Свет
Америка го нападна Ирак пред 20 години: Дали ќе одговараат за нивните воени злосторства?

Америка го нападна Ирак пред точно 20 години. Таа сè уште не е повикана на одговорност за воените злосторства извршени во таа земја. Воздушната инвазија се случи на 19 март 2003 година, додека акциите на копно започнаа на 20 март и траеја нешто повеќе од еден месец. Коалициските сили (претежно британски заедно со Американците) го окупираа Багдад 22 дена по првиот ден од инвазијата, пишува Индекс.хр.
Битката за Багдад траеше шест дена и формално заврши на 1 мај 2003 година, кога американскиот претседател Џорџ Буш прогласи „крај на големите борбени операции“. По освојувањето на Багдад, следеше подолга втора фаза во која на окупацијата на Ирак се спротивставија бунтовниците.
Откако насилството почна да опаѓа во 2007 година, Соединетите Држави постепено го намалија своето воено присуство во Ирак, со што официјално го завршија своето повлекување во декември 2011 година.
Како пред сè дојде до војна? Во 2003 година, вниманието на светот беше насочено кон тоа дали Садам Хусеин ќе попушти пред американскиот и меѓународниот притисок да се откаже од оружјето за масовно уништување за кое се веруваше дека го поседува.
Накратко, претседателот Џорџ В. Буш тврдеше дека ранливоста на Соединетите Држави по 11 септември 2001 година, во комбинација со наводното континуирано поседување и производство на оружје за масовно уништување од страна на Ирак и неговата поддршка за терористичките групи, вклучително и Ал Каеда, ја оправдува војната против Ирак.
Познати се и зборовите на Буш дека „Ирак, Иран и Северна Кореја се оската на злото“. Официјален Багдад изјави дека не поседува оружје за масовно уништување. Во ноември 2002 година, Советот за безбедност на ОН ја одобри резолуцијата 1441 со која се бара од Ирак да соработува со своите обврски за разоружување, што земјата ги прифати, што ги натера инспекторите на УНМОВИК да ги започнат своите претреси.
На почетокот на 2003 година, Буш и британскиот премиер Тони Блер изјавија дека Ирак всушност продолжува да ги попречува инспекциите на ОН. Другите светски лидери, како што се францускиот претседател Жак Ширак и германскиот канцелар Герхард Шредер, сакаа да му дадат повеќе шанса на Ирак да го направи она што се бара од него.
Сметајќи ги залудни понатамошните дипломатски напори на Советот за безбедност, Буш прогласи крај на дипломатијата и му постави ултиматум на ирачкиот претседател Садам Хусеин од 48 часа да го напушти Ирак. Војната наскоро започна, пишува Индекс.хр.
Во февруари 2002 година, ЦИА го испрати амбасадорот Џозеф Вилсон да ги истражи наводите за извештаите дека Ирак се обидува да добие ураниум од Нигер. Вилсон се врати и ја извести ЦИА дека извештаите за продажба на ураниум во Ирак се „целосно лажни“.
Шефот на инспекторите на ОН Ханс Бликс отишол во Ирак и не нашол траги од забранетото оружје. Во февруари 2003 година, тој издаде прилично негативен извештај за соработката на Ирак со меѓународните инспектори, но сепак рече дека не нашол „нема докази дека Ирак поседува или поседува оружје за масовно уништување“. Во интервју од септември 2003 година, Бликс дури процени дека „Ирак го уништи своето оружје за масовно уништување пред 10 години“.
Во секој случај, по почетокот на војната, коалициските сили почнаа да постигнуваат поголем успех, ирачките војници почнаа да дезертираат: по падот на Багдад, Хусеин избега и беше заробен во декември 2003 година. Тој беше погубен во 2006 година.
Копненото присуство на САД го достигна својот врв во 2007 година со повеќе од 170.000 војници присутни во таа земја, а токму во таа година коалициските сили претрпеа најголеми загуби. Имено, загубите на коалицијата беа мали во првичните борби во 2003 година, со околу 150 загинати до 1 мај.
Сепак, смртните случаи на американски војници нагло се зголемија потоа, достигнувајќи околу 1.000 до претседателските избори во САД во ноември 2004 година и надминаа 3.000 на почетокот на 2007 година, што значи дека коалициските сили претрпеа најголеми загуби од бунтовниците во подоцнежните фази од војната. Ова беа и години кога секташкото насилство ја зафати земјата и предизвика огромен хаос.
Откако не беше пронајдено нуклеарното оружје, денес се верува дека главната причина била контролата на богатиот извор на нафта во Ирак. Набргу по апсењето на Садам, администрацијата на Буш призна дека нејзините предвоени аргументи за присуството на залихи на хемиско, биолошко и нуклеарно оружје во Ирак се неосновани.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Трамп: Да не беше Америка, денес сите ќе зборуваа германски

