Свет
Што значи за Украина прекинот на воената помош од САД
Одлуката на американскиот претседател Доналд Трамп привремено да ја прекине помошта за Украина е горчлив удар – не само за Киев, туку и за европските сојузници кои лобираа кај американската администрација да продолжи да дава поддршка, пишува „Би-би-си“.
Ова не е прв пат САД да ја скратат воената помош. Републиканците во Конгресот ја блокираа испораката на воената помош на тогашниот претседател Џо Бајден за Украина во летото 2023 година. Во тоа време, Украина едвај успеа да ги надополни постоечките резерви на муниција со европска помош.
Конгресот конечно одобри пакет помош во вредност од околу 70 милијарди евра во пролетта 2024 година. Тоа беше точно на време – Украина беше во дефанзива поради обновената руска офанзива во Харков. Пристигнувањето на американското оружје помогна да се сврти ситуацијата на бојното поле.
Како и во 2024 година, може да поминат месеци пред да се почувствуваат ефектите од прекинот на американската помош – барем во однос на муницијата и хардверот. Европските земји полека го зголемуваа производството на артилериски гранати. Севкупно, Европа сега обезбедува 60 отсто од помошта за Украина – повеќе од САД.
Сепак, американската воена поддршка е сè уште од витално значење за Украина. Еден западен функционер неодамна ја опиша како „крем“ во поглед на оружјето.
Способноста на Украина да ги заштити своите луѓе и градови во голема мера се потпира на софистицираните американски системи за противвоздушна одбрана – како што се „Патриот“ и НАСАМС – кои таа заеднички ги разви со Норвешка.
САД ѝ дадоа на Украина способност да изведува напади со долг дострел – со ракети ХИМАРС и ATACM. САД ја ограничија нивната употреба во Русија, но тие сè уште беа од витално значење за погодување цели со висока вредност во окупираните територии.
Не се работи само за квалитетот, туку и за квантитетот. Како најмоќна војска во светот, САД можеа да испратат стотици оклопни возила – бројки што помалите европски армии никогаш не би можеле да ги достигнат.
Можеби ќе помине некое време пред да се почувствува недостатокот на помош на првите линии. Но, може да има загрижувачко непосредно влијание, не само во однос на споделувањето разузнавачки информации.
Ниту една земја не може да им парира на САД во однос на вселенскиот надзор, собирањето разузнавачки информации и комуникациите. И тоа не го обезбедува само американската војска, туку и комерцијалните компании.
Само земете ја сателитската комуникациска мрежа „Старлинк“ на Илон Маск. Речиси секоја украинска позиција на фронтот има „Старлинк“ антена.
Тие се користат за пренесување на најновите информации на бојното поле. Тие беа клучни за координирање на артилериските и нападите со беспилотни летала.
Имајќи предвид дека Илон Маск е клучна фигура во американската администрација, се чини многу малку веројатно дека тој ќе биде подготвен да ја плати сметката сега. Тој е и остар критичар на украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Дали САД ќе ги спречат европските земји да ја испратат својата опрема произведена од САД во Украина? Кога Европа сакаше да испорача авиони „Ф-16“ од американско производство во Украина, прво мораше да добие одобрение од Вашингтон.
А потоа што е со одржувањето на опремата испорачана од САД? САД, исто така, ги обучуваа украинските сили, а потоа им помогнаа да ја одржат опремата што ја испорачаа.
Бајден ги укина ограничувањата за американските изведувачи кои работат во Украина кон крајот на неговиот мандат. На авионите Ф-16 особено им се потребни инженери и резервни делови за да продолжат да работат, јавува Би-Би-Си.
Одлуката на Трамп да ја прекине помошта за многумина во Украина и пошироко може да изгледа непријатна. Но, очигледно има и политичка цел што поскоро да се натераат на преговарачка маса.
Надежта кај европските сојузници е дека тоа ќе биде само пауза. Без американска поддршка, Украина ќе се најде во уште потешка борба за опстанок.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
(Видео) Судири меѓу демонстранти и полиција во Атина: употребени солзавец и шок-бомби
Во центарот на Атина вечерва дојде до судири меѓу демонстранти и полицијата за време на маршот по повод 17 години од убиството на Александрос Григоропулос.
Полицијата употреби солзавец и шок-бомби, а приведени се 38 лица, од кои 8 се уапсени.
Тензии настанаа кога дел од демонстрантите се обидоа да тргнат кон квартот Егзархија, но полицијата ги блокираше. Метро станиците „Панепистимио“ и „Синтагма“ беа затворени од 17 часот по наредба на полицијата.
Сличен марш се одржа и во Солун, каде што беа приведени десет лица.
Убиството на 15-годишниот Григоропулос во 2008 година стана симбол на протестите против полициската бруталност, а годишнината и годинава ја одбележаа судири и силно полициско присуство.
Свет
Експерти предупредуваат на радиоактивна прашина по оштетувањето на обвивката на Чернобил
Заштитната обвивка изградена за да спречи ширење на радијација од нуклеарната централа Чернобил мора итно да се поправи откако беше оштетена од руски напад со дрон, соопшти Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ).
МААЕ вели дека оштетувањето е сериозно и дека дел од конструкцијата ги изгубила своите главни безбедносни функции – особено способноста целосно да го задржи зрачењето.
Иако привремени поправки веќе се направени, директорот на МААЕ, Рафаел Гроси, предупредува дека е неопходна навремена и детална реставрација за да се обезбеди долгорочна нуклеарна безбедност на Украина.

