Соопштенија
Во рударството постои и дозвола што нема печат, туку се темели на доверба од заедницата
Не секоја лиценца ја издава министерство или влада. Во рударството постои и дозвола што нема печат, туку се темели на доверба од заедницата. Таа „општествена лиценца“ се стекнува тешко и бара секојдневно вложување: транспарентност во податоците, технички решенија што го намалуваат влијанието и можната штета, и претворање на ветувањата во мерливи резултати. Истата оваа „лиценца“ се губи лесно. Без неа, дури и најпримерниот проект може да остане блокиран на хартија.
Малиот столб што држи голема тежина во македонската економија
Рударството во Македонија е мал, но стабилен столб на индустријата. Последниот извештај на Државниот завод за статистика покажа дека во јули 2025 индустриското производство пораснало за 4,1% на годишно ниво, додека секцијата „Рударство и вадење камен“ паднала за 10,4%. Овие осцилации упатуваат на циклични промени, како цените на металите и енергијата, но и на структурни предизвици како квалитет на руда, стареење на постројки и повисоки еколошки стандарди. Вредноста за домашната економија е очигледна: рударството носи стабилни приходи за општините и неколку илјади работни места, но довербата останува кревка. „Општествената дозвола“ кај нас сè уште е во развој и се надградува врз постојните законски решенија и обврски за секоја компанија. Најголемите домашни рударски оператори имаат А интегрирана еколошка дозвола, која обврзува на заштита на животната средина и здравјето на луѓето. Компаниите инвестираат во локални проекти, поддржуваат спорт, училишта и стипендираат студенти, но вредноста често не е доволно видлива и мерлива за јавноста. Со други зборови, постојат добри практики, но недостасува систем што ќе ги претвори во правило, а не во исклучок.
Австрија – рударство „рамо до рамо“ со заштитени подрачја
Австрија не е „совршена“, но покажува коегзистенција: рудници што работат крај заштитени подрачја со јасни правила, транспарентност и туристичка валоризација. Волфрам Митерсил е подземен рудник веднаш до националниот парк Хое Тауерн. Клучната иновација е преработката во подземни простории на околу осумстотини метри длабочина, со што се скратуваат транспортните рути, се намалува потрошувачката на енергија и се намалува површинскиот „отпечаток“ поради помалку сообраќај, намалени бучава и прашина. Тоа е инженерски дизајн што ја носи операцијата подлабоко без ширење на траги на површината.
Рудникот за железо Ерцберг е голем терасен коп во Штаерска, сместен внатре во УНЕСКО геопаркот „Штаерска Ајзенвурцен“. Наместо класична дистинкција „индустрија“ против „природа“, таму доминира логиката да се заштити животната средина преку користење на знаењето и индустриското наследство, кои нераскинливо се поврзани со геотуризмот, јавни тури и образовни содржини. Ерцберг е долгорочен сосед на заштитено подрачје и коегзистенцијата опстојува бидејќи правилата се транспарентни, економската корист е валоризирана, а рекултивацијата се планира уште во експлоатациона фаза.
Германија: долги хоризонти, рехабилитација и мерливи обврски
Во Лужица, источна Германија, каде со децении површински се ископуваше лигнит, регионот постепено се претвора во мрежа од езера, шуми и туристичка инфраструктура. Не станува збор за импровизација, туку ова е резултат на долгорочна програма за трансформација на пејсажот и рехабилитација на теренот. „Општествената лиценца“ се потпира и на идејата дека во рударството мора да се има јасна слика што ќе биде тука по завршетокот и плански да се работи.
Во Рур и Северна Рајна–Вестфалија, RWE го гради наративот на рехабилитација со конкретни проекти. На локацијата Хамбах, по завршување на експлоатацијата се планира вештачко езеро од речиси четириесет квадратни километри, со долгорочно полнење од Рајна и подигање на подземните води, а паралелно се спроведуваат шумарски и аграрни рекултивации. Иако во минатото биле критикувани за „отпечатокот“ врз околината, сега поентата е на планот за нов пејзаж, на деталите за полнење на езерото, потребното време и еконмската валоризација преку туризам и услуги.
