Свет
Честички од Сонцето создадоа геомагнетна бура: „Блу ориџин“ го одложи испраќањето ракета до Марс
Геомагнетна бура на Земјата, предизвикана од голем налет на сончеви зрачења, привремено ја заземји ракетата на компанијата „Блу Ориџин“ што носи два сателити на НАСА дизајнирани да ги мерат вселенските временски прилики на Марс.
„Блу Ориџин“ објави дека нејзината џиновска ракета „Њу Глен“ е подготвена за лансирање, што би била првата голема научна мисија на ниво на НАСА што вселенската компанија на Џеф Безос некогаш ја презела за клиент што плаќа. Тоа би било и првото лансирање на компанијата од првиот лет на ракетата „Њу Глен“ во јануари.
„Сепак, поради многу зголемената сончева активност и нејзините потенцијални ефекти врз вселенското летало „ЕскаПАДЕ“, НАСА го одложува лансирањето додека не се подобрат условите во вселената“, соопшти компанијата на својата веб-страница вчера.
Според најновите најави, ракетата би можела да се обидат да ја лансираат подоцна денес.
NG-2 Update: New Glenn is ready to launch. However, due to highly elevated solar activity and its potential effects on the ESCAPADE spacecraft, NASA is postponing launch until space weather conditions improve. We are currently assessing opportunities to establish our next launch…
— Blue Origin (@blueorigin) November 12, 2025
„Њу Глен“, двостепена, 32-катна ракета за пренесување тежок погон, требаше да биде лансирана пред четири дена од Кејп Канаверал, Флорида, носејќи два сателити „ЕскаПАДЕ“ за Марс во својот товарен простор. Но, лансирањето беше откажано тој ден поради голема облачност.
Мисијата беше презакажана за вчера, но „Блу Ориџин“ го откажа лансирањето на неодредено време откако американскиот Центар за предвидување на вселенското време издаде предупредувања за силна геомагнетна бура. Бурата беше предизвикана од експлозија на високоенергетски наелектризирани честички исфрлени во вселената од големи ерупции на површината на сонцето.
Резултирачкиот тек на зрачење на наелектризирани честички, или плазма, беше измерен на Земјата вчера на нивоа на G-4, или „тешка“, еден степен под највисокото ниво на G-5, или „екстремна“. Се очекува геомагнетната бура да се засили денес.
Геомагнетните бури се познати по тоа што ги нарушуваат радио и сателитските комуникации. Тие исто така можат да ја зголемат густината на атмосферата, создавајќи интензивно триење или отпор врз сателитите и другите вселенски летала во ниската орбита на Земјата, како што се случи во февруари 2022 година кога 40 сателити Starlink лансирани од SpaceX беа оневозможени.
Иронично, два сателити EscaPADE, кратенки за Escape и Plasma Acceleration and Dynamics Explorers, треба да проучуваат слични феномени на Марс на крајот од 22-месечното патување до Црвената планета.
Двете вселенски летала, наречени Blue и Gold, се дизајнирани да орбитираат околу Марс заедно за да анализираат како потоци од наелектризирани сончеви честички комуницираат со релативно слабото магнетно поле на Марс и како таа интеракција предизвикала планетата да изгуби голем дел од својата атмосфера во текот на милијарди години.
фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Орбан: Срамно е како ЕУ се однесува кон Србија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан денес изјави дека Србија е клучна земја во Западен Балкан и дека начинот на кој Европската унија се однесува кон Белград е срамен и неправеден.
Орбан го изјави ова пред самитот на Европската унија и земјите од Западен Балкан во Брисел, одговарајќи на прашање за отсуството на Србија од состанокот, објавија регионалните медиуми.
Тој изјави дека Западен Балкан претставува економска резерва на злато за Европската Унија и дека Србија игра клучна улога во регионалната стабилност и заштитата на Европа од мигрантските текови.
„Не можеме ништо да направиме без Србија. Она што се случува тука, мислам на третманот и однесувањето кон Србија, е срамно. Тоа е целосно неправедно и неприфатливо“, рече Орбан.
Унгарскиот премиер истакна дека Србија сочинува повеќе од една третина од вкупното население на Западен Балкан, додека, според него, најмалку половина од економијата на регионот е поврзана со таа земја. Тој додаде дека околу две третини од извозот на Западен Балкан е поврзан со Србија.
„Без Србија, невозможно е да се направи нешто на Западен Балкан“, тврди Орбан.
Тој оцени дека, за да се најдат решенија за постојните предизвици, Европската унија прво треба да ја прифати Србија како членка, а дури потоа да го продолжи процесот на проширување со другите земји во регионот.
„Ние го правиме токму спротивното. Не е добро. Лошо е, неправедно и срамно. Затоа ние Унгарците мора да ја поддржиме Србија да продолжи напред“, заклучи Орбан.
