ана Павловска-Данева се обрати на Панелот за „Правно советување за современи теми Одлуки на Уставниот суд vis – a – vis Одлуки од редовно судство” на Годишната меѓународна конференција со која се одбележаа 73 години од основањето на Правниот факултет „Јустинијан Први”- Скопје.
Во фокусот на нејзиното излагање беше темата за „Кохабитација на Уставниот суд и редовните судови во Република Северна Македонија”.
Проф. д-р Павловска-Данева потенцираше дека во македонската правна рамка недостасуваат процесни одредби за постапувањето на редовните судови во врска со извршувањето на одлуките донесени од страна на Уставниот суд, а во врска со поднесено барање за заштита на човекови права и слободи.
„Секој обид за толкување на одредбите од новиот Акт на Уставниот суд и Законот за судовите (како и за примена на веќе непостоечката одредба од Деловникот на Уставниот суд кој му претходеше на новиот Акт) во правец на постоење надлежност на Уставниот суд да поништи правосилна одлука на редовното судство, се судира со неможноста за реална имплементација на ваквите одлуки на Уставниот суд заради отсуство на посебни процесни норми во македонската легислатива со која се уредува судското постапување – Законот за кривичната постапка, Законот за парничната постапка и Законот за управните спорови. Ова би значело дека останува задача на редовното судство преку својата пракса (која е исклучително скромна) да ги уреди правилата на сопственото постапување во случај на поништување на негова одлука од страна на Уставниот суд, што претставува непосакувана реалност”, потенцираше Павловска-Данева.
Како втора, но исклучително значајна тема која предизвикува дилеми генерално, не само во нашата држава, судијката проф. д-р Павловска-Данева ја посочи следната: „Дали и како редовните судови може да ценат уставност на некој закон во текот на водењето на судска постапка?”
Анализирајќи како е нормирано ова прашање се доаѓа до заклучок дека при своето правораздавање и одлучување во конкретни предмети, судиите во редовното судство можат да ја ценат и уставноста на законите, така што нема да применат извесен (според нив неуставен) закон, решавајќи го предметот непосредно врз основа на Уставот или поднесувајќи иницијатива пред Уставниот суд.
„Уставот предвидува дека судовите судат врз основа на Уставот, законите и меѓународните договори ратификувани во согласност со Уставот, што имплицира дека судијата може и непосредно да го примени Уставот кога цени дека извесен закон е неуставен, а како потврда за издржаноста на ваквата интерпретација се јавува и членот 18, став 2 од Законот за судовите каде е предвидено дека доколку судот смета дека законот што треба да се примени во конкретниот случај не е во согласност со Уставот, а уставните одредби не можат директно да се применат, ќе ја прекине постапката до донесување на одлука од страна на Уставниот суд”, вели судијката Павловска-Данева.
Како примери од судската пракса во оваа насока ги наведе постапувањето на Кривичниот суд во Скопје кој пред донесувањето на новиот Закон за кривичната постапка, директно ги има применето уставните Амандмани при носење на одлука за времетраење на притворот. Исто така, го спомена и примерот од минатата година кога дел од одредбите од Законот за изменување и дополнување на Законот за облигационите односи од 2023 година, во поглед на новиот рок за застареност не беа применувани од страна на судиите во основните граѓански судови, оценувајќи го ова одлучување како еден вид на т.н. „пасивна“ оцена на уставноста на конкретниот Закон преку негово игнорирање. Дел од анализата на оваа тема е Законот за Управните спорови од 2019 година кога судиите одбиваа да применат одредба со која законодавецот предвиде рок за поднесување тужба за поведување на т.н. претходен управен спор или спор на молчење на администрацијата – законска одредба која несомнено беше спротивна на уставно-загарантираното право на секој граѓанин на судска заштита против актите и дејствијата на државата.
„Во последните два случаи, судиите не се одважија да донесат одлуки засновани непосредно врз основа на одредба од Уставот, ниту пак ја искористија законската можност од чл. 18 од Законот за судовите да ја запрат судската постапка и да поднесат иницијатива за оцена на уставноста на законот пред Уставниот суд. Едноставно, по пат на игнорирање не ги применуваа законските одредби за кои сметаа дека се спротивни на Уставот”, заклучи судијката проф. д-р Павловска-Данева.
Нашата домашна пракса е скромна по овие прашања, но европската литература препознава бројни примери за судир на надлежностите на уставните наспроти оние на редовните судови, судијката. За изработка на трудот кој следи од одржаната Конференција, земено е во анализа компаративно искуство на кохабитирањето помеѓу Уставните судови и редовното судство во Полска, Италија, Германија и Португалија. Особено е ценето мислењето и на Венецијанската комисија која го истакнува ова прашање како слабост на централизираниот модел на уставна контрола, напоменува судијката проф. д-р Павловска-Данева во своето излагање на Правниот факултет.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Oбјавени имињата на членовите на новиот состав на Централниот одбор на СДСМ
На 30. Конгрес којшто се одржа денеска беше избран и новиот состав на Централниот одбор на СДСМ.
