Свет
Пред 78 години беше ослободен Аушвиц, најлошото место во историјата на човештвото
Познатиот германски филозоф Теодор Адорно во своето дело „Културна критика и општество од 1949 година“ ја објави познатата реченица: „Пишувањето поезија по Аушвиц е варварско“. Адорно подоцна возврати за тоа тврдење, но сепак совршено ги доловува шокот и ужасот на Аушвиц, најстрашниот од сите нацистички логори на смртта.
Денеска е Ден на сеќавање на холокаустот, а 27 јануари е избран затоа што на тој датум 1945 година Црвената армија го ослободила Аушвиц, каде што пронашла речиси седум илјади преживеани затвореници во логорот, меѓу кои и 700 деца. Тоа беше крајот на еден од најлошите ужаси во историјата на човештвото, кој траеше цели илјада и 689 дена, при што повеќе од милион луѓе, главно Евреи, беа индустриски убиени.
Аушвиц, всушност, бил дел од комплексот логор што нацистите го изградиле во окупираната Полска со намера да ги истребат сите Евреи во Европа. Ова беше една од фиксните идеи на нацистичкиот водач Адолф Хитлер.
Важно е да се нагласи дека Аушвиц е директен резултат на нацистичката идеологија, која ги стави нацијата и расата над сè друго и сметаше дека одреден број народи не само што се помалку вредни туку и се закана за ариевската расна чистота. Според тоа, Аушвиц беше класична реализација на идеите на нацизмот.
Аушвиц се карактеризира и по тоа што нацистите смислиле систем за масовно убивање со отровен гас, а многу затвореници од овој концентрационен логор биле испраќани директно од возовите, кои доаѓале од цела Европа, во гасните комори, каде што би биле отруени. По тоа, нивните трупови биле запалени во специјално изградени крематориуми.
Првите убиства од овој вид во Аушвиц се случија во август 1941 година кога беше тестирана ефикасноста на отровниот гас врз полските и советските затвореници, а целата работа набргу порасна до размери што дури и денес не може целосно да се разберат. Од 1942 година до крајот на 1944 година 1,3 милион луѓе биле однесени во Аушвиц, од кои 1,1 милион биле убиени. Најмногу Евреи (околу 960 илјади) и Полјаци (74 илјади), Роми (21 илјади), советски затвореници (15 илјади).
На влезот во Аушвиц стои циничниот натпис Arbeit macht frei, односно „Работата ослободува“, што имало цел да сугерира дека тоа е работен логор. Нацистите, сепак, се труделе да скријат дека вршат масовен геноцид, па требало долго време веста за Аушвиц да стигне до сојузниците, кои, како што коментираат познавачите, „не биле многу успешни во обидите да го запрат или барем да го забават индустриското убивање на Евреите“. И денес се обвинуваат затоа што, на пример, не ги бомбардирале пругите што воделе кон Аушвиц.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Владејачките партии во Израел го бојкотираат гласањето за мировниот план
Владејачките израелски партии го бојкотираа парламентарното гласање за мировниот план за Газа што го поддржуваат САД. Израелските медиуми јавија дека речиси сите членови на коалицијата не учествувале на гласањето, што било и очекувано, бидејќи десничарските партнери на премиерот Бенјамин Нетанјаху се против планот.
Иако предлогот на опозицискиот лидер Јаир Лапид нема практична тежина, претставува непријатност за Нетанјаху, кој веќе се согласил со планот за завршување на војната во Газа, а првата фаза е во тек.
Лапид изјавил дека е „изненаден и разочаран“ што Нетанјаху не присуствувал на гласањето. Опозициониот арапски пратеник Мансур Абас за Хаарец изјавил: „Што ќе му каже Нетанјаху на претседателот Трамп кога за две недели ќе се сретне со него?“
Американскиот претседател Доналд Трамп го претстави мировниот план во септември и го поканил Нетанјаху во посета на Белата куќа. Дел од коалициските партнери се вознемирени поради формулацијата во планот што споменува предуслови „за доверлив пат кон палестинско самоопределување и државност“.
Нетанјаху и неговата влада ја отфрлаат идејата за палестинска држава, тврдејќи дека тоа би ја загрозило безбедноста на Израел.
Свет
Објавени досега невидени снимки од островот на Епштајн: расте притисокот врз Трамп и институциите
Демократите од Одборот за надзор на Претставничкиот дом објавија „никогаш претходно видени“ фотографии и снимки од приватниот карипски остров на починатиот сексуален предатор Џефри Епштајн. Во објавата на „Икс“ се наведува дека материјалите претставуваат „морничав поглед зад затворени врати“.
„Ги објавуваме за да обезбедиме јавна транспарентност и да помогнеме во составување целосна слика за неговите ужасни злосторства“, изјави демократот Роберт Гарсија, додавајќи дека „борбата за правда за преживеаните продолжува“.
Фотографиите покажуваат празни дворишта, спални соби и други простории од вилата, меѓу кои и бања со наредени перници.
🚨 BREAKING: Oversight Dems have received never-before-seen photos and videos of Jeffrey Epstein’s private island that are a harrowing look behind Epstein’s closed doors.
See for yourself. We won’t stop fighting until we end this cover-up and deliver justice for the survivors. pic.twitter.com/qXmxFISZLS
— Oversight Dems (@OversightDems) December 3, 2025
Министерството за правда на САД има рок до средината на декември да ги објави сите документи што ги поседува за Епштајн. Гарсија порача дека „време е претседателот Трамп веднаш да ги објави сите документи“.
По апсeњето на Епштајн во 2019 година и неговата смрт во притвор, јавноста со години бара целосна објава на документацијата — листи, комуникации, искази и други материјали. Притисокот расте и од демократи и од републиканци, со тврдења дека документите може да откријат нови детали за мрежата и можни вмешани лица.
Свет
ИКЕА купува шуми во Латвија и Литванија
ИКЕА купува околу 24.000 хектари шума во Латвија и Литванија од финската инвестициска компанија CapMan Natural Capital, која по повеќе од десет години активно управување оценила дека имотот достигнал „зрела фаза“ на создавање вредност.
ИКЕА соопшти дека набавката е во согласност со целите за одговорно управување со шумите и користење локални суровини, имајќи предвид дека таа е меѓу најголемите потрошувачи на дрвна маса во светот.
Трансакцијата треба да биде одобрена од регулаторите, а се очекува да биде завршена во првата половина од следната година.
CapMan по продажбата ќе управува со 215.000 хектари шума и ќе остане меѓу најголемите независни сопственици на шуми во ЕУ. Компанијата моментално управува со имот вреден 7,1 милијарди евра.

