Свет
Тунискиот парламент не сака Франција да се извини за колонијалното минато
Исламистичкото барање Франција да се извини и да плати компензација за нејзиното колонијално присуство во Тунис беше одбиено вчера во тунискиот парламент по жестоката дебата со која се потврди дека оваа северноафриканската земја се обидува да ја прифати иднината наместо постојано да го ревидира минатото, пренесува „Асошиетед прес“.
Противниците на иницијативата победија во аргументирањето тврдејќи дека ваквиот потег ќе предизвика економска непогода, со оглед на тоа што Франција е најголем трговски партнер на Тунис и примарен странски инвеститор, и истакнувајќи дека предложениот закон нема да ја смени историјата. Франција е исто така дом на еден милион Тунижани.
Поддржувачите на иницијативата рекоа дека е неопходно извинување за да се сврти страницата во овој мрачен период во односот на двете земји и да им се даде еднаква позиција.
Франција го окупира Тунис како протекторат 75 години, од 1881 до 1956 година. Француските војници ја напуштија територијата со мнозинско муслиманско население во 1963 година.
Иницијативата за барање официјално и јавно извинување од Франција за злосторствата, атентатите, тортурата, силувањата, присилното депортирање и грабежите на природните ресурси ја поднесе исламистичката националистичка партија Коалиција Ал-Карама, која има само 19 пратеници во собранието од вкупно 217 пратенички места.
Иницијативата беше одбиена по 14-часовна расправа, при што 77 пратеници гласале против, 46 биле воздржани и пет биле „за“. За да биде усвоена, на иницијативата ѝ беше потребно апсолутно мнозинство од 109 гласа. Отфрлениот предлог-закон исто така предвидуваше барање за компензација на Тунис и на сите оние што претрпеа болка во колонизацијата.
„Нас нè не водат горчината или омразата, но таквото извинување ќе ги залечи раните од минатото“, тврди претседателот на Ал-Карама, Сеифедин Маклуф.
Тој го искористи примерот на Германија, која ѝ се извини на Франција по нацистичката окупација, истакнувајќи дека двете земји сега се сојузници и водечки партнери во Европа. Негодувањето следуваше кога го нападна првиот претседател на Тунис, Хабиб Бургуиба, нарекувајќи го слуга на Франција.
Тунис во последните години се обидува повторно да се вклучи во Европа и да се придвижи кон модернизација на своето општество и култура. Оваа демократска транзиција му даде на Тунис нов устав, го отвори патот за слободни избори и засилување на еднаквоста меѓу половите. Во исто време Тунис се бореше со смртоносни исламски терористички напади.
Минатата година Тунис стана првата арапска нација што во своите училишта воведе сексуално образование. Министерството за образование на Тунис им се приклучи на агенцијата на ОН, Туниското здружение за сексуално и репродуктивно здравје и на Арапскиот институт за човекови права за создавање наставна програма за сексуално образование, што ќе се спроведува уште во градинките.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
(Видео) Русите ја нападнаа Одеса: луѓето ги блокираат патиштата, лути затоа што нема струја
Во руските напади во близина на украинското црноморско пристаниште Одеса беше убиена жена синоќа, а градски округ претрпе прекини во електричната енергија и другите комунални услуги, соопштија официјални лица.
Гувернерот на регионот Одеса, Олех Кипер, пишувајќи на Телеграм, рече дека руски дрон уби жена која преминувала мост во нејзиниот автомобил југозападно од Одеса. Нејзините три деца се повредени во инцидентот.
Russians struck a bridge in Odesa Oblast with a Shahed drone — just near the Moldovan border
A 40-year-old woman was killed, local media report.
The bridge on the Odesa–Reni highway crosses the Dniester River and is critically important for regional traffic.
After the strike,… pic.twitter.com/F17Orobjtr
— NEXTA (@nexta_tv) December 18, 2025
Кипер апелираше до жителите на регионот кои претрпеле продолжени прекини на електричната енергија да покажат трпение и да престанат да блокираат патишта во знак на протест, велејќи дека службите за итни случаи работат деноноќно за да го вратат снабдувањето со електрична енергија.
Во Одеса, шефот на градската воена администрација, Серхиј Лисак, рече дека рускиот напад ја погодил инфраструктурата и предизвикал прекини во електричната енергија, водата и греењето во „густо населен округ“.
Едно лице е повредено, а службите за итни случаи работат на враќање на нормалното снабдување. Украинските гранични власти соопштија дека руските напади го запреле сообраќајот по должината на рутата што ја поврзува Одеса со пристаништето Рени на реката Дунав.
Свет
Трамп ја прогласи марихуаната за помалку опасна дрога
Американскиот претседател Доналд Трамп потпиша извршна наредба со која марихуаната на федерално ниво се класифицира како помалку опасна дрога, во обид да се зголемат истражувањата за нејзината медицинска употреба, но не и целосно да се легализира, објави Си-ен-ен.
Марихуаната, која е легална во многу американски држави, претходно беше класифицирана како дрога од прва категорија, заедно со хероинот, на федерално ниво. Трамп ја смести во трета категорија, заедно со анаболните стероиди и кетаминот.
Олеснување на медицинските истражувања
„Оваа наредба за прекласификација ќе го олесни спроведувањето на медицински истражувања поврзани со марихуаната, овозможувајќи ни да ги проучиме придобивките, потенцијалните ризици и идните третмани“, рече Трамп во Овалната соба. „Ќе има огромно позитивно влијание.“
Наредбата, која ѝ наложува на државната обвинителка Пам Бонди да го забрза процесот на ублажување на федералните ограничувања, но не вклучува временска рамка, доаѓа по интензивна кампања за лобирање од страна на индустријата за канабис, според високи претставници на администрацијата.
