Свет
Сонда со примерок од опасен астероид пристигнува на Земјата

Сондата OSIRIS-Rex на НАСА треба да се врати од своето долго патување во вселената и да ја допре почвата на западната пустина во американската држава Јута в недела.
Сондата носи скапоцен товар – прашина од огромниот астероид Бену, голем колку планина и најопасен за нас во целиот Сончев систем. Овој примерок би можел да одговори на многу важни прашања: Од каде доаѓаме? Како е возможен живот на Земјата?
„Кога астероидот Бену од 250 г ќе стигне до нас, во нашите раце ќе имаме материјал што постоел пред нашата планета, можеби дури и некои зрна што постоеле пред Сончевиот систем“, рече планетарниот научник Данте Лаурета, главниот истражувач на мисијата, како што соопшти Би-би-си.
„Се обидуваме да ја составиме сложувалката на нашите почетоци. Како настанала Земјата и зошто е возможен живот на неа? Од каде доаѓа водата во океаните, од каде воздухот во нашата атмосфера и што е најважно. Кој е изворот на органските молекули што го сочинуваат целиот живот на Земјата?“, тој додаде.
Имено, научниците претпоставуваат дека многу од клучните компоненти за развој на животот пристигнале на Земјата во нејзината рана историја преку удар на астероид. Со цел да се истражи оваа хипотеза, во 2016 година НАСА лансира сонда кон астероид со дијаметар од 500 метри.
Беа потребни две години за леталото да стигне до Бену, а потоа уште две мапирања на површината пред тимот да најде соодветно место за собирање на примерокот. На 20 октомври 2020 година сондата се спушти до астероидот и успеа да ја собере скапоцената прашина. Но, не помина сè како што очекуваа научниците.
Идејата беше сондата со својот дел да удри во површината и да ослободи излив на азотен гас што ќе подигне чакал и прашина. Но, во текот на тој процес дојде еден вид шок. Кога механизмот допрел, површината се одвоила како течност и притисокот создал кратер со дијаметар од 8 метри.
Материјалот се разлетал во сите правци, но за среќа и во комората за собирање примероци. Кога сондата ќе стигне до Земјата, ќе биде транспортирана во вселенскиот центар Џонсон во Тексас, каде што е создадена посебна „чиста просторија“ за анализа на примерокот.
НАСА го смета Бену за најопасната карпа во Сончевиот систем бидејќи има најголема веројатност да удри во Земјата од сите познати астероиди. Но, нема причина за грижа. Иако Бену претставува ризик за нашата планета, веројатноста за удар е многу мала, пишува Science Alert.
Имено, Бену, заедно со астероидот 1950 DA, се вбројува меѓу најопасните познати астероиди. Поради својата патека и орбита околу Сонцето, која трае 1,2 година, во следните неколку века во неколку наврати ќе се доближува до Земјата до тој степен што постои мала можност за судир.
НАСА вели дека постои шанса Бену да помине низ таканаречената гравитациска брава за време на неговото прелетување на 25 септември 2135 година – област во вселената што може да го насочи да се судри со нашата планета на крајот на 22 век.
Иако е тешко да се одреди точната веројатност за ваков катастрофален настан, со помош на податоците собрани од леталото OSIRIS-Rex, експертите успеаја да создадат подобар модел на развојот на орбитата на Бену. Нивната анализа покажува дека има само 0,037 % (1:2700) шанса да удри во Земјата на 24 септември 2182 година.
Бену, веројатно, содржи многу вода врзана во минерали, кои би можеле да сочинуваат дури 10 проценти од неговата тежина. Научниците имаат намера да откријат дали односот на разните видови атоми на водород на овој астероид е сличен на оној во океаните на Земјата.
Веројатно, има многу јаглерод на Бену. Како што знаеме, животот на нашата планета се заснова на органска хемија, па се поставува прашањето дали сложените молекули, како водата, дошле на младата Земја од вселената.
„Анализата на метеоритите покажува дека астероидите, веројатно, содржат зоолошка градина со разни органски молекули. Но, во метеоритите тие често се контаминирани, па со овој примерок можеме да откриеме точно кои органски компоненти се наоѓаат на Бену“, објасни планетарниот научник Сара Расел од Природонаучниот музеј во Лондон.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Голема авиокомпанија: Хакирани сме, имаат лични податоци на 6 милиони корисници

