Меѓу убиените во вчерашниот терористички напад на плажата Бонди е и фудбалер на Рокдејл Илинден – клуб на македонската дијаспора во Австралија.

„Со голема тага дознавме дека нашиот играч Ден Елкајам беше трагично и бесмислено убиен во масакрот на плажата Бонди. Ден – 27-годишен Французин од еврејска вероисповед – живееше со својата девојка во источните предградија. Го обожаваше австралискиот начин на живот.
Фудбалот му беше страст – заедно со поминувањето време на плажа и дружењето со пријателите. Неговото насмеано лице и почитувачката природа многу ќе им недостигаат на неговите соиграчи и на сите што го познавале. Се молиме за него и за неговото семејство“, објави клубот.

Таткото и синот одговорни за масакрот на плажата Бонди, во кој беа убиени 15 лица, на своето семејство му рекле дека за викенд одат на риболов.
Саџид Акрам (50) и неговиот син Навид Акрам (24) се идентификувани како напаѓачи, а полицијата сега ги истражува нивните наводни врски со Исламска држава, пишува „Тајмс“.

Кои се напаѓачите од плажата Бонди?

Полицијата го усмрти Саџид Акрам на местото на настанот, додека неговиот син Навид беше застрелан, но преживеа. Двајцата живееле во скромен бунгалов во Бонириг, на крајниот запад од Сиднеј. Според полициските информации, за викендот изнајмиле сместување преку „Ербиенби“ во Кампси, од каде што и се упатиле кон плажата. Полицијата извршила претрес на двете локации.

Навид Акрам бил невработен ѕидар, кој пред два месеца останал без работа откако компанијата во која работел заминала во стечај. Неговата мајка, идентификувана како Верена, изјавила за новинарите дека синот ѝ рекол дека одат на риболов во Џервис Беј, популарна дестинација околу стотина километри јужно од Сиднеј.

„Ми се јави во неделата и рече: ‘Мамо, токму што се капев. Нуркав. Сега ќе останеме дома бидејќи надвор е многу жешко’“, го прераскажала неговиот последен повик.

At least 16 dead and 42 in hospital after Bondi terror attack by father and son duo – Sajid Akram, 50, and Naveed Akram 24. Naveed is of Pakistani origin and a student of Islam. In a February 2022 post on social media, Islamic teacher Adam Ismail of the Al-Murad Institute… pic.twitter.com/jnO92FA1Vf

— Australian Hindu Media (@austhindu) December 15, 2025

Врска со Исламска држава

Истрагата доби нов правец откако возилото со кој напаѓачите пристигнале во Бонди, било пронајдено знаме на Исламска држава, како и импровизирани експлозивни направи. Полициски извори откриле дека таткото и синот минатиот месец ги посетиле Филипините, што поттикнало сомнежи дека таму паднале под влијание на исламски екстремисти. Познато е дека на Филипините дејствува Исламска држава Источна Азија, огранок на таа терористичка група.

Таткото, Саџид Акрам, имал дозвола за оружје повеќе од десет години и поседувал шест регистрирани парчиња огнено оружје. Полицискиот комесар на Нов Јужен Велс, Мал Лејнон, потврди дека тој имал дозвола за оружје од 2015 година.

„Таткото поседувал дозвола за оружје од 2015 година“, изјави Лејнон, додавајќи дека Акрам имал шест легални парчиња огнено оружје, кои сега се запленети.

„Беше член на ловечки клуб“, рече Лејнон. Подоцна било утврдено дека Акрам бил член на Ловечкиот клуб „Застава“, чие седиште се наоѓа во Бонириг, на помалку од два километри од неговиот дом. Членството во клуб и валидна причина се предуслов за легално поседување оружје, а наведената причина на Акрам била рекреативен лов. Ловечкиот клуб „Застава“ во Сиднеј, инаку, го водат припадници на српската заедница, пренесе „Индекс“.

Истражителите утврдиле дека двајцата вежбале пукање на стрелиштето во Сесил Парк. Истрагата сега треба да утврди дали запленетото оружје е токму она за кое Акрам имал дозвола. Во паричникот на неговиот 24-годишен син била пронајдена членска картичка од споменатото ловечко здружение, но сè уште не е официјално потврдено дека и синот бил член на истиот клуб.

Што знаеле властите за напаѓачите?

Австралискиот премиер Ентони Албаниз изјави во понеделникот дека домашната разузнавачка агенција АСИО го имала помладиот Акрам „на радар“ уште пред шест години.

„Синот првпат влезе во фокусот во октомври 2019 година“, им рече Албаниз на новинарите.

„Тој беше испитан, а проценката беше дека нема индикации за каква било постојана закана или закана дека ќе се впушти во насилство“, појасни премиерот. „Проценката беше направена поради врските што ги имал во тоа време, а истрагата траеше шест месеци.“

Албаниз подоцна додаде дека Навид Акрам не бил на ниту една листа за следење на терористи. За австралиската телевизија АБЦ изјави дека „нема докази за дослух, нема докази дека овие луѓе биле дел од ќелија“, но потврди дека биле мотивирани од „екстремистичка идеологија“. Тој исто така потврди дека полицијата не трага по трето лице поврзано со нападот.

