Свет
(Видео) Ракетата на Безос лансирана во вселената: „Успеавме, стигна во орбитата“

Лансирањето на ракетата „Њу Глен“ од компанијата „Блу ориџин“, во сопственост на американскиот милијардер Џеф Безос, пред неколку дена беше откажано во последен момент поради технички проблеми.
Но висока речиси триесет ката (висока е 98 метри и широка 7 метри) и дизајнирана за повеќекратна употреба, ракетата „Њу Глен“ беше лансирана рано утринава од Кејп Канаверал, Флорида. Овој беспилотен тест-лет е наменет да ја прикаже демонстрациската технологијата во вселената за потребите на „Блу ориџин“. Главната цел на мисијата беше да докаже дека „Њу Глен“ може да стигне до орбитата, што би го отворило патот за посложени мисии во иднина.
„Го направивме тоа, ракетата стигна до орбитата“, рекоа тие во пренос во живо славејќи го успехот на мисијата.
Џорџ Нилд, претседател на компанија што промовира приватни вселенски активности, смета дека лансирањето на „Њу Глен“ е добра вест за целиот вселенски сектор бидејќи „добро е да се има конкуренција, да се има опција за избор“. „Ова е исклучително важно за комерцијалната вселенска индустрија, но и за владата и за НАСА, бидејќи не само што ги намалува трошоците туку нуди и план Б во случај на проблеми со уредот“, објасни тој за АФП пред летот.
The NG-1 countdown clock is proceeding. The three-hour launch window opens at 1 a.m. EST (0600 UTC).
Live webcast begins here 20 minutes before launch.https://t.co/wDtmxoDKRs
— Blue Origin (@blueorigin) January 16, 2025
Оваа инаугуративна мисија на „Њу Глен“ се очекува да трае шест часа.
„Њу Глен“ е ракета за повеќекратна употреба. Нејзината прва фаза се напојува со мотори BE-4, кои се напојуваат со течен природен гас и течен кислород. „Блу ориџин“ претходно успеа да ја приземји својата ракета „Њу Шепард“ на копно во Тексас, но овој пат ќе се обиде со контролирано слетување на првата етапа на шлеп во морето – деликатен маневар сличен на оние што ги изведува „Спејс икс“.
По одвојувањето, моторите BE-3U на горната етапа, кои користат течен кислород и водород, покренуваат до 45 метрички тони носивост во ниската орбита на Земјата.
Станува збор за мисија без екипаж, а нејзината носивост го вклучува Blue Ring Pathfinder, која содржи комуникациска низа, енергетски систем и компјутер за летање. „Блу ориџин“ планира да го тестира вселенското летало „Блу ринг“, кое ќе овозможи идни мисии со полнење гориво, пренос на податоци.
Доколку ова лансирање биде успешно, дополнителни летови на „Њу Глен“ се очекуваат во 2025 година.
„Блу ориџин“ веќе има потпишано договори со неколку клиенти, меѓу кои и американската вселенска агенција, која ќе го користи за беспилотна мисија на Марс, и американската влада, која ќе го користи за мисии за национална безбедност.
Од комерцијална страна, „Блу ориџин“ планира да лансира интернет-сателити за неколку компании, а како и „Спејс икс“ со „Старлинк“, треба да биде одговорен и за лансирање сателити од групата „Амазон“.
Џеф Безос и Илон Маск, двајца од најбогатите луѓе во светот, се исто така ривали во сателитскиот интернет простор.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Трамп до НАТО: Подготвен сум да воведам санкции кон Русија ако и вие тоа го направите