Дека европските држави лекции ги извлекувале од сопствените лоши искуства, покажува и долгогодишниот спор за засолување на водотеците на реката Вера, доведе до конкретна рамка за намалување на истекувањата и управување со солените води. Компанијата со еколошките организации постигна договор до крајот на 2027 постепено да се намалува испустот.
Во Лужица, операторот LEAG јавно презема обврска по завршувањето на рударските активности да го пошуми теренот, да ги уредат езерата и креираат услови за туризам.
Бугарија – технички решенија како „виза“ за општествена лиценца
Дека ова не се случува само во високоразвиените европски држави, пример е рударството во соседството. Во Бугарија рударството ја отвори новата, современа страница на користење на рудата. На пример, во рудникот за бакар и злато Челопеч, се преземени сериозни чекори за сведување на индустриски испусти на отпадни води на нула и за стопроцентно враќање на откривката под земја. Ова радикално ја намалува веројатноста за негативно влијание врз животната средина преку таканаречени „кисели дождови“. Истовремено рударската компанија ја зголемува стабилноста на масивот и ја сведува на минимум потребата од големи површински јаловишта. Овој пристап е пример за „затворени кругови“, каде што отпадот станува конструктивен материјал, а не ризик.
Во Крумовград, на Ада Тепе, наместо класичен јаловишен базен се користат сушени јаловини со интегрирано управување со води, висок степен на рециклирање на процесната вода и мал траен отпечаток. Проектот е моделиран со ограничувања, бидејќи се наоѓа во заштитената зона Натура 2000, па технологијата е избрана да го следи тој факт.
Формулата за доверба
Воспоставувањето систем на „општествена лиценца“ значи осовременување на рудниците во целина. Германските искуства покажуваат дека рехабилитацијата станува веродостојна ако е врзана за конкретни рокови и нова економска вредност по завршувањето на рударските активности. Австрија и Бугарија покажуваат дека инженерството и транспарентноста не се „меки“ теми, туку со нив се гради и инфраструктура за довербата. Ако ги земеме овие лекции сериозно, македонското рударство може да ја надмине поларизацијата и да има рудници што оставаат трага во буџетот и во локалниот развој, а не во природата.
Фотографијата е од интернет-страницата на RWE и прикажува рекултивација на теренот на локацијата Хамбах
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Соопштенија
CHERY стана официјален спонзор на Ракометната федерација на Македонија
CHERY, еден од најбрзо растечките автомобилски брендови во Европа и во светот, официјално стана спонзор на Ракометната федерација на Македонија. Соработката беше промовирана на прес-конференција одржана во новоотворениот CHERY салон на Grand Auto, официјалниот увозник на брендот во Македонија.
„CHERY е бренд кој со забрзано темпо ја обликува иднината на автомобилската индустрија преку напредна технологија, современ дизајн и висок квалитет. Со поддршката на Ракометната федерација на Македонија, инвестираме не само во спортот, туку и во иднината – во младите таленти, новото раководство и позитивните промени, Чест ни е што денеска со нас се и претставници на ракометската елита на Македонија – претседателот на Ракометната федерација на Македонија, Александар Стефанов, селекторот на македонската репрезентација, Кирил Лазаров, како и дел од нашите репрезентативци. Вашето присуство дополнително ја потврдува важноста и силата на ова партнерство.
„Силните брендови не се градат само преку прозводи, туку преку поврзаноста со луѓето, заедницата и страста кон возилата. Токму затоа сме тука денеска да го објавиме официјалното спонзорство на Chery кон Ракометната федерација на Македонија. Ракометот е емоција, традиција и денес е симбол на нов почеток. РФМ влегува во нова фаза со ново раководство и со јасна визија и млади таленти кои ја претставуваат иднината на македонскиот ракомет. Тоа целосно се совпаѓа со филозофијата на Chery – инвестирање во напредок, иновации и долгорочен развој. Chery носи нова енергија во автомобилската индустрија во Македонија и во светот, а македонскиот ракомет носи нова енергија и нови страсти во спортот во Македонија. Ова е чекор напред, заедно со РФМ и Chery. Веруваме дека оваа соработка ќе придонесе не само за спортски успеси, туку и за инспирација на младите деца, промоција на тимски дух, дисциплина, амбиција – вредности кои ги делат Chery и нашите репрезентативци и стручниот штаб, кои верувам дека ќе направат големи успеси во Данска. Упатувам благодарност до РФМ за довербата во име на Chery и Grand Auto – заедно до големи успеси“, изјави г-нот Дритон Заири-генерален директор на Grand Auto.
