Свет
Американски научници: Поради климатските промени, можеби ни се заканува нова пандемија
Климатските промени ќе принудат многу животни да ги напуштат своите постојни екосистеми во области погодни за живеење, каде нивното мешање со други животински видови во голема мера ќе го зголеми ризикот од взаемно пренесување на вируси и појава на нови, покажаа резултатите од новата студија.
Во исто време, ризикот од нови болести потенцијално преносливи на луѓето се зголемува, а може да претстои уште една пандемија, предупредија американските научници.
Врз основа на студиите на сегашните климатски модели, податоците за уништувањето на природните живеалишта и начинот на кој вирусите минуваат од еден вид на друг, научниците укажуваат на уште помрачна проекција на иднината до 2070 година за планетата на која живееме.
И таа траекторија се чини дека е неповратна, дури и ако зголемувањето на температурата е ограничено на 2 степени Целзиусови, според авторите од Универзитетот Џорџтаун во Вашингтон кои ги објавија резултатите од студијата во списанието Nature.
Во моментов постојат најмалку 10.000 познати вируси во светот кои можат да преминат од животните на луѓето и кои тивко циркулираат меѓу дивите цицачи, главно во длабочините на тропските шуми, покажуваат нивните истражувања.
Зголемените температури можат да ги принудуваат овие цицачи да ги напуштат своите родни живеалишта, а во попогодни, постудени области за прв пат ќе се сретнат со други животински видови, што ќе овозможи најмалку 15.000 нови вируси да можат да преминат од животно на животно до 2070 година, предвидуваат експертите.
Овој процес веројатно веќе е започнат и ќе продолжи дури и ако светот наскоро успее да ги намали емисиите на јаглерод. Научниците истакнуваат дека претставува голема закана за животните и луѓето.
„Имаме докази за нови и потенцијално деструктивни механизми на болести кои би можеле да го загрозат здравјето на животинската популација во иднина, но веројатно ќе имаат и последици по здравјето на луѓето“, вели коавторот на студијата Грегори Албери, биолог на Универзитетот Џорџтаун во Вашингтон.
Петгодишната студија испитувала 3.139 видови цицачи, проектирајќи како нивните глобални движења ќе се променат според серијата сценарија за глобално затоплување. Научниците исто така анализираа како нивните движења ќе влијаат на преносот на вирусот.
Откриле дека новите контакти меѓу различните цицачи ќе се удвојат. Тие би се појавиле каде било во светот, но би биле особено концентрирани во тропска Африка и Југоисточна Азија.
Глобалното затоплување ќе влијае и во густо населените области каде што „луѓето најверојатно ќе бидат почувствителни и поранливи на промените во животната средина, а некои вируси ќе се шират глобално од кој било од овие населени центри“.
Веројатни жаришта се регионот Сахел, етиопските висорамнини, долината Рифт што минува низ Етиопија, Кенија и Танзанија, Индија, источна Кина, Индонезија, Филипините и некои понаселени делови на Европа, покажа истражувањето.
Скриената закана, предупредуваат научниците, е претставена со 10.000 вируси кои „тивко циркулираат“ меѓу дивите цицачи во тропските шуми и може да се пренесат на луѓето.
Како единствениот цицач кој може да лета, лилјакот може да патува далеку поголеми растојанија од своите роднини на копно, со што шири разни болести.
Експертите веруваат дека овој процес е веќе започнат и е неповратен, а нивната студија сугерира дека лилјаците се одговорни за огромното мнозинство на потенцијални први средби со други цицачи, најмногу во Југоисточна Азија.
Дури и ако светот успее да ги намали сегашните емисии на стакленички гасови многу брзо и „масовно“, се чини дека тоа нема да придонесе за решавање на овој проблем.
Проекциите покажаа дека во најблагото сценарио, кога се земаат предвид климатските промени, може да има повеќе пренос на вируси меѓу животинските видови.
Истражувачите исто така се обидоа да утврдат кога би можеле да почнат да се случуваат такви први средби меѓу различни животински видови, очекувајќи дека тоа ќе биде кон крајот на овој век, но на нивно изненадување се покажа дека повеќето први контакти се случуваат помеѓу 2011 и 2040 година и континуирано се зголемуваат.
„Овој процес е веќе во тек и не можеме да го спречиме ниту во најдоброто сценарио за климатски промени. Но, можеме и мораме да преземеме мерки кои ќе ни обезбедат подобра здравствена инфраструктура која ќе ги заштити и животинската и човечката популација“, рече Албери.
Тој вели дека „доцна е трендот да се промени, но важно е да станеме свесни за фактот дека климатските промени наскоро ќе бидат најголемиот светски глобален двигател на болести, поради што треба да изградиме добри здравствени системи кои ќе можат да се справат со нив. .
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
(Видео) Израелската армија доби ново моќно оружје – „Железниот зрак“
Израелското Министерство за одбрана објави дека првиот оперативен систем за пресретнување на ракети со ласер со голема моќност, развиен од „Рафаел Адвансд Дифенс Системс“, е испорачан на армијата вчера. Системот се нарекува „Железн Зрак“.
Системот, кој успешно пресретна ракети, минофрлачки гранати и беспилотни летала за време на обемни тестирања, ќе биде преземен од воздухопловните сили и интегриран во повеќеслоен систем за воздушна одбрана, заедно со постојните системи „Iron Dome“, „David’s Sling“ и „Arrow“.