Американскиот претседател Доналд Трамп преку својата мрежа Truth Social објави „писмо до сите народи на НАТО и светот“, во кое најавува дека е подготвен да воведе силни санкции кон Русија, но само доколку и сите земји на НАТО се усогласат и престанат да купуваат руска нафта.
„Подготвен сум да воведам големи санкции кон Русија кога сите земји членки на НАТО ќе се усогласат и ќе почнат да го прават истото, и кога ќе престанат да купуваат нафта од Русија. Во секој случај, јас сум подготвен да ‘тргнам’ кога и вие ќе бидете. Само кажете кога,“ порача Трамп.
Тој предложи и воведување царини од 50 до 100 проценти на Кина, кои би се укинале откако ќе заврши војната меѓу Русија и Украина. Според него, тоа би помогнало да се скрати руското влијание и побрзо да се стави крај на конфликтот.
„Ова не е моја војна, таа никогаш немаше да започне доколку јас бев претседател. Ова е војна на Бајден и Зеленски. Јас сум тука само да помогнам да се запре и да се спасат илјадници животи,“ додаде Трамп, наведувајќи дека само минатата недела, според неговите информации, во Украина и Русија загинале повеќе од 7.000 луѓе.
Последните недели Трамп значително ја заостри реториката кон државите кои и понатаму купуваат руска нафта, предупредувајќи дека со тоа ја финансираат војната во Украина. На почетокот на август тој воведе дополнителни царини од 25 отсто за Индија поради продолжување на увозот на руски енергенси, директно или преку посредници.
Истовремено, во повеќе наврати ги повика европските лидери целосно да го прекинат купувањето руска нафта, предупредувајќи дека Европа и натаму ѝ обезбедува на Москва милијарди евра годишни приходи.
Трамп предложи и Г7 и Европската унија да воведат високи царини за Кина и за сите земји што продолжуваат да купуваат руска нафта, истакнувајќи дека неговото „трпение кон Путин е при крај“.
Европската унија засега е воздржана кон идејата за воведување царини од 100 отсто на стоката од Индија и Кина, а според дипломатски извори, ваквите екстремни мерки најверојатно ќе бидат одбиени. Наместо тоа, ЕУ се залага за постепено укинување на увозот на руска нафта и гас до 1 јануари 2028 година, со забрана за краткорочни договори што би стапила во сила уште следната година.
Индија, пак, реагираше со критики, обвинувајќи ги САД и ЕУ за двојни стандарди. Владата во Њу Делхи истакна дека, додека ним им се префрла за увоз на руски енергенси, западните држави и понатаму имаат значителна трговија со Русија. И владејачките, и опозициските партии во Индија оценија дека е неправедно земјата да биде изложена на притисок додека слични практики се толерираат на Запад.
Свет
Експлозија во кафуле во Мадрид, 14 повредени

Во експлозија во кафуле во шпанската престолнина Мадрид во саботата, 14 лица беа повредени, од кои едно потешко, соопштија службите за итни случаи.
Експлозијата се случила во 15 часот во мадридската населба Ваљекас, според службите за итни случаи.
Причината за експлозијата сè уште не е позната.
Свет
(Видео) Новинар: Како се справувате по смртта на Кирк? Трамп: Многу добро, градиме сала за бал

Тајлер Робинсон, осомничениот за убиството на американскиот конзервативен активист Чарли Кирк, беше уапсен во четврток навечер и јавно идентификуван во петок.
Тој беше уапсен во четврток навечер околу 22 часот по локално време по 33-часовна потера, изјави директорот на ФБИ, Кеш Пател.
Претседателот на САД, Доналд Трамп, беше прашан од новинарите пред Белата куќа како се чувствува.
„Господине претседателе, мое сочувство. Мое сочувство за загубата на вашиот пријател Чарли Кирк. Како се справувате во последниот ден и половина, господине?“, го праша новинарот Трамп.
„Мислам, многу добро. Патем, ги гледате ли сите тие камиони таму? Тие штотуку почнаа со изградба на новата балска сала за Белата куќа, што е нешто што се обидуваат да го добијат, знаете, околу 150 години. И ќе биде прекрасна. Апсолутно величествена градба. Само што почнавме, па ќе биде многу убаво завршена. И всушност ќе биде една од најдобрите во светот“, одговори Трамп.
“My condolences on the loss of your friend Charlie Kirk. How are you holding up?” – Reporter
“I think very good. And by the way, you see all the trucks? They just started construction of the new ballroom for the White House.” – Donald Trump
— Spencer Hakimian (@SpencerHakimian) September 12, 2025
Чарли Кирк, 31, беше контроверзна фигура во американската политика, која многумина ја сметаат за иднината на конзервативизмот поради неговата способност да ги мотивира младите луѓе. Тој беше клучен организатор во коалицијата МАГА на Доналд Трамп и помогна Трамп да се врати во Белата куќа за втор мандат.
Кирк беше силен застапник на правата за оружје, жестоко се спротивставуваше на абортусот, ги критикуваше правата на трансродовите лица и промовираше лажни тврдења за Ковид-19. Неговите ставови предизвикаа поларизација на универзитетите, каде што неговите провокативни говори привлекоа и бројни поддржувачи и гласни противници.