„Благодарност до г-нот Дритон Заири, кој целиот живот е посветен на ракометот. Денеска нашата соработка се продлабочува и преминува во партнерски договор за спонзорство на Ракометната федерација на Македонија. Се надевам дека оваа соработка ќе носи нови успеси и нови победи, ќе се радуваме заедно и ќе славиме. Ние како федерација сме секогаш отворени за нови соработки, работиме напорно и вредно, и се надевам дека низ сето тоа што го даваме и вложуваме, трудот на крај ќе излезе на виделина. Честитки за новиот салон на Chery и Grand Auto , и во иднина да се гледаме само за убави работи“, изјави г-нот Александар Стефанов -Претседател на Ракометна федерација на Македонија.
Спонзорството е дел од пошироката стратегија на CHERY за раст на европските пазари и претставува јасен сигнал за долгорочна посветеност кон луѓето во Македонија.
Новото партнерство има за цел да го поддржи развојот на македонскиот ракомет, да ги мотивира младите генерации и да промовира вредности како што се тимската работа, дисциплината и стремежот кон успех.
Со оваа соработка, CHERY и Ракометната федерација на Македонија испраќаат заедничка порака за напредок, доверба и нова енергија – и во спортот и во автомобилската индустрија.
(ПР)
Соопштенија
Binance доаѓа во Скопје: на 11 декември голем Community Meetup настан за криптоентузијастите
Binance, водечката светска берза за размена на криптовалути, организира Community Meetup настан, кој ќе се одржи на 11 декември 2025 година во 17 часот во хотел Мериот во Скопје.
На настанот, крипто-ентузијастите и сите заинтересирани за дигитални средства и блокчејн технологии ќе имаат уникатна можност да се сретнат со тимот на Binance, да ги разберат глобалните трендови во крипто-индустријата, да научат како да заработуваат безбедно преку Binance екосистемот, да се поврзат со луѓе со слични интереси и да станат дел од меѓународната Binance заедница.
Присуството на собирот е бесплатно, но поради ограничениот број учесници, потребна е претходна регистрација на следниот линк: https://www.binance.com/en/events/skopjemeetup.
По воведното обраќање, на настанот ќе има преглед на активностите, мисијата и визијата на Binance во Северна Македонија и регионот, ќе се одржи презентација на најновите производи и начини за заработка преку Binance екосистемот и BNB токенот, ќе се зборува за процесот за приклучување во Angels програмата, а присутните ќе имаат можност да учествуваат во интерактивен квиз и да освојат ексклузивен Binance подарок.
„Со организацијата на овој настан, сакаме да ја доближиме Binance заедницата до крипто ентузијастите во Северна Македонија, да поттикнеме едукација и споделување на знаење, и да изградиме мост кон нови можности во дигиталната економија“, велат од Binance.
За Binance
Binance е водечки глобален блокчејн екосистем зад најголемата светска размена на криптовалути по обем на тргување и регистрирани корисници. Довербата на Binance му ја пружаат околу 300 милиони луѓе во повеќе од 100 земји поради неговата водечка улога во безбедноста, транспарентноста, брзината на тргување, заштитата за инвеститорите и неспоредливото портфолио на производи и понуди на дигитални
средства, од трговија и финансии до образование, истражување, социјални добра, плаќања, институционални услуги и карактеристики на Web3. Binance е посветен на изградба на инклузивен крипто екосистем за зголемување на слободата на пари и финансиски пристап до луѓето ширум светот со криптото како основно средство. За повеќе информации, посетете ја веб-страницата www.binance.com.