„Новиот Централен одбор го сочинуваат поединци кои се почитувани во својата заедница, кои знаат да го почитуваат членството и граѓаните и кои ќе работат во најдобар интерес на сите граѓани“, велат од СДСМ.
Во прилог имињата:
Членови на Централниот одбор:
- Александар Трајановски
- Драгослава Војницалиевска Ингилизовска
- Стефан Васев
- Филип Андов
- Горан Трајковски
- Бојана Ацевска
- Дејан Николовски
- Љупчо Фармаковски
- Викторија Мадиќ Аврамовска
- Кети Штерјова
- Борче Миревски
- Душанка Спасовска
- Гоце Трпчевски
- Зоран Трифуновски
- Велимир Смилевски
- Маријан Жакула
- Сузана Трпковска
- Мица Младеновска
- Александар Саша Димитријевиќ
- Александар Симоновски
- Дејан Трајковски
- Радмила Апостоловска Цветковска
- Александар Арсиќ
- Мартин Костовски
- Весна Трајковска
- Лидија Тасевска
- Николина Симоновска
- Сашка Павловска
- Ацо Ушковски
- Едис Хасан
- Емилија Галабовска Биљарска
- Дејан Арсовски
- Селма Абдуловска
- Ивица Димитров
- Никица Бачовски
- Драгослав Симоновиќ
- Александра Серафимова
- Ана Марија Циглењак Симоновска
- Катерина Андоновз
- Душанка Горгиева Трпевски
- Горан Ковачевски
- Михаил Дејановски
- Изабела Павловска
- Ацо Велковски
- Антонио Арсовски
- Елизабета Зеленикова
- Златко Николовски
- Горан Стојановски
- Билјана Ефтимова
- Марио Паризов
- Кристина Костова
- Оља Костова
- Ивица Крстев
- Мухамед Кадриов
- Ристо Прочков
- Зоран Зимбаков
- Игор Андонов
- Сашко Атанасов
- Билјана Демерџиева
- Марија Андонова Ристова
- Ратко Ајцев
- Анѓелка Стефанова
- Христина Ангелова
- Павле Маневски
- Мартин Илиев
- Антонио Симоноски
- Андреа Ангелевска
- Жаклина Тимова
- Љубе Кузмановски
- Игор Пертемов
- Филип Секуловски
- Билјана Марковска
- Кети Стевананџија
- Симона Цветановски
- Анета Јоновска Љубенова
- Стојан Коциров
- Љупка Кицарска
- Софче Димитриева
- Методија Илиевски
- Зоран Стојчевски
- Елизабета Ивановска
- Андреј Стојановски
- Стојче Ивановски
- Џавид Мифтароски
- Јовче Мирчевски
- Богдан Стојановски
- Билал Каришиќ
- Радмила Алексовска
- Владимир Златески
- Јане Тодороски
- Живка Ангелоска
- Шпресим Ајроски
- Борче Ристевски
- Емина Рустемоска
- Ирина Јелдеска
- Дијана Чакареска
- Белкиса Зеќири
- Севгин Ракиповски
- Мирче Аризаноски
- Александар Костоски
- Станиша Матески
- Андријана Аврамовска
- Агрон Демири
- Елизабета Марковска
- Андријана Томовска
- Марко Михаилоски
- Лазар Ѓоргевски
- Кристијан Чушков
- Наталија Спировска
- Гордан Шутаров
- Елена Јовановска Грујовска
- Анета Симевска
- Јованче Манасков
Македонија
(Видео) Филипче: Сите сме виновни, СДСМ се соочува со голем предизвик за враќање на довербата на граѓаните
Застанав на чело на партија која на последните парламентарни избори доживеа огромен, историски пораз, но поразот не е крај – тој е шанса за нов почеток, шанса за освестување и обнова и таа шанса мора да ја искористиме, порача претседателот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, Венко Филипче, на денешниот 30-ти Конгрес на партијата.
Во своето обраќање пред делегатите, Филипче посочи дека СДСМ во моментов се соочува со голем предизвик за враќање на довербата на граѓаните.
„Сметам дека е праведно конечно сите да прифатиме дека од различен агол, сите сме виновни. Точно е, некој повеќе, некој помалку, но секој на совеста го носи товарот дека во моментот нашата СДСМ се соочува со огромен предизвик за враќање на довербата на граѓаните“, рече Филипче.
Притоа, Филипче потенцираше дека причините за ваквата состојба се повеќеслојни, нагласувајќи дека заради големите национални прашања како полноправното членство во НАТО Алијансата, напорите за почеток на преговори за полноправно членство во ЕУ, решавање на отворените прашања со соседите, се занемари ефикасноста во обезбедување на сервисните функции на државниот апарат.
