Свет
Три европски земји им делат брошури на граѓаните како да се однесуваат во случај на војна

Милиони Швеѓани почнаа да добиваат брошури со совети за населението како да се подготви и да се однесува во случај на војна или други неочекувани кризи.
Ако има криза или војна, брошурата е стара шест години и сега е ажурирана поради, како што шведската влада го нарекува, влошувањето на безбедносната ситуација мислејќи на руската инвазија на Украина. Брошурата сега е двојно поголема, пишува Би-би-си.
Соседна Финска исто така штотуку го објави својот совет за подготвеност за инциденти и кризи на интернет. Норвежаните исто така неодамна добија памфлет, кој објаснува како да поминете сами една недела во случај на екстремни временски услови, војна и други закани.
Во детаљниот дел за воениот конфликт финската дигитална брошура објаснува како владата и претседателот би реагирале во случај на вооружен напад нагласувајќи дека финските власти се добро подготвени за самоодбрана.
Шведска и Финска му се приклучија на НАТО во последните две години, по руската инвазија. Норвешка беше основач на Западната одбранбена алијанса. За разлика од Шведска и Норвешка, владата во Хелсинки одлучи да не печати брошура за секое домаќинство бидејќи тоа ќе чини милиони, а дигиталната верзија може полесно да се ажурира.
„Испративме 2,2 милиона хартиени примероци, по еден до секое домаќинство во Норвешка“, рече Торе Камфјорд, кој е одговорен за кампањата за самоподготвеност во Норвешката управа за цивилна заштита (DSB).
Во брошурите има список на храна што треба да ја имате дома. Списокот вклучува храна што не се расипува, како што се конзервиран грав, енергетски шипки и тестенини, како и лекови, вклучително и таблети со јод во случај на нуклеарна несреќа. За Швеѓаните, идејата за итна брошура не е ништо ново. Првото издание на If War Comes беше создадено за време на Втората светска војна и беше ажурирано за време на Студената војна.
Сепак, една порака е преместена од средината на брошурата на предната страна. „Доколку Шведска биде нападната од друга земја, ние никогаш нема да се откажеме. Сите информации дека отпорот ќе престане се лажни.
Шведскиот министер за цивилна одбрана, Карл-Оскар Болин, минатиот месец рече дека како што се промени глобалниот контекст, информациите за шведските домаќинства исто така мора да ги одразуваат промените. Претходно оваа година, тој предупреди дека може да има војна во Шведска, што беше сфатено како повик за тревога бидејќи министерот веруваше дека напредокот во изградбата на целосна одбрана напредува премногу бавно.
Поради долгата граница со Русија и искуството од војната со Советскиот Сојуз во Втората светска војна, Финска секогаш одржувала високо ниво на одбрана. Меѓутоа, Шведска ја намали инфраструктурата и дури во последните години повторно почна да се подготвува.
„Од финска перспектива, ова е малку чудно“, вели Илмари Каико, вонреден професор по воени студии на Шведскиот универзитет за одбрана. „Финска никогаш не заборави дека војната е можна, а во Шведска луѓето требаше малку да се размрдаат за да сфатат дека навистина може да се случи.
Мелиса Ев Ајосмаки, 24-годишна студентка со финско потекло, која студира во Гетеборг, вели дека станала многу загрижена кога почнала војната во Украина.
„Сега сум помалку загрижена, но сè уште размислувам што да правам ако избувне војна, особено што моето семејство е во Финска“.
Брошурите содржат упатства што да прават граѓаните во случај на неколку сценарија, како и совети, кои ќе им помогнат барем привремено сами да се справат во кризни ситуации.
Финската листа за проверка вклучува таблети со јод, како и храна што лесно се готви, храна за домашни миленици и резервна моќност. Шведската контролна листа препорачува компири, зелка, моркови и јајца заедно со лименки со сос од болоњезе и претходно подготвена супа од боровинки и шипинка.
Шведскиот економист Ингемар Густафсон се присети како се подготвувале брошурите порано. „Добро е да се добие информација како треба да се однесуваме и како да се подготвиме, но не сè да имам подготвено дома“.
Една од најважните препораки е граѓаните да имаат доволно храна и вода за пиење дома за 72 часа. Но, прашање е колку тоа е практично, особено за поголемите семејства, кои живеат во помали станови, пренесува „Н1“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.