(ПР)
Соопштенија
Фондацијата „Трајче Мукаетов“ ја објави листата на добитници на стипендии за учебната 2025/2026
Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје во насока на реализирање на своите програмски определби, а врз основа на Правилникот за критериумите, постапката и користењето на средствата на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје за студенти на Фармацевтскиот факултет – Скопје, според програмата за работа на Фондацијата за 2025 година и одлуката на Управниот одбор на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје бр. 02-46/1 од 02.12.2025 година за усвојување на конечната ранг листа на стипендисти студенти по фармација за учебната 2025/2026 година на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје врз база на предложената прелиминарна ранг листа од Комисијата за распределба на стипендии за студенти по фармација ја објавува конечната ранг листа на стипендисти студенти по фармација за учебната 2025/2026 година на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје:
Студенти од трета година на студиска програма за магистер по фармација
1. Теа Колевска
2. Каменка Николова
3. Гала Стојановска
4. Христина Марковска
5. Марија Димитрова
6. Евгенија Ристеска
7. Стефан Трајковски
8. Мила Стојановска
9. Адела Маловска
Студенти од четврта година на студиска програма за магистер по фармација
1. Јоана Илиевска
2. Марија Трпеска
3. Андријана Коцевска
4. Ива Јуришиќ
5. Давид Додевски
6. Анастасија Димитријевиќ
7. Ангела Ѓоргиевска
8. Теона Гаџоска
9. Ангела Јованоска
10. Ана Димитриевска
11. Сара Алексовска
Конечната ранг листа на стипендисти на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје е усвоена од страна на Управниот одбор на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје, по предложената прелиминарна ранг листа од Комисијата за распределба на стипендии за студенти по фармација во состав: Проф. Др. Зоран Стерјев – Претседател на комисијата, Проф. Др. Ана Поцева Пановска, Проф. Др. Ѓоше Стефков, Г-дин Бојан Георгиев, и Г-ѓа Наташа Вучидолова Ристовска – членови на комисијата.
Извршната канцеларија на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје ќе ги контактира сите стипендисти за потпишување на Договори за стипендирање.
Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје во насока на реализирање на своите програмски определби, а врз основа на Правилникот за критериумите, постапката и користењето на средствата на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје за студенти на Медицинскиот факултет – Скопје според програмата за работа на Фондацијата за 2025 година и одлуката на Управниот одбор на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје бр. 02-48/1 од 02.12.2025 година за усвојување на конечната ранг листа на стипендисти студенти по медицина за учебната 2025/2026 година на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје врз база на предложената прелиминарна ранг листа од Комисијата за распределба на стипендии за студенти по медицина ја објавува конечната ранг листа на стипендисти студенти по медицина за учебната 2025/2026 година на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје:
Студенти од трета година на општа медицина
1. Наталија Николовска
2. Андреј Тодоров
3. Инес Негриеска
4. Моника Нановска
5. Борјана Трајкова
6. Емили Обочки
7. Бистра Младеновска
8. Дијана Пенова
9. Катерина Бицеска
10. Дарко Палиќ
Студенти од четврта година на општа медицина
1. Евгенија Ристова
2. Матеј Јорданоски
3. Славјана Иваноска
4. Софија Тодороска
5. Даниел Зарев
6. Борис Фенев
7. Денис Новчевиќ
8. Петар Стефановски
9. Карла Карина Арнаудова
10. Михаела Слезенковска
Конечната ранг листа на стипендисти на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје е усвоена од страна на Управниот одбор на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје, по предложената прелиминарна ранг листа од Комисијата за распределба на стипендии за студенти по медицина во состав: Проф. Др. Светозар Антовиќ – Претседател на комисијата, Проф. Др. Јулија Живадиновиќ Богдановскa, Проф. Др. Димче Зафиров, Доц. Др. Васил Папестиев, Г-ѓа Надица Танчева и Г-ѓа Наташа Вучидолова Ристовска – членови на комисијата.
Извршната канцеларија на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ – Скопје ќе ги контактира сите стипендисти за потпишување на Договори за стипендирање.
(ПР)
Затаен данок од над еден милион евра од трговија со злато и накит, истрага против две лица
Основното јавно обвинителство Скопје отвори истрага против две лица за кои постои основано сомнение дека подолг временски период вршеле кривично...
Алиу: Дефиниравме нови програми за специјализации – темелно го менуваме пристапот за креирање медицински кадар
На денешната прес-конференција на министерот за здравство Азир Алиу, заедно со претседателката на Лекарската комора, Калина Гривчева-Старделова, деканот на Медицинскиот...
Уапсени 11 лица за местење тендер вреден над 7,6 милиони евра во „ЕСМ дистрибуција на топлина“
Завчера во текот на ноќта помеѓу 17 и 18 декември и вчера, под раководство на јавен обвинител, полициски службеници спроведоа...
