Српскиот претседател Александар Вучиќ и претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, се обратија на јавноста по тет-а-тет средбата во Белград и одговорија на прашања од новинарите.

„Особено ми е драго што имавме можност да бидеме домаќини на претседателката на Европската комисија. Особено сум ѝ благодарен бидејќи таа дојде на територијата на Србија во неколку наврати, не само во нејзиниот главен град. За Србија, членството во ЕУ е стратешка определба и приоритет на надворешната политика. И тоа нема да се промени. Не сме отвориле ниту едно поглавје, ниту еден кластер од почетокот на конфликтот во Украина. Верувам дека она што е направено во однос на регулаторните агенции, избирачките списоци ќе наиде на позитивна оценка. Сега се соочуваме со тешка ситуација. НИС е под американски санкции, а де факто е и под европски санкции.

Се надевам дека ќе ја имаме поддршката и помошта од ЕУ. Се надевам дека ЕК ќе најде начин да им олесни на земјите-кандидатки. Обезбедивме доволни количини нафта и гас.

„Ќе биде тешка политичка зима за нас, во овој поглед ќе соработуваме тесно со луѓе од Европската Унија“, рече Вучиќ.

„Не дадовме многу оптимистички изјави за пристапување кон ЕУ.“ Денес не можам ништо да ветам, освен дека ќе работиме напорно и ќе се жртвуваме, и се надевам дека ќе ја имаме поддршката од ЕУ за сето ова и дека ќе нè слушнат во Брисел. Не е толку едноставно. Знаете кои се двете клучни прашања за нас“, рече Вучиќ.

Тој рече дека разговарале и за зачувување на мирот и стабилноста во регионот, за дијалогот меѓу Белград и Приштина.

„Ќе кажам дека за танго се потребни двајца“, рече Вучиќ.

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, рече дека Србија може да продолжи да смета на Европската Унија.

„Србија го направи изборот да се приклучи на ЕУ и очекуваме Србија да го продолжи својот пат двојно побрзо. Земете ја како пример енергетската криза во 2022 година, која имаше драстичен ефект и ние се соочивме со неа. Можете да продолжите да сметате на нас“, рече фон дер Лајен и продолжи:

„Ја поврзуваме Србија со пазарот на енергија. Ја поканивме Србија да се приклучи на механизмот на ЕУ за набавка на гас. Треба да видиме напредок во областа на владеењето на правото, електронските медиуми. Сакам да го поздравам напредокот во врска со избирачките списоци и РЕМ. Би ве поканила да дојдете во Брисел за еден месец за да видите како стојат работите. Морам да ве пофалам за 61 процентно усогласување на надворешната политика со ЕУ. Како дел од планот за раст, формиравте надзорен комитет. Мислам дека тоа е одличен сигнал.“

На прашањето каде го гледа решението за моменталната политичка ситуација во Србија, фон дер Лајен вели:

„Ова е секако клучен момент за Србија. Време е целата нација да се обедини. ЕУ е подготвена да ве поддржи, целиот процес на пристапување е околу тоа. Секој треба да учествува во процесот на реформи. Владата соработуваше со организациите на граѓанското општество. Медиумите и изборната реформа се нешто што ги интересира сите. Имплементацијата е најважна.“

Фото: принтскрин

Шпанија е сигурен член на НАТО и моментално има 3.000 војници распоредени во рамките на алијансата, изјави денес шпанскиот министер за надворешни работи, Хозе Мануел Албарес, одговарајќи на сомнежите на американскиот претседател Доналд Трамп за трошоците за одбрана на земјата.

Албарес им рече на новинарите за време на посетата на Хангжу, Кина, дека нема сомнение за посветеноста и придонесот на Шпанија кон трансатлантската безбедност, објавува Гардијан.

Во вторникот, Трамп ѝ се закани на Шпанија со трговски казни, вклучително и царини, велејќи дека не е задоволен од нејзиното одбивање да ги зголеми трошоците за одбрана на пет проценти и нарекувајќи го потегот непочитување кон НАТО.

