Свет
Америка го нападна Ирак пред 20 години: Дали ќе одговараат за нивните воени злосторства?
Америка го нападна Ирак пред точно 20 години. Таа сè уште не е повикана на одговорност за воените злосторства извршени во таа земја. Воздушната инвазија се случи на 19 март 2003 година, додека акциите на копно започнаа на 20 март и траеја нешто повеќе од еден месец. Коалициските сили (претежно британски заедно со Американците) го окупираа Багдад 22 дена по првиот ден од инвазијата, пишува Индекс.хр.
Битката за Багдад траеше шест дена и формално заврши на 1 мај 2003 година, кога американскиот претседател Џорџ Буш прогласи „крај на големите борбени операции“. По освојувањето на Багдад, следеше подолга втора фаза во која на окупацијата на Ирак се спротивставија бунтовниците.
Откако насилството почна да опаѓа во 2007 година, Соединетите Држави постепено го намалија своето воено присуство во Ирак, со што официјално го завршија своето повлекување во декември 2011 година.
Како пред сè дојде до војна? Во 2003 година, вниманието на светот беше насочено кон тоа дали Садам Хусеин ќе попушти пред американскиот и меѓународниот притисок да се откаже од оружјето за масовно уништување за кое се веруваше дека го поседува.
Накратко, претседателот Џорџ В. Буш тврдеше дека ранливоста на Соединетите Држави по 11 септември 2001 година, во комбинација со наводното континуирано поседување и производство на оружје за масовно уништување од страна на Ирак и неговата поддршка за терористичките групи, вклучително и Ал Каеда, ја оправдува војната против Ирак.
Познати се и зборовите на Буш дека „Ирак, Иран и Северна Кореја се оската на злото“. Официјален Багдад изјави дека не поседува оружје за масовно уништување. Во ноември 2002 година, Советот за безбедност на ОН ја одобри резолуцијата 1441 со која се бара од Ирак да соработува со своите обврски за разоружување, што земјата ги прифати, што ги натера инспекторите на УНМОВИК да ги започнат своите претреси.
На почетокот на 2003 година, Буш и британскиот премиер Тони Блер изјавија дека Ирак всушност продолжува да ги попречува инспекциите на ОН. Другите светски лидери, како што се францускиот претседател Жак Ширак и германскиот канцелар Герхард Шредер, сакаа да му дадат повеќе шанса на Ирак да го направи она што се бара од него.
Сметајќи ги залудни понатамошните дипломатски напори на Советот за безбедност, Буш прогласи крај на дипломатијата и му постави ултиматум на ирачкиот претседател Садам Хусеин од 48 часа да го напушти Ирак. Војната наскоро започна, пишува Индекс.хр.
Во февруари 2002 година, ЦИА го испрати амбасадорот Џозеф Вилсон да ги истражи наводите за извештаите дека Ирак се обидува да добие ураниум од Нигер. Вилсон се врати и ја извести ЦИА дека извештаите за продажба на ураниум во Ирак се „целосно лажни“.
Шефот на инспекторите на ОН Ханс Бликс отишол во Ирак и не нашол траги од забранетото оружје. Во февруари 2003 година, тој издаде прилично негативен извештај за соработката на Ирак со меѓународните инспектори, но сепак рече дека не нашол „нема докази дека Ирак поседува или поседува оружје за масовно уништување“. Во интервју од септември 2003 година, Бликс дури процени дека „Ирак го уништи своето оружје за масовно уништување пред 10 години“.
Во секој случај, по почетокот на војната, коалициските сили почнаа да постигнуваат поголем успех, ирачките војници почнаа да дезертираат: по падот на Багдад, Хусеин избега и беше заробен во декември 2003 година. Тој беше погубен во 2006 година.
Копненото присуство на САД го достигна својот врв во 2007 година со повеќе од 170.000 војници присутни во таа земја, а токму во таа година коалициските сили претрпеа најголеми загуби. Имено, загубите на коалицијата беа мали во првичните борби во 2003 година, со околу 150 загинати до 1 мај.