Експертите објаснија дека падот на притисокот во заштитната купола не претставува веднаш директна опасност. Но има една многу поголема закана – радиоактивната прашина.
Стариот саркофаг, поставен веднаш по катастрофата во 1986 година, одамна е истрошен, а новата заштитна обвивка е изградена токму за да спречи негово рушење. Меѓутоа, сега, по оштетувањето, стариот саркофаг не може безбедно да се демонтира.
Дмитро Хумењук од Државниот научно-технички центар за нуклеарна и радијациона безбедност на Украина предупредува: „ако делови од старите конструкции се урнат под новата, но оштетена обвивка, ќе се подигне големо количество радиоактивна прашина“.
„Таа прашина може да се рашири во околината и да предизвика ослободување на нова радиоактивност – што би претставувало сериозен ризик и за Украина и за поширокиот регион“, вели тој.

Дополнителни работи на обвивката ќе започнат следната година со поддршка од Европската банка за обнова и развој. Планот е, по завршувањето на војната, да се пристапи кон целосна реставрација на заштитната конструкција.
Заштитниот штит беше поставен во 2019 година над уништениот четврти реактор, но украинските власти уште во април предупредија дека има знаци на губење на функционалноста и дека мора да се поправи за да се спречи можно истекување на радијација.

Чернобилската централа се наоѓа 130 километри северно од Киев и само 15 километри од границата со Белорусија. Во првите денови од руската инвазија, таа беше накратко окупирана, при што руските сили го држеа персоналот како заложник – дополнително влошувајќи ја нуклеарната безбедност.
Денес, руските трупи сè уште ја контролираат нуклеарната централа Запорожје, што предизвикува стравувања од нови инциденти со потенцијално катастрофални последици.
Свет
Калас: САД се најголемиот сојузник на ЕУ и покрај критиките кон Европа од Вашингтон
САД остануваат „најголем сојузник“ на ЕУ, изјави високата претставничка на ЕУ за надворешна политика и безбедност, Каја Калас, по објавувањето на новата Национална безбедносна стратегија на САД. Документот предупредува на „бришење на цивилизацијата“ во Европа поради мигрантите.
Калас додаде дека, иако има критики кон Европа, дел од нив се оправдани и дека и покрај разликите, принципот на сојузништво останува непроменет.
Американската стратегија, објавена од администрацијата на Доналд Трамп, предлага крај на „трајното проширување“ на НАТО, со што повторно се уништува надежта на Украина во борбата против руската инвазија. Документот критикува и европски политики поврзани со имиграција, слобода на говор, намалување на наталитетот и слабеење на националниот идентитет.
Калас истакна дека Европа понекогаш ја потценува сопствената моќ, на пример во однос на Русија, и дека треба поголема доверба во себе. Таа предупреди дека ограничувањата врз Украина нема да донесат траен мир, бидејќи наградувањето на агресијата ќе ја повтори.
Поранешниот европски комесар Тиери Бретон оцени дека стратегијата ја ослабува Европа и ја спореди со плановите на Путин, повикувајќи на обединет одговор од европските лидери. Според аналитичарите, документот може да го поттикне влијанието на екстремно десничарските и антиимиграциските партии во Европа.

