Свет
Зошто првите 72 часа се клучни за спасување по земјотрес
Времето истекува за спас на преживеаните кои се затрупани во урнатините од земјотресите во Турција и Сирија, бидејќи потрагата се приближува до клучните 72 часа, пишува АФП.
Повеќе од 90 отсто од преживеаните од земјотресот успеваат да се спасат во првите три дена, изјави Илан Келман, професор по катастрофи во Лондон.
Но, тој број може значително да варира во зависност од временските услови, последователните потреси и брзината со која спасувачките тимови и опремата пристигнуваат на местото на нeсреќата – фактори кои моментално ги попречуваат напорите во Турција и Сирија.
Повеќе од 11.200 луѓе загинаа, а илјадници се повредени по земјотресот што во понеделникот ги погоди југоисточна Турција и соседна Сирија.
Со оглед на тоа што 72 часа истекуваат рано наутро во четвртокот, Келман објасни зошто оваа временска рамка е толку важна.

Повреди, температура, вода
„Генерално, земјотресите не убиваат луѓе, колапсот на инфраструктурата убива луѓе“, рече Келман, кој објави истражување за напорите за спасување од земјотрес.
Најважниот фактор е давање медицинска помош на луѓето затрупани под срушените згради, рече тој.
Временските услови се исто така клучен фактор и се целосно против нас во случајот со Турција и Сирија, рече Келман.
Ниските температури, дожд и снег се забележани во регионите погодени од земјотресот.
„Тоа значи, за жал, дека хипотермијата е можна, а луѓето веројатно умираат поради временските услови“, рече Келман.
На оние кои ќе успеат да го преживеат студот и повредите им се потребни храна и вода.
Без вода, многу луѓе „ќе почнат да умираат по три, четири, пет дена“, рече Келман.
Афтершоковите во деновите по земјотресот може дополнително да уриваат згради, што претставува „голем и застрашувачки ризик“ и за преживеаните и за оние кои се обидуваат да ги спасат, додаде тој.
Регионот беше погоден од десетици последователни потреси, вклучувајќи го и оној од понеделникот со јачина од 7,5 степени.

Помош на лице место
Келман рече дека обично „огромното мнозинство од преживеаните се спасуваат во рок од 24 часа од локални тимови, често користејќи само раце или лопата“.
Десетици земји ветија дека ќе испратат тимови за пребарување и спасување и помош во Турција и Сирија.
Но, земјотресот се случи во „оддалечена област, во зона на конфликт, во која е многу тешко да се влезе“, рече Келман.
Обично се потребни најмалку 24 часа за да пристигнат, да се постават и да започнат со работа меѓународните спасувачки тимови.
„Во тој момент, голем број луѓе кои можеа да преживеат веќе умреа“, рече Келман.
За областите погодени од конфликт во близина на сириската граница, пристапот е уште потежок.
„Колку што видов, спасувачките тимови не стигнаа целосно до многу области во главните конфликтни зони или многу привремени населби за раселените луѓе“, рече Келман.

Како да најдете преживеани?
Откако ќе се појават на местото на настанот, постојат неколку начини на кои спасувачките тимови можат да најдат преживеани, вклучително и кучиња трагачи.
Познат тим на кучиња спасувачи од Мексико е на пат за Турција, истакна Келман.
Роботите и беспилотните летала се’ повеќе се користат и за влез во тесни простори кои се премногу опасни за луѓето.
Кога ќе се најдат преживеани, спасувачите мора да одлучат како да ги извлечат.
Подигнувањето на плочите на срушените згради може да бара огромна опрема како што се кранови.
Или понекогаш е неопходно да се ампутира екстремитет „што е смачкан под столб или парче ѕид“, рече Келман.