„Тие се единствената земја што не го зголеми својот износ на пет проценти, па затоа не сум задоволен од Шпанија“, рече Трамп.

Тој рече дека размислува да воведе трговски казни за Шпанија преку царина поради она што го направиле и дека мисли дека ќе го стори тоа.

Трамп постојано „вршеше притисок“ врз членовите на НАТО да ги зголемат трошоците за одбрана и ја доведуваше во прашање подготвеноста на Вашингтон да им помогне на членовите што не трошат доволно.

Минатата недела, за време на состанокот со претседателот на Финска, Александар Стаб, тој рече дека НАТО треба да размисли за исклучување на Шпанија од алијансата поради нејзиното одбивање да го прифати новиот договор.

Шпанија е единствената членка на алијансата од 32 земји што не се согласила да ги зголеми воените трошоци на пет проценти од БДП.

Шпанскиот премиер Педро Санчез потоа успеа да обезбеди исклучок од ситуацијата во последен момент, наведувајќи дека Шпанија ќе потроши максимум 2,1 процент, што го нарече „доволен и реален“.

Фото: принтскрин

„Во ходникот лежи нејзиниот куфер. Некој напишал „Whore Greta“ (Грета ку*ва) на него со црн маркер. Натписот е опкружен со израелско знаме и пенис. Куферот бил конфискуван од израелската армија и ѝ бил вратен на Грета Тунберг каков што бил“. „Се однесуваат како петгодишни деца“, вели шведската активистка со смеа на почетокот на интервјуто за шведскиот дневен весник „Афтонбладет“.

Заедно со десетици други мировни активисти, Грета двапати се обиде да отплови до Газа оваа година, да достави хуманитарна помош и барем симболично да ја пробие израелската поморска блокада. Во вториот обид, младата Швеѓанка се приклучи на Глобалната флотила „Сумуд“, која израелската морнарица ја запре во меѓународни води на почетокот на октомври и ги притвори активистите.

„Не станува збор за мене, туку за илјадници Палестинци“
„Афтонбладет“ разговараше со Грета во шведскиот колектив каде што живее со пријатели, една недела откако се врати дома од израелски притвор, каде што активистите поминаа неколку дена и, тврди таа, претрпеле понижување, навреди и малтретирање.

Грета вели дека не сака наслови за себе и за тортурата на која била подложена: „Ова не е за мене или за другите од флотилата. Има илјадници Палестинци, стотици од нив деца, кои се држат во притвор без судење во моментов и кои веројатно се мачат. И пред сè, станува збор за оние што живеат во Газа.“

Ако Израел, покрај целото вниманието на светот, може да се однесува вака кон една добро позната бела жена со шведски пасош, замислете што им прават на Палестинците, истакнува Грета: „Она што го доживеавме е само мал дел од она што го доживеаа Палестинците. На ѕидовите од нашите затворски ќелии видовме дупки од куршуми, дамки од крв и врежани пораки од палестински затвореници кои беа таму пред нас“.

Потоа за „Афтонбладет“ ја опишува ноќта кога израелската армија ја запре флотилата. „Војници со маски и автоматско оружје ја презедоа палубата и ги заклучија активистите на долната палуба. Некои нè чуваа, додека други шетаа околу бродот, кинејќи работи и фрлајќи ги наоколу. Не знам што се случи со храната, лековите, пелените и додатокот за мајчино млеко“, вели Грета.

Потоа пристигнаа во Ашдод, израелско пристаниште околу четириесет километри јужно од Тел Авив. На Грета веднаш ѝ било наредено да ја соблече маицата на која пишувало „Слободна Палестина“: „Ме зграпчија, ме фрлија на земја и ме покрија со израелско знаме. Ме тепаа и ме клоцаа додека бев завиткана во тоа знаме. Злоупотребата продолжи со часови.“

Израелските војници постојано ја нарекуваа „ку*ва“ на шведски и правеа селфи со неа. Од нејзината чанта зедоа сè што имаше врска со Палестина и демонстративно го исечкаа со нож. Потоа се појави израелскиот министер за јавна безбедност Итамар Бен-Гвир.

