Свет
Комисијата на СЗО: Топлотните бранови повеќе не се климатска закана, туку здравствена криза

Екстремните временски услови што ги засегаат Европа и Централна Азија повеќе не се само климатска закана, туку и сериозен проблем со јавното здравје, предупреди Паневропската комисија за клима и здравје во отворено писмо до владите и здравствените власти на 53-те земји членки на европскиот регион на Светската здравствена организација.
Комисијата вели дека европскиот регион доживува сè почести, интензивни и смртоносни топлотни бранови. Последиците често се скриени во статистиката под причини, како што се срцеви и мозочни удари или респираторни проблеми, но причината, велат тие, е јасна.
Постарите лица, лицата со попреченост, бремените жени, малите деца, работниците на отворено и оние што живеат во лошо изолирани станови се особено изложени на ризик.
Смртните случаи поврзани со топлината се зголемија за 30 % во последните две децении, со повеќе од 100.000 смртни случаи поврзани со топлината регистрирани во 35 европски земји само во 2022 и 2023 година.
Јуни 2025 година беше најжешкиот месец регистриран во Западна Европа, со два силни топлотни брана што пристигнаа пред врвот на летото.
Климатските промени, предупредуваат тие, исто така шират болести што некогаш беа ретки – локално преносливите случаи на денга-треската во ЕУ/ЕЕА се зголемија за 368 % помеѓу 2022 и 2024 година.
Топлотните бранови предизвикуваат пораст на приемите на пациенти, особено со кардиоваскуларни, респираторни и бубрежни проблеми.
Менталното здравје е исто така засегнато – спиењето е полошо, анксиозноста се зголемува, а когнитивната функција ослабува. Луѓето со ментални заболувања се особено ранливи бидејќи некои лекови го отежнуваат регулирањето на телесната температура.
Во исто време здравствените работници се исто така изложени на исцрпеност и прегревање.
Комисијата нагласува дека акциските планови за екстремна топлина спасуваат животи и треба да се спроведат итно, а не за неколку години.
Загадувањето на воздухот предизвикува повеќе од половина милион предвремени смртни случаи во европскиот регион секоја година, главно поради согорувањето фосилни горива. Намалувањето на емисиите значи почист воздух и помалку смртни случаи – повеќе од 5 милиони животи би можеле да бидат спасени на глобално ниво.
Зголемувањето на зелените површини во градовите ја намалува изложеноста на топлина, го подобрува менталното здравје и ги намалува сметките за енергија. Се проценува дека зголемувањето на урбаните зелени површини за 30 % би можело да ги намали смртните случаи поврзани со топлината до 40 %.
Комисијата вели дека ваквите мерки се паметни инвестиции и повикува на редефинирање на економските индикатори за успех, со фокус на здравјето, благосостојбата, праведноста и одржливоста.
„Не можеме да го занемариме здравјето – ниту нашето ниту здравјето на планетата. И двете се непроценливи и двете се изложени на ризик“, се вели во писмото потпишано од 14 члена на комисијата, вклучувајќи поранешни премиери, министри и водечки меѓународни експерти.
Фото: ЕПА
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Трамп: Европа нема да ми каже што да правам, ако состанокот со Путин не е добар – ќе си заминам

Американскиот претседател Доналд Трамп е на пат кон Алјаска каде што ќе има историска средба со рускиот лидер Владимир Путин. Тој објави видео на социјалната мрежа „Вистина“ во кое новинарите му поставуваат прашања во авионот „Ер Форс Уан“.
Како што рече на самиот почеток, не е сигурен каков би бил исходот од средбата.
– Не знам, ништо не е зацртано. Сакам одредени работи. Сакам да видам прекин на огнот – рече Трамп, а потоа ја спомена Европа.
– Ова нема никаква врска со Европа. Европа нема да ми каже што да правам, но тие ќе бидат вклучени во процесот, очигледно, како и Зеленски, но сакам брзо да видам прекин на огнот – вели тој.
Нема да биде среќен ако денес не постигне одреден договор со Путин.
– Сите велеа дека не може да биде денес, но јас само велам дека сакам убивањето да престане. Јас сум во ова за да го спречам убивањето. Знаете, ние не инвестираме пари. Ние заработуваме пари. Тие го купуваат нашето оружје, а ние го испраќаме во НАТО, а НАТО ни испраќа големи, убави чекови. Но, не ме интересира тоа“, рече американскиот лидер.
Трамп додаде и дека ќе „излезе од состанокот со Путин ако не помине добро“.
– Мислам дека сè ќе испадне многу добро, а ако не помине добро, ќе се вратам дома многу наскоро – рече Трамп.
Кога новинарите го прашаа дали ќе стане и ќе го напушти состанокот, Трамп рече:
– Ако состанокот е лош, нема да повикам никого – си одам дома. … Но, ако состанокот е добар, ќе ги поканам претседателот Володимир Зеленски и европските лидери.
Регион
Пронајдени се лицата кои исчезнаа во Грција

Никола Стефановиќ (31) и Марта Илиќ (19), кои исчезнаа во Грција, се пронајдени, како што потврди за Блиц нивниот пријател Милан Атанасковиќ, со кого го напуштиле Лесковац.
Двајцата биле пронајдени во Сер.
– Тие свртеле погрешно, се наоѓаат на 125 километри од местото каде што се упатија. Ја поминале ноќта во парк, дури денес нашле ви-фи и ме контактираа – изјави тој за „Блиц“.
Претходно српските медиуми објавија за нивното исчезнување.
„Тие отидоа со нас во Грција, требаше да прстојуваме стан до стан на истото место. Никола е пријател на татко ми, го замолил да оди пред него, да го следи, не го знаел патот. Сè беше во ред низ Србија и Северна Македонија, влеговме во Грција“, вели Јелена Стојиљковиќ за „Блиц“.
Откако направиле пауза на бензинска пумпа во Грција, го продолжиле своето патување.
Кога стигнале до втората рампа на автопатот кон Олимпик бич, Никола и Марта исчезнале.
Свет
Зеленски пред средбата меѓу Трамп и Путин: На денот на преговорите, Русите убиваат

Украинскиот претседател, Володимир Зеленски, остро реагира на новите руски напади низ целата земја, што се случија токму кога Доналд Трамп патуваше на средба со Владимир Путин во Алјаска, пишува „Ројтерс“.
Коментирајќи го самитот, Зеленски објави на својот Телеграм канал дека во исто време пристигнуваат извештаи за, како што наведе, „намерни руски напади“ врз регионите Суми, Днепропетровск, Запорожје, Херсон и Доњецк.
„Војната продолжува“, рече тој. „Продолжува токму затоа што постои не само наредба, туку и сигнали за подготовка на Москва да ја заврши оваа војна“.
Неговата порака беше недвосмислена: „На денот на преговорите, тие исто така убиваат. И тоа многу кажува.“
Зеленски нагласи дека Украина е подготвена да работи што е можно попродуктивно за да ја заврши војната и изрази надеж за силна американска позиција.
„Сè ќе зависи од тоа – Русите сметаат на американската моќ“, заклучи украинскиот претседател.