Свет
Земјите на ОН не може да се договорат за намалување на загадувањето со пластика

Емисари од 175 земји се собраа во Бусан, Јужна Кореја, на петтата рунда преговори за постигнување меѓународен договор, чија цел е да се намали загадувањето со пластика на планетата, но постојаните поделби фрлаат сомнеж дека договор е на повидок.
Јужна Кореја е домаќин на петтиот и наводно последен состанок на Меѓувладиниот преговарачки комитет на ОН (INC-5) оваа недела откако претходната рунда разговори во Отава во април заврши без јасен пат кон ограничување на производството на пластика.
Разговорите во Бусан ќе се фокусираат на хемикалиите што предизвикуваат загриженост и други мерки откако петрохемиските земји, како Кина и Саудиска Арабија, силно се спротивставија на напорите за ограничување на производството на пластика.
Поделбите што ги кочат разговорите за договорот за пластика ги одразуваат конфликтите, кои долго време ги закочија напорите на ОН за спречување на глобалното затоплување, при што последниот самит за климата, COP29, штотуку заврши со договор, којпосиромашните земји го оценија како несоодветен.
Претседателот на INC, Луис Вајас Валдивиесо, им рече на новинарите дека е уверен оти разговорите оваа недела ќе завршат со некаков договор или барем документ што ќе му претходи на договорот.
„Без сеопфатна интервенција, се очекува дека до 2040 година количината пластика што завршува во животната средина годишно ќе се удвои во споредба со 2022 година“, рече Валдивиесо на отворањето на состанокот во Бусан.
„Ова е за способноста на човештвото да одговори на егзистенцијална закана“, рече тој додавајќи дека микропластиката е пронајдена во човечки органи.
Во август САД изненадија со својата поддршка да се вклучи ограничување за производството на пластика во договорот по примерот на ЕУ, Кенија, Перу и други земји.
Сепак, победата на Доналд Трамп на претседателските избори во САД ја доведува во прашање позицијата на САД знаејќи дека за време на неговиот прв мандат тој малку се грижеше за мултилатералните договори и ветувањата дека ќе го забави или запре производството на нафта и петрохемиското производство во неговата земја.
Делегацијата на САД не кажа дали ќе ја промени својата нова позиција за ограничувањата на производството на пластика, но Советот на Белата куќа за квалитетот на животната средина рече дека поддржува „глобален инструмент за решавање на проблемите со производството на пластика, хемикалиите што се користат во пластичните производи и снабдувањето со примарни пластични полимери“.
На собранието на Обединетите нации за животна средина, одржано во март 2022 година, владите на земјите членки официјално се обврзаа да отворат преговори за глобален, правно обврзувачки договор за пластика.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.