Свет
Зошто Иран најчесто лансира ракети врз израелските градови ноќе?

Додека сирените се вклучуваат, а израелската воздушна одбрана пресретнува смртоносни закани во глувата ноќ, јасно е дека постои едно правило во ракетната стратегија на Иран: темнина. Ноќните лансирања ракети од страна на Иран не се случајност, туку одразуваат воена и технолошка доктрина дизајнирана да прикрие, изненади и да всади страв.
Додека ноќта нуди очигледни можности за прикривање, одлуката за напад под закрила на темнината има свои корени во нешто многу поголемо од видливоста. Тоа е комбинација од технички ограничувања, оперативна неопходност и психолошка војна, пишува „Ерусалем пост“.
Комплексниот процес на лансирање ракети на течен погон
За разлика од авионите, ракетите не може да се потпираат на атмосферски кислород за погон. Наместо тоа, тие мора да имаат и гориво и оксидатор – компонентите потребни за согорување – во нивниот систем. Ова е затоа што балистичките ракети достигнуваат височини на кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
🚨 The sky over Beirut is lit up with rockets headed south toward Israel — hundreds launched, streaking visibly above the city.
For many in Beirut, the war is no longer on the news — it’s overhead, unfolding in real time.
No Kings Haifa Armypic.twitter.com/askiTi57jT
— Liisa Nieminen (@SheKnowsScience) June 14, 2025
Овој фундаментален услов ги дели ваквите ракети во две категории: оние што се напојуваат со течно гориво и оние што користат цврсто гориво, од кои секоја има свои стратешки импликации.
Ракетите со долг дострел на Иран, како што е „Шахаб“, обично користат течно гориво. Овие ракети бараат сложен процес на полнење гориво, што вклучува два одделни резервоара – еден за горивото, а другиот за оксидаторот – пред лансирањето. Овој процес е временски чувствителен, опасен и бара стационарна инфраструктура за лансирање и обучен персонал.
Ова ја прави фазата на полнење на ракетата со гориво најранлив период, особено под будното око на непријателските сателити и извидувачките авиони. За да се намали ризикот од откривање и напад, Иран често врши полнење гориво ноќе кога видливоста е намалена, а веројатноста за откривање од воздух е значително помала.
Спротивно на тоа, ракетите со краток и среден дострел, како што се „Фатех-110“ и „Золфагар“, обично се напојуваат со цврсто гориво. Овие системи се претходно наполнети со мешавина од цврсто гориво и оксидатор складиран во телото на ракетата. Тие се подготвени веднаш за лансирање, не бараат полнење гориво на самото место и може да бидат лансирани од мобилни платформи, што ги прави идеални за изненадувачки напади и децентрализирано војување.
Сепак, кога ќе се запалат, ракетите на цврсто гориво не може да се изгаснат или контролираат во однос на нивната брзина на работа. Лансирањето е неповратно – оперативен компромис, што дава мобилност и брзина.
Често се поставува прашањето зошто ракетите треба да имаат оксидатори во своите куќишта. За разлика од млазните мотори, кои црпат кислород од атмосферата, ракетните мотори мора да работат во средини во кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
Балистичките ракети може да се искачат десетици, па дури и стотици километри далеку над нивоата на кои е достапен кислород. За да се обезбеди континуиран погон, ракетите мора да носат сè што им е потребно за да согорат од самиот почеток.
Приоритет на Иран е да ја зачува ракетата
Повторената практика на Иран за ноќни лансирања не е случајна одлука. Таа одразува повеќеслојна воена доктрина, која ги зема предвид техничките реалности, стратешките можности и психолошката динамика на војувањето.
Користејќи ракети на цврсто и течно гориво, мобилни платформи за лансирање и природното прикривање на ноќта, Иран изгради систем што дава приоритет на преживувањето на ракетите, изненадувањето и психолошкото влијание, дури и кога самите ракети не успеваат да ги погодат своите цели. Во тековната битка за одвраќање и одбрана времето на лансирање е исто толку клучно колку и самата ракета.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Напад во кривичниот суд во Њујорк, има повредени

Тројца судски службеници денес биле нападнати со нож и повредени во зградата на Кривичниот суд на Менхетен, потврдија два извори од њујоршката полиција кои се запознаени со нападот.
„Осомничениот напаѓач е приведен по нападот врз службениците во зградата на судот на Централната улица во Њујорк. Нападот се случил близу фоајето“, изјавил неименуван полициски извор за NBC.
Еден судски службеник се здобил со посекотини на лицето, друг на вратот, а третиот бил повреден кога осомничениот го фрлил на подот обидувајќи се да побегне, се наведува во извештајот на американската телевизиска мрежа.
Сите тројца повредени се медицински згрижени и се чувствуваат добро, а истрагата е во тек, иако засега не е јасно што бил мотивот за нападот.
Свет
„Ерусалим пост“: Трамп ќе му даде на Иран последна шанса

Американскиот претседател, Доналд Трамп, планира да му упати на Иран последна шанса за договор, објави „Ерусалим пост“, повикувајќи се на американски и европски претставници.
Според неофицијални информации, новата понуда би можела да биде уште поповолна од онаа од пред недела и половина, но сепак би се базирала на американското барање за нулта толеранција за збогатување ураниум.
Според истиот извор, Иран се обидел да посредува со американската администрација преку Оман и Катар со цел да ги запре израелските напади и да ги обнови преговорите за нуклеарната програма. Саудиска Арабија наводно дејствува преку посебен канал со иста цел – постигнување прекин на огнот.
Свет
Претседателот на Иран: Не сакаме ширење на војната

Иранскиот претседател Масуд Пезешкијан изјави дека Иран не сака да ја прошири војната со Израел, но ќе одговори пропорционално на секој напад, пренесува државната иранска новинска агенција.
Пезешкијан ова го рекол за време на телефонскиот разговор со турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган.
„Иранските научни, воени и цивилни објекти беа под израелска агресија, при што беа убиени цивили, научници и воени водачи“, рече Пезешкијан.
„Иран не ја започна оваа војна, но ќе одговори според нивото на напад“, изјави.
Тој додаде дека учеството на Иран во нуклеарните преговори со САД зависи исклучиво од прекинот на нападите на ционистичкиот режим врз земјите во регионот.
Турскиот претседател Ердоган, според турската државна агенција, му рекол на Пезешкијан дека Турција е подготвена да игра улога на посредник за да помогне во деескалацијата на конфликтот и да го поддржи враќањето на преговорите за нуклеарната програма.