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави доцна синоќа дека Србија нема да присуствува на денешниот самит ЕУ-Западен Балкан во Брисел, наведувајќи дека не сака владата на земјата да трпи притисок, но повтори дека Белград останува посветен на членството во ЕУ.
фото/депозитфотос
Свет
Убиен почитуван професор од МИТ, бил застрелан пред неговиот дом
Шок и неверување владееше во престижниот Масачусетски институт за технологија (МИТ) и во мирното бостонско предградие Бруклин по веста за бруталното убиство на почитуван професор.
Нуно Ф.Г. Луреиро, 47, професор по нуклеарни науки, инженерство и физика и директор на Центарот за наука за плазма и фузија на МИТ, беше застрелан повеќе пати во понеделникот вечерта во својот дом на улицата Гибс. Починал од повредите во болница рано наутро во вторник, потврди канцеларијата на окружниот обвинител на округот Норфолк, Мајкл В. Морисеј, според „Бостон тајмс“.
Соседка која живее во станот над Луреиро рече дека слушнала повеќе истрели во понеделник вечерта. Кога ја отворила вратата, затекнала ужасна сцена – Лоуреиро лежел на грб на влезот од зградата.
Полициските службеници на местото на настанот пронашле чаури во лобито и куршуми во ѕидот. Информациите за убиецот се спротивставени; еден полицаец пријавил сив седан кој возел со исклучени светла, додека друг споменал син или црн седан.
Шефицата на полицијата во Бруклин, Џенифер Пастер, изјави дека истрагата за убиство е активна и во тек. „За да го заштитиме интегритетот на истрагата, ограничени сме во информациите што можеме да ги споделиме во овој момент и бараме разбирање и трпение од заедницата“, рече Пастер.
Иако ФБИ понуди помош на државните власти, таа во овој момент не е побарана. Специјалниот агент Тед Докс нагласи дека злосторството не изгледа поврзано со пукањето што се случи во саботата на Универзитетот Браун, каде што беа убиени двајца студенти.
Во вторник вечерта на улицата Гибс се одржа бдение во спомен на убиениот професор. Според соседите, Лоуреиро имал три деца, а неговата смрт ја потресе целата заедница.
Претседателката на МИТ, Сали Корнблут, изрази сочувство до семејството. „Соочени со оваа шокантна загуба, нашите мисли се со неговата сопруга и нивното семејство, како и со неговите многубројни посветени студенти, пријатели и колеги“, рече Корнблут, додавајќи дека универзитетот ги поддржува сите погодени од оваа трагедија.
Лоуреиро пораснал во малиот град Визеу, Португалија, и уште од мал знаел дека сака да биде научник. Тој дипломирал физика од Лисабон, докторирал од Империјал колеџ во Лондон и продолжил со постдокторски истражувања на престижниот универзитет Принстон и Националната лабораторија за истражување на фузија во Велика Британија.
По враќањето во Португалија, се приклучил на МИТ во 2016 година. Опишан како „признаен теоретски физичар и научник за фузија“, во 2024 година бил именуван за директор на Центарот за плазма и фузиска наука на МИТ, кој има повеќе од 250 истражувачи и студенти.
Неговото почитување во научната заедница се одразува во фактот дека ја добил Претседателската награда за научници и инженери во рана кариера, највисокото признание што владата на САД им го доделува на научниците во рана кариера.
Свет
Зеленски бара конкретни чекори против Русија
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ги повика сојузниците на Украина да му дадат поддршка на Киев и да и покажат на Русија дека војната е бесмислена, пред клучниот самит на Европската унија на кој треба да се разговара за замрзнатите средства на Русија.
„Исходот од овие состаноци – исходот за Европа – мора да биде таков што Русија ќе почувствува дека нејзината желба да продолжи со борбите следната година ќе биде бесмислена бидејќи Украина ќе има поддршка“, рече Зеленски во своето вечерашно обраќање.
Тој ги повика украинските партнери да донесат одлука за користење на речиси 250 милијарди долари замрзнати руски државни средства во Европската унија, од кои повеќето се чуваат во белгискиот Euroclear, за поддршка на заем за Украина.
Владите на ЕУ минатата недела се согласија да ги задржат средствата замрзнати до понатамошно известување, наместо да гласаат на секои шест месеци дали да го продолжат статусот.
Некои европски лидери се спротивставија на планот, плашејќи се дека тоа би можело да претставува правни ризици за нив.
„Ни треба сите наши партнери да имаат храброст да ја видат вистината, да ја признаат вистината и да дејствуваат соодветно“, рече Зеленски. Тој додаде дека постапките на Русија покажуваат дека таа има намера да продолжи да се бори следната година.
„Сојузниците во Соединетите Американски Држави често велат дека се чини дека Русија сака да ја заврши војната. Но, Русија испраќа сосема поинаква реторика и сигнали, вклучително и официјални наредби до својата војска“, рече Зеленски.
фото/депозитфотос