Мотивот сè уште под истрага

Полицискиот комесар на Нов Јужен Велс, Мал Лејнон, изјави дека помладиот Акрам бил „многу ограничено“ познат на полицијата и дека пред неделниот масакр немало никакви индикации дека се подготвува напад.

Полицијата денес соопшти дека е прерано за потврда на мотивот на нападот, вклучително и шпекулациите дека цел била еврејската заедница во Сиднеј, која во неделата го славела првиот ден од Ханука.

„Сакам на нашите истражители да им дадам можност темелно да истражат без шпекулации“, рече комесарот. „Слушнавме дека пристигнувале многу информации. Сакам да се погрижам дека се точни… нашата истрага ќе биде темелна.“

Додека повеќето европски лидери велат дека го поддржуваат проширувањето, а шефот на Европската комисија го опишува процесот како инвестиција во заедничката безбедност и слобода, прелиминарните планови за новиот седумгодишен буџет на ЕУ не ги споменуваат трошоците за проширување.

Трошоците за проширување се меѓу најчестите стравови на граѓаните на ЕУ кога размислуваат за процесот, а во некои земји-членки најголемата загриженост, според авторскиот текст на Кристоф Бендер од непрофитната Берлинска иницијатива за европска стабилност (ESI) објавен на веб-страницата на Бриселскиот EUobserver.

Тој наведува дека, според резултатите од најновото истражување на Евробарометар, 40 проценти од испитаниците во ЕУ кога станува збор за проширување се загрижени за „неконтролираната миграција“, 39 проценти за „корупцијата, организираниот криминал и тероризмот“ и 37 проценти за тоа колку проширувањето ќе ги чини европските даночни обврзници.

Во Австрија, Кипар, Германија и Белгија, цената е најголемата загриженост на граѓаните.

Сепак, трошоците за проширување не се споменати во планирањето на следниот буџет на ЕУ, за периодот 2028-2034 година. Во буџетот се планирани 43 милијарди евра за претпристапни фондови и 100 милијарди за „украински резерви“, но не и за нови членки на Унијата.

Европската комисија објави дека буџетот на ЕУ „може да биде ревидиран кога ќе се знае времето на проширување“.

Сепак, Бендер смета дека ЕУ не се подготвува сериозно да прими нови членки во следните десет години, освен можеби една или две мали земји, како што се Црна Гора, Албанија или Молдавија, чие пристапување би имало само маргинални трошоци.

Тој наведува дека ова фрла „различно светло“ врз сите охрабрувачки изјави за проширување.

„Ако ЕУ сака да ги инспирира земјите-пристапнички да спроведат реформи, да го подобрат владеењето на правото и да ги зајакнат демократските институции, потребна е поинаква порака. ЕУ мора јасно да стави до знаење дека ако земјите спроведат амбициозни реформи, ќе добијат отворена врата“, рече аналитичарот на берлинскиот тинк-тенк.

Тој истакна дека распределбата на средства за нови членки е клучна за враќање на кредибилитетот, додавајќи дека, за среќа, трошоците се скромни.

Според Бендер, најголемата цена за прием на нови членки ќе биде нивното учество во земјоделската и кохезионата политика на ЕУ.

Студија спроведена за буџетскиот комитет на Европскиот парламент покажа дека трошоците за земјоделска и кохезиска политика во случај на прием на девет земји (Украина, Молдавија, Грузија и шесте земји од Западен Балкан) можат да останат на сегашното ниво ако постојните членки прифатат намалување на нивните средства.

Според пресметките, сите 27 земји-членки треба да се согласат на намалување на финансирањето на земјоделската политика за околу 15 проценти, додека 15-те „стари“ членки треба да прифатат намалување од 24 проценти на кохезиските фондови.

Бендер верува дека трошоците за проширување би можеле да се управуваат дури и без намалување на средствата на постојните членки. Како што изјави, судејќи според темпото на реформите, само Црна Гора е на пат да се приклучи кон ЕУ пред 2030 година, па затоа буџетот треба да вклучува средства само за нови членки за периодот 2031-2034 година.

Според проценките од студијата и со примена на постепено воведување на земјоделски фондови, годишните трошоци на деветте нови членки би изнесувале 13,4-14,7 милијарди евра.

Таа бројка би била помала за проценетиот придонес во буџетот на ЕУ на тие нови членки од 5,6 милијарди евра, така што максималната нето цена би била 8-9 милијарди годишно, што одговара на околу три проценти од планираниот годишен буџет на ЕУ.

Бендер, исто така, потсетува дека, според годишните извештаи на Комисијата за кандидатите, само неколку земји ќе ги исполнат условите за пристапување до 2031 година и дека затоа цената ќе биде значително пониска.

„Првенствено не станува збор за реални трошоци, туку за испраќање сигнали“, рече аналитичарот, додавајќи дека планирањето пари за новите членки би придонело за подигнување на нивниот морал во поголема мера отколку големите говори и церемонијалните најави.

Фото: депозитфотос