Американскиот претседател Доналд Трамп вчера објави потпишување на голем безбедносен договор со Саудиска Арабија, со кој односите меѓу двете земји се подигнуваат на ново ниво и се олеснува трансферот на оружје.

Објавата дојде за време на државната вечера во Белата куќа со престолонаследникот Мохамед бин Салман, де факто лидер на Саудиска Арабија.

Според новиот договор, на Саудиска Арабија ќе ѝ биде доделен статус на „главен сојузник надвор од НАТО“. Ова е формален однос што ја продлабочува одбранбената соработка, но важно е да се напомене дека не ги вклучува безбедносните гаранции што ги уживаат членките на НАТО. Кралството се приклучува на група од 19 други земји со ист статус, вклучувајќи ги и регионалните играчи како што се Израел, Јордан, Кувајт и Катар.

Иако Саудиска Арабија е клучен сојузник на САД на Блискиот Исток со децении, односите понекогаш беа затегнати поради прашања за човековите права, нафтената политика и односите со Израел. Сепак, Трамп ги направи односите со Ријад еден од своите приоритети во надворешната политика, посетувајќи ја земјата на своите први странски патувања во двата претседателски мандати.

„Посилен и поспособен сојуз ќе ги унапреди интересите на двете земји и ќе служи на највисокиот интерес на мирот“, рече Трамп на вечерата.

Објавата дојде кратко откако престолонаследникот објави дека неговата земја ќе ги зголеми инвестициите во Соединетите Држави од приближно 600 милијарди долари на речиси 1 билион долари. Договорот дојде и откако Трамп ги отфрли прашањата за атентатот врз колумнистот на „Вашингтон пост“ во 2018 година, во кој ЦИА го вмеша Мохамед бин Салман.

„Денес е посебен ден“, рече крунскиот принц на вечерата. „Сметаме дека хоризонтот на економска соработка меѓу Саудиска Арабија и Америка е поголем и поширок во многу области. Потпишавме многу договори што можат да ја отворат вратата за подлабок развој во многу области.“

Покрај олеснувањето на трансферот на оружје, договорот ја отвора можноста Саудиска Арабија да стане локација за складирање на американско оружје. Исто така, ќе му овозможи на Кралството да се натпреварува за договори за одржување и поправка на Пентагон и да купува муниција со осиромашен ураниум.

Сепак, Соединетите Американски Држави не се договорно обврзани да ја бранат Саудиска Арабија во случај на напад, како што е случајот со членките на НАТО.

фото: принтскрин

Земјите-членки на ЕУ ќе имаат само три дена во мирно време и шест часа во кризни ситуации за да одобрат преминување на воени трупи и опрема преку своите граници, според новиот предлог од Европската комисија. Целта на таканаречениот „воен Шенген“ е драстично да се подобри воената мобилност низ целата Унија, пишува Euronews.

„Денес, за да се премести воена опрема и трупи, да речеме, од запад кон исток, за жал, потребни се месеци“, рече Апостолос Цицикостас, европскиот комесар за одржлив транспорт и туризам.

„Она што сакаме да го постигнеме е тоа да се случи во рок од неколку дена. Не можете да браните континент ако не можете да се движите низ него“, рече тој на прес-конференција. „Многу е јасно, затоа го создаваме овој воен Шенген“.

Пакетот за воена мобилност, кој официјално ќе биде претставен денес, е најновиот во низата планови на Комисијата за зајакнување на одбраната на ЕУ до крајот на деценијата. Рокот се споменува бидејќи некои разузнавачки агенции веруваат дека Русија би можела да има капацитет да нападне друга европска земја дотогаш.

Една клучна мерка ќе биде забрзување на издавањето дозволи за прекугранична воена мобилност. Во моментов, правилата во 27-те земји-членки не се хармонизирани, а на некои им се потребни недели за да одговорат на барање од друга земја-членка на ЕУ.

Комисијата сака да го скрати ова на максимум три дена во мирно време и само шест часа во кризни ситуации, при што овластувањето е имплицирано во вториот случај.

Планот предвидува нов европски систем за воена мобилност, моделиран според Механизмот за цивилна заштита на ЕУ, кој овозможува брза помош во случај на катастрофи. Тој ќе вклучува „фонд за солидарност за воена мобилност“, преку кој земјите-членки можат да стават на располагање средства како што се товарни возови или фериботи, како и „каталог на воена мобилност“ во кој се наведени цивилни средства со двојна намена што можат да се користат за воени операции.

Цицикостас проценува дека за оваа работа ќе бидат потребни 100 милијарди евра. Сепак, ЕУ досега издвои само 1,7 милијарди евра за воена мобилност во тековниот повеќегодишен буџет што завршува во 2027 година, износ што комесарот го опиша како „капка во океанот“.

Предлогот за следниот седумгодишен буџет од 2028 година е нешто помалку од 18 милијарди евра – десеткратно зголемување, но сепак далеку од целта. Сепак, Цицикостас појасни дека ова не е единствениот извор на финансирање. Со оглед на тоа што инфраструктурата е двојна намена, земјите-членки ќе можат да користат кохезиони фондови, како и пари од програмата за одбранбени заеми SAFE. Овие инвестиции ќе бидат вклучени и во новата цел за трошење на НАТО алијансата.

Руски беспилотни летала погодија станбена зграда во Харков, вториот по големина град во Украина. Во нападот избувна пожар, неколку лица беа повредени, а властите евакуираа дел од населението, објави Ројтерс.

Беспилотни летала погодија две централни градски области – Слобидски и Основјански – по полноќ.

Регионалниот гувернер Олех Сињехубов изјави дека во нападот биле употребени 11 беспилотни летала и дека седум лица се повредени. Градоначалникот на Харков, Игор Терехов, изјави дека 22 жители биле евакуирани од еден дел од оштетената зграда.

Градоначалникот, исто така, рече дека друг дрон го погодил подрачјето пред медицинската установа, повредувајќи еден лекар и оштетувајќи ја зградата и околните возила.

Харков, кој се наоѓа на околу 30 километри од руската граница, успешно се спротивстави на заземањето во раните фази од руската инвазија во февруари 2022 година и останува честа цел на руските воздушни напади.

фото: принтскрин