Свет
Норвешка рече „не“ за противракетен одбранбен штит на НАТО
Норвешката влада донесе одлука да не се приклучи во противракетниот штит на НАТО. Дебатата за можното учество на Норвешка долго ги поттикнуваше стравувањата од тензии меѓу Норвешка и Русија, пренесува „Спутник“.
„Преку поширока проценка на безбедносната политика, владата одлучи Норвешка да не купува сензори од горен ред или да пресретнува ракети што можат да станат дел од балистичката ракетна одбрана на НАТО“, се вели во државниот буџет.
„Мислам дека ова спречува понатамошни тензии“, вели експерт от од Норвешкиот институт за надворешни работи (НУПИ) Џули Вилхелмсен, за норвешката ТВ2.
Таен документ за норвешката одбрана од 2017 година ја наведува наводната закана од Русија како причина зошто Норвешка треба да се приклучи во ракетниот штит. Во документот се наведени и значителни празнини и недостатоци во воздушната одбрана на Норвешка, кои, наводно, ја отежнуваат самостојната одбрана на Норвешка.
Во исто време, новиот буџет на Норвешка ги зголеми трошоците за одбрана на 1,8 отсто од БДП, што дополнително го намали растојанието до целта на трошењето на НАТО од 2 отсто.
Проценката на НАТО за 2019 година објавена во јуни ги смести трошоците за одбрана на Норвешка на 13-то место во рамките на алијансата, што е пад од 10-то место во 2017 година.
Во изминатата деценија плановите на НАТО за ракетен штит на САД во Европа беа едно од најразделувачките прашања меѓу Русија и НАТО. Иако официјалните претставници на НАТО уверуваат дека одбранбената мрежа не е насочена кон Русија туку кон балистички ракети испукани надвор од Европа, Москва не се согласува, тврдејќи дека штитот ќе го собори балансот меѓу нуклеарните сили, предизвикувајќи нова трка во вооружување.
Норвешка првично се спротивстави на идејата НАТО да стане дел од американските планови за противракетна одбрана, но се предомисли и ја поддржува идејата уште од 2010 година. Врв на иронијата е самиот Столтенберг кој порано беше против мрежата за противракетна одбрана додека беше лидер на Лабуристичката партија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Трамп ѝ даде зелено светло на Nvidia да продава чипови со вештачка интелигенција на Кина
Американскиот претседател Доналд Трамп објави дека ќе му дозволи на технолошкиот гигант „Нвидија“ да ги продава своите напредни чипови за вештачка интелигенција H200 на „одобрени клиенти“ во Кина. Оваа одлука претставува значаен пресврт во американската политика и доаѓа по месеци геополитички тензии меѓу Вашингтон и Пекинг околу пристапот до клучни технологии, пишува Би-Би-Си.
Трамп ја објави својата одлука во понеделник на социјалните мрежи. „Ќе ја заштитиме националната безбедност, ќе создадеме американски работни места и ќе го одржиме американското лидерство во вештачката интелигенција“, рече тој.
Лобирање и претходни обиди
Одлуката, која ќе важи и за други американски компании како што е AMD, следеше по интензивното лобирање од страна на извршниот директор на Nvidia, Јенсен Хуанг, кој беше во Вашингтон минатата недела. Nvidia, водечкиот светски производител на чипови и највредната компанија во светот, беше во центарот на трговски спор и ѝ беше забрането да ги продава своите најнапредни чипови на Кина. Трамп веќе ја укина забраната во јули, но потоа побара Nvidia да ѝ плати на американската влада 15% од приходите од Кина, на што Пекинг наводно одговори со тоа што им нареди на своите технолошки компании да престанат да купуваат чипови на Nvidia.
Nvidia ја поздравува одлуката
Nvidia ја поздрави најавата на Трамп. „Ја поздравуваме одлуката на претседателот Трамп да ѝ дозволи на американската индустрија за чипови да се натпреварува во поддршката на високо платени работни места и производство во Америка“, се вели во соопштението за BBC News. „Нудењето на H200 на одобрени комерцијални клиенти, проверени од Министерството за трговија, постигнува промислена рамнотежа што е одлична за Америка“, се додава.
Хуанг изјави за BBC во септември дека САД треба да „осигураат дека луѓето ширум светот, вклучително и Кина, можат да пристапат до оваа технологија“. Тој, исто така, предупреди дека Кина, која развила свој екосистем за производство на чипови, ги достигнува САД во развојот на технологијата. Акциите на компанијата малку пораснаа по најавата.
Регион
Новиот шеф на „БМВ“ е Србин, роден во Крушевац
Милан Неделковиќ на 14 мај 2026 ќе ја преземе функцијата претседател на Управата на „БМВ АГ“, одлучи Надзорниот одбор. Тој ќе го замени Оливер Ципсе, кој повеќе од десет години е во управата и од 2019 е на нејзино чело.
Претседателот на Надзорниот одбор Никола Питер нагласи дека Неделковиќ има „јасен стратешки поглед, силна способност за реализација и изразено претприемачко размислување“, како и дека знае да ги мотивира луѓето – што го прави важен лидер во трансформацијата на БМВ.
Милан Неделковиќ, роден во Крушевац, Србија, е член на Управата од 2019 како одговорен за производството. Во БМВ работи од 1993 година и имал повеќе водечки позиции во Оксфорд, Лајпциг, Минхен и во корпоративната единица за квалитет. Неговиот мандат како претседател на Управата ќе трае до 2031 година.
Ципсе, кому мандатот му беше продолжен поради исклучок од старосната граница, ќе се пензионира по собранието на 13 мај 2026 по 35 години во компанијата. Питер ја истакна неговата улога во водењето на фирмата низ глобални кризи.
Претседателот на Главниот работнички совет Мартин Кимих додаде дека Неделковиќ ужива голема доверба меѓу вработените и дека ќе продолжи традицијата на партнерска соработка во компанијата.
Свет
Милијардерот Бабиш е новиот премиер на Чешка
Чешкиот претседател Петр Павел го назначи Андреј Бабиш, лидерот на движењето „Акција на незадоволни граѓани“ (АНО), за премиер на републиката, објави CT24.
Во октомври, партијата АНО на Бабиш победи на чешките парламентарни избори, освојувајќи приближно 34,7 отсто од гласовите. После тоа, претседателот му ја довери задачата да преговара за формирање нова влада.
Бабиш (71) е политичар милијардер: Форбс го проценува неговото богатство на 4,3 милијарди долари. Тој беше ко-сопственик на холдингот „Агроферт“, кој управува со повеќе од 210 компании во различни сектори, од земјоделство до обновливи извори на енергија и медиуми.