Американскиот претседател Доналд Трамп пристигна на сцената во воената база Форт Браг во Северна Каролина, каде што беше пречекан со овации од насобраната толпа.
„Сабота ќе биде голем ден во Вашингтон“, рече Трамп, без да образложува повеќе.
„Овие денови, другите земји ја славеа својата победа во Првата светска војна“, продолжи тој. „Единствените што не славеа беа Соединетите Американски Држави – а ние бевме тие што ја добија војната. Да не бевме ние, сите сега ќе зборувавте германски.“
Зборувајќи за силата на американската војска, Трамп рече дека за непријателите на САД „нема поголем страв од американската војска“.
„Имаме најголема сила во светот, поголема од кој било друг на Земјата“, рече тој.
Додаде дека како претседател, му е посебна чест да им се заблагодари на сите што служеле во војската.
Трамп објави дека ќе ги врати оригиналните имиња на голем број американски воени бази кои беа преименувани во последните години.
Европа
Зеленски за поддршката на Орбан за Русија: Тоа е историска грешка

Украинскиот претседател Володимир Зеленски ги опиша антиукраинските политики и пораки на десничарскиот унгарски премиер Виктор Орбан како „историска грешка“.
Во интервју за унгарскиот медиум „Валас онлајн“ објавено денес, Зеленски го обвини Орбан дека користи пропаганда против Украина за свои домашни политички цели.
„Тој ја користи Украина за свои изборни цели“, рече украинскиот претседател. „Тој не разбира дека ова ќе има многу посериозни и поопасни последици. Со тоа што не ни помага, му прави услуга на Путин. Затоа реков дека Виктор прави сериозна, историска грешка“.
Со недели, владата на Орбан води кампања со транспаренти против помошта за Украина и против пристапувањето на земјата во Европската Унија. Главната порака на кампањата е дека помошта за Украина ќе ја вовлече Унгарија во војна и ќе ја оштети економијата.
На транспарентите се прикажани и портрети на Зеленски. „Како може да го користи моето лице за своите избори? Не му дадов дозвола да го стори тоа“, рече Зеленски.
Зеленски потсети дека во мај оваа година, Безбедносната служба на Украина (СБУ) уапсила двајца Украинци од унгарска етничка припадност осомничени за шпионажа за унгарската воена разузнавачка служба KNBSZ. Тој рече дека се пронајдени докази кои не се објавени јавно.
Како одговор, Унгарија уапси шпион за кој се тврди дека работи за Украина, а кој е близок до лидерот на унгарската опозиција, Петер Маѓар.
Унгарскиот министер за надворешни работи, Петер Сијарто, ги отфрли критиките, потврдувајќи дека политиката кон Украина ќе биде централно прашање на унгарските парламентарни избори во 2026 година.
Зеленски сака „марионетарна влада“ во Унгарија која ќе испраќа пари, војници и оружје во Украина и ќе „ја поддржува самата војна“, рече Сијарто, според унгарската новинска агенција МТИ.
„Парламентарните избори во 2026 година ќе бидат за тоа дали Унгарија ќе има воено настроена, проукраинска марионетска влада или национална влада која го поддржува мирот и дистанцата на Унгарија од војна“, рече тој.
Унгарија, земја членка на ЕУ и НАТО, треба да одржи парламентарни избори на почетокот на 2026 година. Орбан, кој е на власт од 2010 година, е под притисок бидејќи новата унгарска конзервативна партија на Маѓар, Тиса, води на анкетите.
Европа
Макрон: Ќе ги забраниме социјалните мрежи за лица под 15 години

Францускиот претседател Емануел Макрон во понеделник изјави дека земјата ќе ги забрани социјалните медиуми за деца под 15 години во рок од „неколку месеци“ доколку тоа не се направи на ниво на Европската Унија, објави „Еуроњуз“.
„Мора да ги забраниме социјалните медиуми за лицата под 15 години“, изјави Макрон за „Франс 2“ откако 14-годишен ученик избоде член на персоналот на влезот во средно училиште.
„Давам неколку месеци да започнеме европска иницијатива. Во спротивно… ќе почнеме да го правиме тоа во Франција. Едвај чекаме“, рече тој.
Ученик смртоносно избодел член на училишниот персонал за време на рутинска проверка на чанти во основно училиште во источна Франција, потврдија официјални лица. Тинејџерот бил уапсен на местото на настанот.
Полицискиот службеник кој помогнал во проверката на торбите бил полесно повреден при апсењето на осомничениот, кој го користел истиот нож во двата напади, според Националната полиција. Не е јасно дали нападот е поврзан со нешто што студентот го видел на социјалните мрежи, пренесува „Еуроњуз“.