„Тој извика дека сме терористи и дека сакаме да убиеме еврејски деца. Некои од нас извикаа назад, но веднаш беа однесени настрана и претепани. Можев да го видам тоа со крајчето на окото, бидејќи секој пат кога ќе ја кренев главата, стражарот што стоеше до мене ме удираше“, рече Грета, продолжувајќи:

„Потоа Бен-Гвир донесе снимател и ми рече дека ќе се погрижи да бидам третирана како терористка, дека сум Хамас и дека ќе скапувам во затвор. Додека тој викаше, јас мирно му цитирав конвенции на ОН и му реков дека Израел мора да го почитува меѓународното право“, рече таа.

Бен-Гвир подоцна зборуваше во израелските медиуми за неговата посета на затворот и се пофали со суровиот третман што лично го наредил: „Горд сум што се однесуваме кон активистите на флотилата како да се соучесници на терористите. Тие треба да ги искусат условите во затворот Кециот и двапати да размислат пред да се вратат во Израел.“

Потоа Грета опишува бесконечни средби со израелски службеници кои сакале таа да потпише документи и изјави во кои, меѓу другото, се наведува дека нелегално влегла во Израел, што таа го одбила. Потоа била врзана со пластични врвки, со заврзани очи и однесена во затвор.

„Ме принудија да се соблечам, ми се потсмеваа, се однесуваа агресивно и насилно. Ни ги зедоа лековите и ги фрлија во ѓубре пред нашите очи. И нè снимаа цело време. Има многу работи што веќе не ги паметам. Толку многу работи се случуваа во исто време“, објасни шведската активистка.

Во затворот, вели Грета, на еден ѕид била залепена голема слика на која се гледа бомбардирана Газа и луѓе како бегаат, со текст на арапски: „Нова Газа“. Таа поминала пет дена во затвор во различни ќелии. Како и другите затвореници, ѝ давале малку храна, а ни малку вода за пиење. Биле принудени да пијат од чешмите на мијалниците на тоалетите, од кои течела кафеава течност.

„Беше ужасно жешко, околу 40 степени. Постојано баравме вода. Чуварите поминуваа покрај шанковите и се смееја. Фрлаа шишиња со вода во кантите за ѓубре пред нас. Ноќе редовно доаѓаа и удираа по шанковите, ги палеа ламбите и нè тераа да станеме“, рече таа.

„Една активистка се разбесни и додека поминуваше, шутна канта за ѓубре во која чуварите ги фрлаа своите шишиња со вода. Шишињата се стркалаа, а Грета и другите се фрлија на подот и брзо ги отворија шишињата и ја испија водата што ја оставиле чуварите“, пишува шведскиот дневен весник.

Грета Тунберг раскажува како во еден момент околу 60 луѓе биле ставени во мал кафез на сонце од страна на чуварите: „Луѓето се онесвестуваа, а останатите од нас молевме за лекар. Потоа чуварите ни рекоа дека ќе не угушат со гас и донесоа цилиндри со гас.“

Критика кон шведската амбасада
За време на испрашувањето, Грета рече дека Хамас понудил да ја замени за еден од израелските заложници. „Афтонбладет“ разговараше со уште тројца членови на флотилата кои во голема мера го потврдија исказот на Тунберг и кои сите доживеале разни видови злоупотреба и понижување. Покрај тоа, сите тие се многу критични кон постапките на персоналот на шведската амбасада во Израел.

Кога ја праша „Афтонбладет“, министерката за надворешни работи Марија Малмер Стенергард одговори: „Шведските граѓани се ставија во голем ризик. Флотилата отплови кон Газа со ист резултат како и минатиот пат, никаква помош не стигна до цивилното население во Газа од нивните бродови.“

фото: принтскрин