Големата австралиска авиокомпанија „Квантас“ потврди утрово дека била погодена од сајбер напад во кој хакерите пристапиле до личните податоци на околу шест милиони нејзини клиенти, додавајќи дека системот оттогаш е ставен под контрола.
„Инцидентот се случил кога сајбер криминалец нападнал центар за повици и пристапил до платформа за услуги на клиенти од трета страна. Нема влијание врз работењето или безбедноста на авиокомпанијата“, се вели во соопштението на „Квантас“.
Австралиската компанија наведе дека околу шест милиони клиенти имаат сервисни записи на платформата од трета страна, каде што „Квантас“ забележал „необична активност“ во понеделникот.
„Продолжуваме да го истражуваме обемот на украдените податоци, но очекуваме дека количината ќе биде значителна. Првичната анализа потврди дека податоците вклучуваат имиња на клиенти, е-адреси, телефонски броеви, датуми на раѓање и броеви на членство во програмата за лојалност“, се вели во соопштението на „Квантас“.
Компанијата нагласи дека „податоците за кредитни картички, личните финансиски информации и податоците за пасошот не се складирани во овој систем“. „Нема сметки на патници со чести летови кои се компромитирани и не се добиени лозинки, ПИН-кодови или детали за најавување“, се вели во соопштението, извинувајќи им се на клиентите.
Извршната директорка на „Квантас груп“, Ванеса Хадсон, изјави дека компанијата „тесно соработува со експертите за сајбер безбедност на австралиската влада“.
Регион
Вучиќ: Реков дека нема помилување и се чувствував лошо, ова се наши деца

Српскиот претседател Александар Вучиќ синоќа изјави дека можеби ќе помилува некои од уапсените студенти, иако пред неколку дена изјави дека нема да го стори тоа.
„Размислував за тоа пред неколку дена. Реков дека нема да има помилувања и се чувствував лошо. Ова се наши деца, можам да им помогнам. Можам да одам подалеку од мојот збор за да ги спасам животите на другите, бидејќи така како што размислуваат, нема да можат да најдат работа никаде. Ќе им остане дамка до крајот на животот“, рече Вучиќ, според Нова.рс.
Тој нагласи дека е претседател и на оние луѓе кои велат дека тој е дилер на дрога и дека неговиот татко не е негов татко. „Јас морам да се грижам за нив“, забележа тој, додавајќи дека тие паднале под влијание на „пропагандната телевизија на криминалец“.
Вучиќ се обрати во неделата, еден ден по масовниот студентски протест во центарот на Белград.
„Седум месеци терор се случуваат од група луѓе кои го зедоа законот во свои раце. Обвинителството мора да си ја заврши работата, доаѓа време за одговорност. Нема да потпишам помилувања, никаква аболиција“, рече тој во таа пригода.
Свет
(Видео) Силна бура во Сиднеј: урнати дрвја, повеќе од 35.000 домови без струја, откажани десетици летови

Силна бура го погоди Сиднеј втор ден по ред, соборувајќи дрвја, оставајќи илјадници домови без струја и принудувајќи ги домашните авиокомпании да откажат десетици летови.
„Квантас ервејс“ и „Вирџин Австралија“, двете најголеми авиокомпании во Австралија, откажаа најмалку 55 домашни летови, според податоците од веб-страницата на аеродромот. Некои меѓународни летови исто така се одложени. Железничките услуги во Сиднеј исто така се прекинати, а властите ги повикаа луѓето да избегнуваат непотребни патувања.
Крајбрежен систем со низок притисок, опишан од метеоролозите како циклонска бомба, го погоди југоисточниот брег на Австралија преку ноќ со ветрови со брзина од над 100 км/ч, корнејќи дрвја и оштетувајќи далноводи. Некои региони добија дожд колку еден месец за само шест часа. Овие временски феномени се формираат многу брзо и предизвикуваат ненадеен пад на притисокот за краток временски период.
Australia’s east coast is continuing to feel the effects of the ‘bomb cyclone’, a low pressure system bringing heavy rain and strong winds across NSW and parts of QLD. #sydney #cyclone #storm #wildweather #rain #storm #7NEWS pic.twitter.com/zXHQmIrSs2
— 7NEWS Sydney (@7NewsSydney) July 1, 2025
Според податоците за прекини, повеќе од 35.000 домови во Нов Јужен Велс, најнаселената држава во Австралија, останаа без електрична енергија по бурата, според податоците за прекини. Неколку патишта во регионот Илавара, јужно од Сиднеј, беа затворени поради поплави и паднати дрвја.
Wild and wet and potentially very dangerous.
The #sydneystorm continues at Curl Curl… pic.twitter.com/594pIeTaaC— Chris Mitchell (@chrismbbcsport) July 1, 2025
Наредби за евакуација беа издадени во регионот на Централниот брег поради крајбрежна ерозија, а беа во сила и предупредувања за силни ветрови и можни ненадејни поплави. Се очекува условите да се влошат во текот на денот пред системот да се движи над Тасманското Море и кон Нов Зеланд утре.