Свет
Тлото се тресеше, никој не верува дека е земјотрес, дали Иран го изврши првиот нуклеарен тест

Неколку дена по објавувањето на веста за земјотрес во иранската провинција Семнан, на социјалните мрежи продолжија шпекулациите дека потресите биле предизвикани од првата нуклеарна проба на Техеран. Во саботата во 22:45 часот, Сеизмографскиот центар на Универзитетот во Техеран соопшти дека земјотрес со јачина од 4,4 степени според Рихтеровата скала го погоди градот Арадан во провинцијата Семнан, а потреси се почувствувани и во делови од источен Техеран.
Епицентарот на земјотресот, кој се случи на 12 километри под површината, е регистриран на координати 35,42° северна географска ширина и 52,78° источна географска должина, пишува Еуроњуз. Неколку часа по објавувањето на веста, корисниците на социјалните мрежи почнаа да шпекулираат дека иранскиот режим можеби се обидел да го изврши својот прв подземен нуклеарен тест, веројатно како одвраќање против израелските напади на неговата територија.
Шпекулациите доаѓаат во време кога иранските власти и командантите на Револуционерната гарда постојано се закануваа дека доколку се засилат економските, политичките и воените притисоци врз земјата, Техеран ќе ја промени својата воена одбранбена доктрина. Ваквата промена ќе бара измена на фатвата на иранскиот лидер за забрана на употреба на нуклеарно оружје.
НорЊуз, веб-страница која неформално делува како главен извор на информации за Националниот совет за безбедност на Исламската Република, ги отфрли шпекулациите за нуклеарните тестови како „гласини“ и повтори дека нуклеарните тестови се во спротивност со нуклеарната и одбранбената доктрина на Иран.
Во 2019 година, Фондацијата за одбрана на демократиите, тинк-тенк со седиште во Вашингтон, објави извештај во кој се наведува дека Иран започнал програма за изградба на подземни локации за нуклеарни тестирања, познат како „Field Project“.
Иранското Министерство за надворешни работи веќе пет години ја санкционира оваа фондација за „производство и ширење лаги, поттикнување, лобирање и водење негативни пропагандни кампањи против Исламската Република со цел да одигра клучна улога во воведувањето и зајакнувањето на економските санкции“.
Според извештајот од 2019 година, истражувачите на фондацијата „идентификувале веројатна локација (во област југоисточно од Семнан) каде што биле спроведени ненуклеарни експлозивни тестови во 2003 година како дел од развојот на методи за мерење на ефектот од подземните нуклеарни експлозии.
Ова ја зголемува можноста земјотресот регистриран во Семнан да е поврзан со првата нуклеарна проба на Техеран, пишува Еуроњуз.
Иако Иран претходно го призна постоењето на вселенскиот центар Имам Хомеини и ракетната локација југоисточно од Семнан, таа локација е на повеќе од 100 километри од епицентарот на земјотресот.
И покрај ова, некои корисници на социјалните мрежи продолжуваат да шпекулираат дека Иран можеби има непријавен подземен нуклеарен објект во провинцијата Семнан, кој претпочита да го користи како полигон наместо да врши тестови на познати локации како Натанц.
Техеран долго време не ги известуваше своите нуклеарни активности до Меѓународната агенција за атомска енергија. Во исто време, Иран е област каде што земјотресите се чести, така што потресите како овој не се невообичаени.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.