Сепак, смртните случаи на американски војници нагло се зголемија потоа, достигнувајќи околу 1.000 до претседателските избори во САД во ноември 2004 година и надминаа 3.000 на почетокот на 2007 година, што значи дека коалициските сили претрпеа најголеми загуби од бунтовниците во подоцнежните фази од војната. Ова беа и години кога секташкото насилство ја зафати земјата и предизвика огромен хаос.
Откако не беше пронајдено нуклеарното оружје, денес се верува дека главната причина била контролата на богатиот извор на нафта во Ирак. Набргу по апсењето на Садам, администрацијата на Буш призна дека нејзините предвоени аргументи за присуството на залихи на хемиско, биолошко и нуклеарно оружје во Ирак се неосновани.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Српскиот министер за култура фалсификувал документи за луксузниот проект на зетот на Трамп
Српското обвинителство за организиран криминал вчера поведе обвинение против министерот за култура Никола Селаковиќ и уште тројца за злоупотреба на службената должност и фалсификување документи во врска со проект за луксузни недвижности поврзан со Џаред Кушнер, зет на американскиот претседател Доналд Трамп, објави „Еј-би-си њуз“.
Истрагата се фокусира на контроверзната реконструкција на срушениот воен комплекс во центарот на Белград, Генералштабот, кој беше заштитено место на културното наследство, а сега е предвидено за изградба на луксузен комплекс. Селаковиќ, близок соработник на претседателот Александар Вучиќ, и другите обвинети се теретат за нелегално одземање на заштитениот статус на локацијата со фалсификување документи.
Српската влада потпиша договор за закуп на 99 години со американската компанија „Афинити глобал девелопмент“, која е поврзана со Кушнер. Кушнер во тоа време потврди дека неговата компанија планира да го финансира проектот од 500 милиони долари, кој би вклучувал облакодер со хотел, луксузни станови, канцелариски простор и продавници. Сè уште не е познато кога би можело да почне судењето.
Владата го поддржува проектот и покрај истрагата
Предлогот за изградба на местото на поранешниот Генералштаб има силна поддршка од владата на Вучиќ, но се соочи со жесток отпор од експерти во Србија и странство, како и од пошироката јавност. Минатиот месец српскиот парламент донесе посебен закон со кој се отвора патот за изградба и покрај тековната истрага.
Претседателот Вучиќ изјави дека проектот е добар за односите на Србија со САД и дека ќе го помилува секој што е осуден во случајот. „Јас сум виновен“, рече тој неодамна. „Јас сум оној што сакаше да ја модернизира Србија. Јас сум оној што сакаше да привлече голем инвеститор“.
Симбол на отпор кон НАТО
Критичарите истакнуваат дека зградата е архитектонски споменик, кој се смета за симбол на отпор кон бомбардирањето на НАТО, што сè уште се смета за неправедна агресија во Србија. Србија беше бомбардирана 78 дена во 1999 година за да се принуди тогашниот претседател Слободан Милошевиќ да ја прекине репресијата врз Албанците во Косово.
Анти-НАТО расположението останува силно, што ја прави улогата на американската компанија во пренамената на воените згради особено чувствително прашање за многумина во Србија. Срушените згради се сметаат за врвни примери на архитектурата од средината на 20 век во поранешна Југославија, пишува „Еј-би-си њуз“.
Свет
Зеленски кажа што очекува од Америка ако Русија го отфрли новиот мировен план
Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека очекува Соединетите Американски Држави, предводени од Доналд Трамп, да извршат силен притисок врз Русија ако Москва ги отфрли мировните услови договорени со Вашингтон и Европа. Зеленски го изјави ова за време на летот назад од Берлин по вчерашните разговори, објавува „Украинска правда“.
На прашањето на новинарите што би се случило ако Кремљ ги отфрли договорите што ги финализираат Украина, САД и Европа, Зеленски одговори со доза хумор.
„Ако Путин отфрли сè, тогаш ќе го имаме она што ни се случува токму сега во авионот – турбуленции. Ова навистина се случува сега“, се пошегува тој. „Но, секако, не е толку сериозно во споредба со војната. И во споредба со она што би се случило ако Путин ги уништи сите дипломатски можности и подготвеноста на Украина, Европа и на САД“.
Зеленски објасни дека во ова сценарио би било логично САД да го зголемат притисокот врз Русија и да ја прошират воената помош за Украина.
