Свет
Сонда со примерок од опасен астероид пристигнува на Земјата
Сондата OSIRIS-Rex на НАСА треба да се врати од своето долго патување во вселената и да ја допре почвата на западната пустина во американската држава Јута в недела.
Сондата носи скапоцен товар – прашина од огромниот астероид Бену, голем колку планина и најопасен за нас во целиот Сончев систем. Овој примерок би можел да одговори на многу важни прашања: Од каде доаѓаме? Како е возможен живот на Земјата?
„Кога астероидот Бену од 250 г ќе стигне до нас, во нашите раце ќе имаме материјал што постоел пред нашата планета, можеби дури и некои зрна што постоеле пред Сончевиот систем“, рече планетарниот научник Данте Лаурета, главниот истражувач на мисијата, како што соопшти Би-би-си.
„Се обидуваме да ја составиме сложувалката на нашите почетоци. Како настанала Земјата и зошто е возможен живот на неа? Од каде доаѓа водата во океаните, од каде воздухот во нашата атмосфера и што е најважно. Кој е изворот на органските молекули што го сочинуваат целиот живот на Земјата?“, тој додаде.
Имено, научниците претпоставуваат дека многу од клучните компоненти за развој на животот пристигнале на Земјата во нејзината рана историја преку удар на астероид. Со цел да се истражи оваа хипотеза, во 2016 година НАСА лансира сонда кон астероид со дијаметар од 500 метри.
Беа потребни две години за леталото да стигне до Бену, а потоа уште две мапирања на површината пред тимот да најде соодветно место за собирање на примерокот. На 20 октомври 2020 година сондата се спушти до астероидот и успеа да ја собере скапоцената прашина. Но, не помина сè како што очекуваа научниците.
Идејата беше сондата со својот дел да удри во површината и да ослободи излив на азотен гас што ќе подигне чакал и прашина. Но, во текот на тој процес дојде еден вид шок. Кога механизмот допрел, површината се одвоила како течност и притисокот создал кратер со дијаметар од 8 метри.
Материјалот се разлетал во сите правци, но за среќа и во комората за собирање примероци. Кога сондата ќе стигне до Земјата, ќе биде транспортирана во вселенскиот центар Џонсон во Тексас, каде што е создадена посебна „чиста просторија“ за анализа на примерокот.
НАСА го смета Бену за најопасната карпа во Сончевиот систем бидејќи има најголема веројатност да удри во Земјата од сите познати астероиди. Но, нема причина за грижа. Иако Бену претставува ризик за нашата планета, веројатноста за удар е многу мала, пишува Science Alert.
Имено, Бену, заедно со астероидот 1950 DA, се вбројува меѓу најопасните познати астероиди. Поради својата патека и орбита околу Сонцето, која трае 1,2 година, во следните неколку века во неколку наврати ќе се доближува до Земјата до тој степен што постои мала можност за судир.
НАСА вели дека постои шанса Бену да помине низ таканаречената гравитациска брава за време на неговото прелетување на 25 септември 2135 година – област во вселената што може да го насочи да се судри со нашата планета на крајот на 22 век.
Иако е тешко да се одреди точната веројатност за ваков катастрофален настан, со помош на податоците собрани од леталото OSIRIS-Rex, експертите успеаја да создадат подобар модел на развојот на орбитата на Бену. Нивната анализа покажува дека има само 0,037 % (1:2700) шанса да удри во Земјата на 24 септември 2182 година.
Бену, веројатно, содржи многу вода врзана во минерали, кои би можеле да сочинуваат дури 10 проценти од неговата тежина. Научниците имаат намера да откријат дали односот на разните видови атоми на водород на овој астероид е сличен на оној во океаните на Земјата.
Веројатно, има многу јаглерод на Бену. Како што знаеме, животот на нашата планета се заснова на органска хемија, па се поставува прашањето дали сложените молекули, како водата, дошле на младата Земја од вселената.
„Анализата на метеоритите покажува дека астероидите, веројатно, содржат зоолошка градина со разни органски молекули. Но, во метеоритите тие често се контаминирани, па со овој примерок можеме да откриеме точно кои органски компоненти се наоѓаат на Бену“, објасни планетарниот научник Сара Расел од Природонаучниот музеј во Лондон.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Макрон: Франција ги осудува визните ограничувања наметнати од САД
Францускиот претседател Емануел Макрон денес изјави дека Франција ги осудува визните ограничувања наметнати од САД врз Тиери Бретон и уште четири европски личности.
„Овие мерки претставуваат заплашување и принуда против европскиот дигитален суверенитет“, рече Макрон во објава на социјалната мрежа Икс.
Како што изјави, дигиталните регулативи на Европската Унија се усвоени преку демократски и суверен процес од страна на Европскиот парламент и Советот.