Левицата бара независна истрага за смртта на новороденчето и одговорност од директорката и од педијатарката во ГАК
Левица бара Обвинителството да отвори истрага за смртта на новороденчето на Клиниката за гинекологија и акушерство и одговорност од директорката...
(Видео) Тошковски: Интервентната полиција – шест години посветена служба во заштита на граѓаните
По повод шест години од формирањето на Единицата за интервентна полиција при СВР Скопје, денеска беше одбележан Денот на единицата,...
Андоновски: Македонија рангирана во А-групата за дигитален напредок според Светската банка
На конференцијата „Трансформирање на иднината: дигитална стратегија за современо општество“, посветена на промоцијата на Националната стратегија за развој на ИКТ...
Измените на Кривичниот законик се само уште едно крпење на правниот систем, велат од ЛДП
Либерално-демократската партија (ЛДП) изразува сериозна загриженост и негодување во однос на најновите предлог-измени на Кривичниот законик кои се најдоа пред...
Надминат прагот на штетни честички во воздухот во Скопје, надлежните активираа мерки
Министерството за животна средина и просторно планирање информира дека според податоците од Државниот автоматски мониторинг-систем за квалитет на амбиенталниот воздух...
„’Лотаријата’ функционирала како приватна фирма на Груби, СДС молчел за криминалот од 1 милион евра поради опстанок на власт“, вели ВМРО-ДПМНЕ
„СДС за да опстане ден повеќе на власт ги толерирале злоупотребите кои се случувале во Лотарија под раководство на Бајрами,...
Спроведени 262 контрли на безбедноста на новогодишните пакетчиња, утврдени минимални недоследности
Во пресрет на новогодишните празници, Агенцијата за храна и ветеринарство (АХВ) спроведе 262 вонредни инспекциски надзори за контрола на безбеднста...
Макрон: Дојде време да се обнови дијалогот со Путин
Францускиот претседател Емануел Макрон изјави дека дојде време тој и европските лидери повторно да влезат во дијалог со рускиот претседател...
(Видео) Објавена нова снимка од нападот во Сиднеј: полицаец спречил масакр од 45 метри
Австралиските медиуми го идентификуваа полицаецот кој го спречи смртоносниот антисемитски напад на плажата Бонди како детективот Сезар Бараза. Новообјавените видеа...
(Видео) Осомничениот за масовното пукање на Универзитетот „Браун“ пронајден мртов: го убил и професорот на МИТ
Маж осомничен за масовното пукање на Универзитетот Браун од минатата недела е пронајден мртов по шестдневна потрага што се протегаше...
Трамп ја прогласи марихуаната за помалку опасна дрога
Американскиот претседател Доналд Трамп потпиша извршна наредба со која марихуаната на федерално ниво се класифицира како помалку опасна дрога, во...
ЕУ, конечно, постигна договор за Украина: три членки одбија да учествуваат
Лидерите на ЕУ ги откажаа плановите за невиден заем за репарации за Украина и наместо тоа ќе соберат 90 милијарди...
(Видео) Приватен авион се урна во Северна Каролина, повеќе загинати
Повеќе луѓе загинаа откако приватен авион Цесна С550 поврзан со возачот на НАСКАР, Грег Бифл, се урна во близина на...
(Видео) Хаос и туркање во албанскиот парламент: драматични сцени во Тирана
Во албанскиот парламент денес избувна хаос кога пратениците од опозицијата запалија факели и фрлаа вода за време на седницата, а...
(Видео) Украинските дронови уништија „неуништливи“ руски С-400
Украинските оператори на беспилотни летала уништија два руски ракетни системи С-400 Триумф заедно со нивната муниција во рускиот регион Белгород,...
„Драги нелегални имигранти, вратете се дома за празниците!“, порача американско министерство
Министерството за внатрешна безбедност на САД објави графика слична на божиќна честитка на X, повикувајќи на депортација на луѓе кои...
Во наредните десет дена изменет сообраќаен режим на автопатската делница во изградба од селото Требеништа до селото Мешеишта
СВР Охрид информира дека од денеска во наредните десет дена, на сила ќе бидат измените на сообраќајниот режим на автопатската...