„Мислам дека Америка би извршила притисок врз Русија со санкции и би ни обезбедила повеќе оружје ако тој одбие сè. Мислам дека тоа би било фер барање од наша страна кон Американците. Бидејќи, според мене, логиката е следна: ако Американците се подготвени да обезбедат безбедносни гаранции за Украина и да применат силни гаранции ако Путин ги прекрши, тогаш искрено кажете ми како ова се разликува од ситуацијата во која Путин, едноставно, не сака да ја заврши војната?“, рече Зеленски.
„Верувам дека би било фер барање од мене како претседател и од некои европски лидери да ни дадат барем дел од тие гаранции за да можеме да се одбраниме од Путин. Воздушна одбрана и оружје со долг дострел“, заклучи тој.
За време на брифингот, Зеленски откри дека, по разговорите, ќе бидат формализирани пет документи поврзани со безбедносните гаранции и реконструкцијата на земјата. Тој нагласи дека е постигнат сериозен напредок по прашањето на гаранциите и го повтори цврстиот став на Украина дека нема да се согласи на де јуре или де факто признавање на окупираниот Донбас како руска територија. Во меѓувреме, американските медиуми, повикувајќи се на свои извори, објавуваат дека Вашингтон верува оти 90 % од несогласувањата меѓу Украина и Русија се веќе решени.
фото/депозитфотос
Свет
(Видео) Четворица херои се обидоа да ги спречат терористите во Сиднеј, само Ахмед преживеа
Црното знаме на Исламската држава, закачено на шофершајбната на сребрена „хонда“ паркирана покрај пешачкиот мост „Бонди бич“, беше злокобен вовед на терористичкиот напад што го потресе Сиднеј. Смртоносниот симболизам првпат го забележа храбар пар, кој се обиде да го запре напаѓачот пред да биде испукан еден истрел, а тие платија за својот херојски чин со своите животи, пишува австралискиот The Age.
Средовечен пар се нафрли врз напаѓачите штом излегоа од својот автомобил
Неидентификуваниот пар шеташе во неделата попладне кога Саџид Акрам излезе од својот автомобил, вооружен со пушка со една намера – да убие невини Евреи, кои ја слават Ханука. Човекот во виолетовата кошула, како што сега е познат во јавноста, се фрли врз Акрам без двоумење.
Тој го собори на една од најпрометните улици во Сиднеј и му го грабна пиштолот од рацете. Додека преплашените минувачи се криеја, човекот го насочи пиштолот кон напаѓачот. За момент се чинеше дека има предност, а неговата партнерка му се придружи во обид да го совлада.
Heroes of Australia 🇦🇺 – the unknown heroes of Bondi
00:02 the purple shirted man grabs the gun from the terrorist and they both fall to the road
00:03 the woman runs in to help
00:10 the couple confront the terrorist, the man weilds the gun as a club and chases him#osint pic.twitter.com/8n1IMuOVBE
— Jonti Allegra (@JontiAllegra) December 16, 2025
Тие беа првите жртви на масакрот
Но 50-годишниот Акрам не се откажа. Тој се стрча кон човекот и зграпчи втор пиштол. Снимката од надзорната камера тука прекинува, а друга, снимена неколку моменти подоцна, ја открива ужасната вистина – Акрам го погуби парот од блиску. Тие починаа еден во друг во прегратка.
Се верува дека тие се првите жртви на смртоносниот поход што Саџид и неговиот 24-годишен син Навид Акрам го продолжиле од пешачкиот мост, при што загинале уште 13 лица, вклучувајќи жени, мажи и 10-годишната Матилда. Подоцнежните снимки од дрон ги прикажуваат телата на двојката како лежат едно до друго покрај автомобил со знаме на Исламската држава.
Полицијата на Нов Јужен Велс вчера потврди дека во „хондата“ на терористите биле пронајдени две импровизирани експлозивни направи и уште едно знаме на Исламската држава.
‘He went down fighting’: The father who died a hero after hurling a brick at Bondi gunman.