„Тие се применуваат во Европа за да се гарантира фер конкуренција меѓу платформите, без таргетирање на која било трета земја, и да се спроведат онлајн правилата што веќе важат офлајн“, рече францускиот претседател.
Според него, правилата што важат за дигиталниот простор на Европската Унија не се наменети да се утврдуваат надвор од Европа.
„Заедно со Европската комисија и нашите европски партнери, ќе продолжиме да го браниме нашиот дигитален суверенитет и регулаторна автономија“, заклучи Макрон.
Претходно, Стејт департментот соопшти дека САД одлучиле да им одбијат визи на пет лица, вклучувајќи го и поранешниот комесар на Европската Унија, поради, како што рекоа, обиди да се принудат американските платформи на социјалните медиуми да ги ограничат ставовите на кои се спротивставуваат.
Американскиот државен секретар Марко Рубио во соопштението изјави дека, „радикалните активисти и вооружените невладини организации ги унапредија мерките за цензура на странските земји, насочени кон американските говорници и американските компании“.
Меѓу луѓето на кои им беа одбиени визи е и поранешниот комесар на Европската комисија задолжен за дигитални прашања, Тјери Бретон.
Свет
Зеленски бара двомесечно примирје како услов за референдум за мир
Референдум за мировен договор во украинскиот конфликт е можен само ако се обезбеди целосно примирје во траење од најмалку 60 дена, изјави украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Зеленски го изјави ова во разговор со новинарите, откако го објави планот од 20 точки за решавање на конфликтот, објавува агенцијата Интерфакс-Украина на својот канал Телеграм.
„За референдумот се потребни најмалку 60 дена. А ни е потребно вистинско примирје во траење од 60 дена. Во спротивно, нема да го одржиме“, рече украинскиот лидер.
Според него, планот што бил дискутиран за време на преговорите во Соединетите Американски Држави вклучува неколку клучни точки, меѓу кои се безбедносни гаранции за Украина слични на Член 5 од Северноатлантскиот договор, кој предвидува принцип на колективна одбрана, потоа договорот за неагресија меѓу Москва и Киев, како и зголемување на бројот на украинските вооружени сили во мирновременски услови на 800.000 припадници.
Планот предвидува и размена на затвореници „сите за сите“, како и одржување избори во Украина.
Зеленски особено нагласи дека постои можност парламентарните и претседателските избори да се одржат истовремено со референдумот за мировниот договор, доколку за тоа се создадат безбедносни и политички услови.
Фото: депозитфотос
Регион
Милановиќ: Го пречекуваме Божиќ во сенка на сè поголема неизвесност
Претседателот на Република Хрватска, Зоран Милановиќ, во својата божиќна честитка до граѓаните, рече дека Божиќ оваа година доаѓа во време на глобална неизвесност, закани од насилство и војни и неизвесна иднина, нагласувајќи дека е особено загрижен за поделбите и растечката недоверба во хрватското општество.
Во пораката упатена до своите сограѓани, Милановиќ нагласи дека, како претседател и граѓанин, би сакал да посака мирни и радосни празници, но дека околностите во кои се пречекува Божиќ не го дозволуваат тоа.
„Ќе го пречекаме и прославиме Божиќ пред нас во сенка на сè поголема неизвесност, сè поголеми закани од насилство и војни и неизвесна иднина“, рече претседателот, додавајќи дека во таква глобална средина во Хрватска гледа и чувствува поделби, меѓусебни обвинувања и растечка недоверба.
Тој нагласи дека негова прва и главна обврска како претседател е да стори сè што е можно за безбедноста и стабилноста на хрватското општество и државата, за да можат сите граѓани, без оглед на националноста, религијата или политичката припадност, да живеат мирно, да работат, да одгледуваат семејства и да планираат за иднината.
Зборувајќи за идентитетот на Хрватска, тој нагласи дека земјата е силна поради нејзината разновидност, не само природна, туку и разновидноста на обичаите, традициите и културата на животот кои, како што изјави, се трајно вткаени во нацијата и ја прават поотпорна на закани.
Тој, исто така, потсети на историските искуства, нагласувајќи дека Хрватска била најсилна кога била обединета, без непотребни поделби и меѓусебна недоверба, и рече дека не смее да се дозволи поделбите во мир да ја загрозат постигнатата стабилност и безбедност.
Милановиќ предупреди и на промените во глобалниот поредок, во кој, како што рече, моќта и бруталната сила сè повеќе стануваат правило, а од помалите држави се очекува послушност што се граничи со покорност. Во такви околности, нагласи тој, хрватскиот народ мора да се грижи за сопствените интереси и за иднината на своите деца, останувајќи добронамерен и праведен кон другите.
Изрази надеж дека разумот и мирот ќе преовладаат во светот, а хармонијата и меѓусебното разбирање меѓу хрватскиот народ ги наведе како своја најголема божиќна желба.