„Точен е впечатокот дека ЕУ и НАТО не се мачкаат на леб. Граѓаните сакаат функционална држава која испорачува конкретни резултати. Не за пет, не за десет години, туку сега и веднаш! Граѓаните не чекаат ветувања – тие чекаат дела. Сметам дека не смееше да дозволиме речиси целата енергија да ја насочиме на евроинтеграциите, но и тие да бидат оправдување за неиспорачување на дел програмата и ветувањата кои ги дадовме пред граѓаните“, рече Филипче, додавјќи дека сите овие прашања, дополнително и спорот со Бугарија, ги преклопија сите добри работи и реформи што ги направи СДСМ.
Филипче потенцираше дека сепак не може да се занемарат успешните политики на владите на СДСМ, во делот стопанството, за економијата, за пензионерите, за социјалните категории, за јавното здравство.
„Се вложивме 100 проценти, не калкулиравме, не бевме популисти, направивме тешки жртви. Двајцата мои претходници, Заев и Ковачевски ја жртвуваа својата политичка кариера за денес да сме членка на НАТО и да имаме започнато преговори со Европска унија. За жал, таквата длабока посветеност, не беше наградена со очекуваната мера. Но се боревме за она што верувавме дека е исправно, дека ќе донесе добробит за секој граѓанин на оваа држава, дека ќе ја постави Македонија на светската мапа. И во тоа успеавме“, порача претседателот на СДСМ, Венко Филипче додаде дека ова не е време за обесхрабрување, туку време за акција, а СДСМ е партија на победници и знае како да се издигне после секој пораз и како да ги преобрази предизвиците во можности.
Македонија
(Видео) Филипче: Ароганцијата ќе ја закопаме длабоко под земја
Новиот Централен одбор на СДСМ е сочинет од поединци кои се почитувани во својата заедница, кои знаат да го почитуваат членството и граѓаните и кои ќе работат во најдобар интерес на сите граѓани. Тој ќе биде одраз на новата енергија што ќе ја внесеме во партија.
Ова го истакна претседателот на СДСМ, Венко Филипче во своето обраќање пред присутните на 30-от Конгрес на партијата што се одржува денеска. Филипче потенцираше дека Централниот одбор е одраз на гласот на членовите, месните одбори и општинските организации.
„Моја цел е да создадеме систем во кој кадровскиот потенцијал со кој располагаме, биде распореден исклучиво по својата стручност и компетентност, а не заради блискоста и личните релации со партиското раководство. Принципот е секој да биде искористен таму каде може максимално да придонесе за исполнување на целите на СДСМ“, истакна Филипче.
Според претседателот на СДСМ, само на овој начин, со реформирана партија може да се работи на реформа и во државата, бидејќи довербата се гради со дела, а не со празни зборови.
„Обновата започнува од нас“, потенцираше Филипче и додаде дека новото раководство на СДСМ мора да биде пример за посветеност и почитување и секојдневно да се потсетува дека постои за граѓаните, а не обратно.
Филипче во својот говор истакна дека пратениците, како најистурената борбена единица на СДСМ, ќе бидат по функција дел од Централниот одбор и нивното непроценливо политичко искуство ќе биде од максимална полза во сите процеси.
Претседателот на СДСМ се осврна и на критиките за бавниот избор на новото раководство и истакна дека состојбата во која се наоѓа партијата налагала внимателно бирање на вистинските луѓе.
„Ова се луѓе кои имаат поддршка од членовите и кои може да ги обединат сите од локално ниво па нагоре. Процес кој јас го сметав за инклузивен, со многу разговори, со многу дипломатија и почитување на мислењето на секој. Само низ ваков процес верувам дека можевме да избереме луѓе од доверба на членовите кои ќе ги претставуваат нивните интереси“, рече Филипче.
Партијата, додаде Филипче, ќе биде отворена за сите кои се блиски до социјалдемократската идеологија, што била подзаборавена. Солидарноста, како една од клучните социјалдемократски вредности, мора повторно да биде главната водилка на партијата, рече Филипче и порача:
„Со моето доаѓање на чело на партијата сакам едно јасно да порачам. Секој кој ќе биде дел од партијата и од раководните структури е поставен на таа позиција да им служи на граѓаните и на членовите на СДСМ. Ароганцијата ќе ја закопаме длабоко под земја. Додека сум јас претседател, тоа нема да го дозволам затоа што тоа ја уништува сржта на нашето постоење“.
Во таа насока, Филипче потенцираше дека со посветена работа, новото раководство ќе покаже дека лошите навики можат да бидат искоренети, суетите и предрасудите надминати и дека колективното добро ќе биде секогаш над личните интереси.