Израелскиот министер за одбрана, Израел Кац, го нарече предавањето „историски момент“, велејќи дека тоа е „прв пат во светот систем за пресретнување со ласер со голема моќност да достигне оперативна зрелост“. Тој додаде дека системот „ги менува правилата на играта и испраќа јасна порака до сите непријатели – не нè искушувајте“.
Генералниот директор на Министерството за одбрана, Амир Барам, изјави дека испораката „означува премин од фазата на развој кон сериско производство“, нарекувајќи го „Железниот зрак“ „само почеток на технолошка револуција“. Тој нагласи дека се очекува системот значително да ги подобри одбранбените способности на Израел, но и односот на трошоците помеѓу заканите и скапите пресретнувачи.
Свет
(Видео) Камерите ја уловија реакцијата на Зеленски на изјавата на Трамп дека Путин сака Украина да успее
Камерите ја снимија реакцијата на украинскиот претседател Володимир Зеленски на изјавата на американскиот претседател Доналд Трамп, дека рускиот претседател Владимир Путин „сака Украина да успее“.
По разговорот во одморалиштето Мар-а-Лаго, Трамп и Зеленски одржаа заедничка прес-конференција. Додека повеќето камери беа фокусирани на говорникот, официјалната камера на Белата куќа ги прикажа двајцата лидери во ист кадар, при што беше забележана реакцијата на Зеленски.
Trump:
Russia wants to see Ukraine succeed. It sounds a little strange.
Putin was very generous in his feeling toward Ukraine succeeding. pic.twitter.com/tiBk5lB0nz
— Clash Report (@clashreport) December 28, 2025
На прашање дали Русија би можела, како дел од евентуален мировен договор, да помогне во обновата на Украина, Трамп одговори дека разговарал за тоа со Путин и дека Русија ќе помага. Тој додаде дека Путин бил многу великодушен и дека сака Украина да успее, вклучително и преку енергетска поддршка по ниски цени.
На оваа изјава, Зеленски ги подигна веѓите, ја навали главата и се насмевна.
Трамп изјави и дека со Путин разговарал околу два и пол часа, при што била спомната и нуклеарната централа Запорожје, најголемата во Европа, која Русија ја зазеде во 2022 година и која моментално не е во функција. Според Трамп, Путин соработува со Украина за повторно активирање на централата и не дозволил таа да биде цел на напади.
Свет
Херојот од Сиднеј во интервју раскажа што му поминувало низ главата за време на нападот: „Тоа го бараше мојата душа“
Ахмед ал Ахмед, мажот кој разоружал еден од напаѓачите одговорни за смртта на 15 лица на плажата Бонди, во ексклузивно интервју раскажа што му поминувало низ глава непосредно пред херојскиот чин. Иако со својата постапка спасил бројни животи, татко на две деца вели дека и натаму жали за оние кои ги загубиле животите, пишува Би-Би-Си.
На снимката се гледа како Ахмед ал Ахмед – сопственик на продавница од Сиднеј, роден во Сирија – од зад грб соборува еден од двајцата напаѓачи и му ја одзема пушката.
„Го држев со десната рака и почнав да зборувам, знаете, да го предупредам – ‘фрли го оружјето, престани да го правиш ова’“, изјави тој за Си-Би-Ес Њуз, американскиот партнер на Би-Би-Си.
Ахмед се присети на моментот кога го совладал 50-годишниот Саџид Акрам, кој во неделата, на 14 декември, отворил оган врз учесниците на прославата на Ханука на плажата Бонди.
„Мојата цел беше само да му го одземам оружјето и да го спречам да одземе човечки живот и да не убива невини луѓе“, рече тој.
Во нападот, кој полицијата го окарактеризира како терористички чин насочен против еврејската заедница, беа убиени 15 лица, а 40 беа ранети. Станува збор за најсмртоносната масовна престрелка во Австралија од 1996 година.
Саџид Акрам бил убиен од полицијата, додека неговиот син Навид Акрам, вториот напаѓач, бил хоспитализиран, а подоцна обвинет за 59 кривични дела, меѓу кои 15 точки за убиство и една за извршување терористички напад.
Ахмед ја опиша и внатрешната борба што ја чувствувал непосредно пред делото за кое властите и политичарите изјавија дека спасило неброени животи.
„Емоционално, правев нешто, чувствував нешто – сила во моето тело, во мојот мозок“, изјави тој.
„Не сакам да гледам луѓе убиени пред мене, не сакам да гледам крв, не сакам да го слушам неговиот пиштол, не сакам да гледам луѓе како врескаат и молат за помош. Тоа беше нешто што мојата душа го бараше од мене.“
Откако го совладал Саџид Акрам, вториот напаѓач го застрелал неколкупати во рамото, поради што Ахмед морал да помине најмалку три операции. Во деновите по престрелката, додека бил во болница, му бил врачен чек од 2,5 милиони австралиски долари – сума собрана од десетици илјади членови на заедницата трогнати од неговиот чин.
Во болницата го посетил и австралискиот премиер Ентони Албанизи, кој го опишал како „најдоброто од нашата земја“, додека премиерот на Нов Јужен Велс, Крис Минс, го нарекол „вистински херој“. Претходно, и родителите на Ахмед за Би-Би-Си Арабик изјавиле дека нивниот син бил воден од „совеста и човечноста“.