Live coverage: https://t.co/WMj0xdvIHx pic.twitter.com/YbMXPVvi2Y
— The Age (@theage) December 16, 2025
Фрлал тули кон напаѓачите
Бројот на жртви ќе беше поголем да не беше херојскиот одговор на овој пар, како и на други граѓани, како што се Ахмед ал-Ахмед и Реувен Морисон, кои се соочија со напаѓачите. Реувен Морисон (62) беше убиен додека се обидуваше сам и невооружен да ја заштити својата заедница. Тој се нафрли врз напаѓачите и фрлаше тули кон нив. „Според моите извори и разбирање, тој скокна штом почна пукањето. Успеа да фрли тули“, изјави ќерката на Морисон, Шејна Гутник, за „Си-би-ес њуз“.
„Тој викаше на терористот и беше убиен заштитувајќи ја својата заедница. Ако имаше еден начин да го напушти овој свет, тоа ќе беше борејќи се против терористите. Немаше друг начин да биде одземен од нас. Тој умре борејќи се и штитејќи ги луѓето што ги сакаше најмногу“, рече таа.
This is the footage of the bystander named Ahmed al Ahmed –a 43-year-old Sydney local who is Muslim and owns a fruit shop in Sutherland. He was shot twice himself. He is being praised on Australia media as saving lives of Jewish Australians during the terrorist attack: pic.twitter.com/RJf7mripp3
— (((DeanObeidallah))) (@DeanObeidallah) December 14, 2025
Ахмед ал-Ахмед го разоружа терористот со голи раце
Ахмед ал-Ахмед е херојот што му се спротивстави на Саџид Акрам и го собори. Тој се прикраде кон него на помалку од 100 метри од местото на кое беше убиен првиот пар. Криејќи се зад автомобил, тој го искористи моментот додека терористот пукаше кон посетителите на фестивалот, се нафрли врз него, му го грабна оружјето и го принуди да избега.
Ахмед, кој беше застрелан петпати во левата рака, закрепнува од операцијата. „Воопшто не се чувствува добро. Изрешетан е од куршуми. Нашиот херој се бори токму сега“, изјави Сем Иса, адвокатот на Ахмед. По посетата во болницата, премиерот Ентони Албанез го нарече Ахмед „вистински австралиски херој“.
„Се обидуваше да си го испие кафето и се најде во ситуација во која некој убиваше луѓе пред него“, рече Албанез. „Тој одлучи да дејствува, а неговата храброст е инспирација за сите Австралијци“.
Ahmed, you are an Australian hero.
You put yourself at risk to save others, running towards danger on Bondi Beach and disarming a terrorist.
In the worst of times, we see the best of Australians. And that’s exactly what we saw on Sunday night.
On behalf of every Australian, I… pic.twitter.com/mAoObU3TZD
— Anthony Albanese (@AlboMP) December 16, 2025
Двајца полицајци исто така се сериозно повредени во пукањето
Двајца полицајци, Скот Дајсон и Џек Хиберт, исто така беа сериозно повредени во пукањето и остануваат во болница. Фотографиите од местото на настанот ја покажаа шофершајбната изрешетана од куршуми на нивното полициско возило. Јан Алвуд, вршител на должноста претседател на Полициската асоцијација на Нов Јужен Велс, рече дека 25-годишниот Дајсон останува на интензивна нега.
View this post on Instagram
„Скот има значителни и сложени повреди. Тој сè уште е на интензивна нега и ќе биде уште некое време. Ќе му бидат потребни понатамошни операции. Неговата рехабилитација ќе биде сложена и долга. Тој е сериозно повреден со повеќекратни прострелни рани. Тоа е кошмар на секој родител. Го праќате вашето дете на работа, горди на него, и тој е застрелан. Не е фер. Тој не го заслужува ова“.
Крај на смртоносната серија
Видео објавено денес го прикажува моментот кога детектив се чини дека смртоносно го рани Саџид Акрам, само неколку минути откако Ахмед го разоружа. Акрам се врати на пешачкиот мост, каде што го почна нападот, зеде уште еден пиштол од својот син и повторно пукаше.
На видеото, кое стана вирално на социјалните мрежи, може да се види полицаец како се крие зад дрво и пука во напаѓачот на мостот. Полицијата сè уште официјално не го идентификувала полицаецот што го убил Саџид Акрам. Неговиот син Навид, кој беше тешко повреден во нападот, е во болница под полициска заштита.