Многу пред клучните 72 часа
Келман нагласи дека „на крајот, успешната спасувачка операција започнува неколку децении пред земјотресот, со цел да спречи колапс на инфраструктурата“.
За време на меѓународна спасувачка операција, како онаа во Турција и Сирија, еден спасен живот чини во просек по еден милион долари, рече тој.
„Да ги видиме истите инвестиции во превенција од катастрофи што ги гледаме во одговорот при катастрофи, немаше да бидеме во оваа ситуација“, заклучува тој.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Венс: Постигнат е голем напредок во мировните преговори за Украина
Американскиот потпретседател Џеј Ди Венс изјави дека е постигнат голем напредок во мировните преговори за Украина, но додаде дека сè уште не може со сигурност да каже дека е можно мирно решение, објави денес британскиот сајт „UnHerd“.
Во интервју за оваа веб-страница, тој рече дека напредокот се состои во фактот дека сите прашања сега се дискутираат отворено.
„Она што го видовме од украинската и руската страна во изминатите неколку недели е вистинско разбирање за тоа што нема преговори како и за прашањата за кои може да се преговара“, истакна американскиот потпретседател.
Венс изјави дека Русите сакаат територијална контрола врз регионот Донецк, додека Украинците го гледаат тоа како сериозно безбедносно прашање.
Како што истакна американскиот функционер, украинските претставници, сепак, приватно признаа дека на крајот веројатно ќе го изгубат регионот Донецк, но додаде дека тоа може да се случи за 12 месеци, или можеби дури и подоцна.
Според Венс, поради ова, прашањето за територијалните отстапки претставува значајна пречка во преговорите.
Како што изјави тој, контролата врз нуклеарната централа Запорожје и статусот на Украинците што живеат на окупираните територии, како и прашањето за обновата на Украина, остануваат теми на преговори.
Венс додаде дека се поставува прашањето кој ќе ја контролира нуклеарната централа, дали може да се управува заеднички, како и дали треба да се контролира од една или повеќе страни.
Специјалниот пратеник на претседателот Доналд Трамп, Стив Виткоф, коментирајќи ги разговорите со украинската страна во Флорида, посочи дека фокусот е на четири клучни документи, објави агенцијата Униан.
Тоа се развој на план од 20 точки, координација на ставовите за безбедносните гаранции, особено од САД, како и понатамошен развој на планот за економски развој на Украина.
Специјалниот пратеник на Кремљ, Кирил Дмитриев, од друга страна, не даде никакви коментари по посетата на Мајами, но изјави дека следната средба треба да биде во Москва, потсети украинската агенција, пренесува Танјуг.
Фото: депозитфотос
Свет
Цената на златото повторно достигна нов рекорд
Цената на златото денес надмина 4.400 долари за унца првпат во историјата, поттикната од растечките очекувања за намалување на каматната стапка во САД и силната побарувачка за безбедно засолниште. Среброто, исто така, се придружи на растот, кое, исто така, достигна рекордна вредност.
Според податоците од 05:02 часот GMT, цената на златото порасна за 1,4 проценти на 4.397,16 долари за унца, откако претходно достигна рекордни 4.400,29 долари во текот на денот. Среброто во исто време скокна за 3,3 проценти на историски максимум од 69,44 долари.
Скапоцениот метал скокна за 67 проценти од почетокот на годината, кршејќи повеќекратни рекорди и надминувајќи ги нивоата од 3.000 и 4.000 долари за прв пат. Златото е на добар пат за најголем годишен раст од 1979 година.
Среброто, од друга страна, скокна за неверојатни 138 проценти од почетокот на годината, далеку над златото благодарение на силните инвестициски приливи и малата понуда на пазарот. Растот на цените на традиционалното безбедно засолниште е поткрепен од зголемените геополитички и трговски тензии, континуираното купување од страна на централните банки и очекувањата за пониски каматни стапки следната година.
Послабиот долар, исто така, дава дополнителен импулс, правејќи го златото поевтино за купувачите со други валути.
Свет
(Видео) Дупка проголта бродови: Вонредна состојба во британска област
Во британската област Шропшир е прогласена вонредна состојба откако во канал кај градот Вичрч се отворила голема дупка, која полицијата ја опиша како понор. Во инцидентот два брода пропаднале во отворот, додека уште два останале опасно да висат на самиот раб, јави Би-Би-Си.
Фотографиите од местото на настанот покажуваат целосно уривање на дел од пловниот пат, при што водата од каналот речиси целосно истекла. Според информациите, два теснокоритни брода потонале, а уште два останале заглавени на работ од пројавата.
A 50m sinkhole has opened beneath the Whitchurch canal in Shropshire, swallowing narrowboats and forcing more than 10 people to be rescued.
A major incident is declared as crews battle unstable ground and rushing water. #Whitchurch #Shropshire pic.twitter.com/02PIZzlen2
— BPI News (@BPINewsOrg) December 22, 2025
Полиција соопшти дека засега нема информации за повредени лица и ги повика граѓаните да го избегнуваат подрачјето и да користат алтернативни правци.
A 50m sinkhole has opened beneath the Whitchurch canal in Shropshire, swallowing narrowboats and forcing more than 10 people to be rescued.
A major incident is declared as crews battle unstable ground and rushing water. #Whitchurch #Shropshire pic.twitter.com/02PIZzlen2
— BPI News (@BPINewsOrg) December 22, 2025
Локалниот советник во Вичрч, Енди Хол, за Би-Би-Си изјави дека инцидентот се случил околу 5 часот наутро и дека огромна количина вода истекла на блиското поле. Според неговите зборови, дел од жителите помислиле дека станува збор за земјотрес, додека пожарникарите поставиле брана за да се спречи дополнително истекување и потенцијални поплави.
Фото: илустрација, Pexels