Медицинска примена во фокусот
„Фактите ја принудуваат федералната влада да признае дека марихуаната може да има легитимна медицинска употреба кога се користи внимателно. Во некои случаи, тоа може да вклучува употреба како замена за зависност и потенцијално смртоносни опиоидни лекови против болки“, рече Трамп, нарекувајќи го потегот „здрав разум“.
Потегот на Трамп не ја легализира марихуаната на федерално ниво, иако таа веќе е легална во неколку држави. Регулативата не влијае на рекреативната употреба на марихуана и не вклучува никакви промени во системот на кривична правда.
Европа
ЕУ конечно постигна договор за Украина: три членки одбија да учествуваат
Лидерите на ЕУ ги откажаа плановите за невиден заем за репарации за Украина и наместо тоа ќе соберат 90 милијарди евра преку заедничко задолжување за финансирање на Киев во следните две години. Унгарија, Чешка и Словачка нема да учествуваат во аранжманот, објави „Еуроњуз“.
Откако разговорите заглавија поради барањето на Белгија за неограничени гаранции пред користење на замрзнатите руски средства, лидерите на ЕУ се свртеа кон издавање заеднички долг. Ова би ја обезбедило финансиската стабилност на Киев следната година и во 2027 година, додека товарот би паднал врз заедничкиот буџет на ЕУ.
Белгиските барања го срушија договорот
Пред самитот во Брисел во четврток, лидерите инсистираа дека нема План Б и ги удвоија напорите за издавање заем за репарација поддржан од замрзнати средства од Руската централна банка. Германскиот канцелар Фридрих Мерц го водеше напорот, но тој не успеа, бидејќи барањата на Белгија за неограничени гаранции го направија планот неодржлив за другите членки.
Неуспехот е удар за Мерц и претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, која го претстави планот како најдобра опција. Дискусијата во четврток се вртеше околу ублажување на загриженоста на белгиската влада. Премиерот Барт де Вевер со недели беше цврст, велејќи дека нема да прифати лош договор што ќе ја изложи неговата земја на руска одмазда. Неговото барање за „неограничени гаранции“ за заштита на Белгија и финансиската институција Евроклеар се покажа како неприфатливо за другите. Еден дипломат изјави за Евроњуз дека многу земји не сакале да понудат такви гаранции, велејќи: „Лидерите навистина не знаеја што ќе гарантираат на крајот“.
Унгарија, Чешка и Словачка се исклучени од шемата
Уште пред самитот, Унгарија јасно стави до знаење дека нема да се согласи со заемот за репарации. Премиерот Виктор Орбан одбива финансиски да ја поддржи Украина и честопати ги критикуваше европските колеги за нивното справување со војната. Но, кога стана јасно дека Белгија и другите земји-членки не можат да се согласат, Орбан, заедно со словачкиот премиер Роберт Фицо и чешкиот премиер Андреј Бабиш, изготвија план за излез од застојот.
Во заклучоците од самитот, лидерите се согласија дека Унгарија, Словачка и Чешка ќе бидат ослободени од каква било одговорност поврзана со заемот преку механизмот за „засилена соработка“. „Секое мобилизирање на буџетските средства на ЕУ како гаранција за овој заем нема да влијае на финансиските обврски на Чешка, Унгарија и Словачка“, се вели во текстот, одобрен од сите 27 земји.
Орбан: Украинците никогаш нема да можат да го вратат заемот.
Потоа Орбан им рече на новинарите: „Изгледа како заем, но Украинците никогаш нема да можат да го вратат“, и додаде: „Всушност, тоа е трошење пари. И оние што стојат зад тој заем ќе ја преземат одговорноста и финансиските последици од него“.
Реакции по тешките преговори
По самитот, кој заврши во раните утрински часови, фон дер Лајен, придружувана од данската премиерка Мете Фредериксен, изјави дека примарната цел е постигната: финансирањето за Украина е обезбедено. „Конечниот заклучок, по денес, е дека нашата поддршка за Украина е загарантирана“, рече Фредериксен.
Сепак, принципот дека Русија мора да плати за штетата предизвикана на Украина не се оствари. Европските земји-членки ќе се задолжуваат на финансиските пазари и ќе плаќаат камата. Иако заемот за Украина ќе биде без камата, а Киев треба да го врати со пари од руските репарации, не е сигурно дали Русија некогаш ќе плати репарации, што значи дека заемот лесно би можел да се претвори во грант.
„Тие беа нервозни поради терминот ‘неограничени гаранции’“
Белгискиот премиер Де Вевер рече дека зборот „неограничени“ гаранции ги направил неговите колеги „нервозни“ и дека исходот ја потврдил позицијата на неговата земја. „Денес докажавме дека гласот на малите и средните земји-членки исто така се брои. Одлуките во Европа не се донесуваат едноставно од најголемите капитали или институции. Тие се колективни“, рече тој, суптилно алудирајќи на Германија.
Од друга страна, германскиот канцелар Мерц им рече на новинарите дека „Европа го покажа својот суверенитет“ со тоа што се согласи на заеднички долг. „Кога станува збор за руски средства, само малку ја променивме временската рамка“, додаде тој, тврдејќи: „Руските средства ќе се користат како колатерал за заемот“.

