Свет
(Видео) Во Канада под снегот горат повеќе „зомби пожари“, професор предупредува дека е алармантно

Среде канадската зима, жарот од минатогодишната рекордна сезона на шумски пожари тлее под снегот. Таканаречените „зомби пожари“ горат под дебели слоеви снег со невидена брзина, предизвикувајќи стравувања за тоа што може да донесе летото што доаѓа.
Луѓето кои возат по автопатот низ градот Форт Нелсон, Британска Колумбија, лесно можат да ги видат и помирисаат облаците од белиот чад што се издигнува од земјата околу нив. Соња Леверкус, пожарникар и научник од мало гратче во североисточна Британска Колумбија, во интервју за Би-Би-Си се потсети дека возела за време на снежната бура во ноември. Како што вели, снегот што паѓал не изгледал бело, туку сивкасто поради чадот во воздухот.
„Никогаш не сум доживеала снежна бура што мириса на чад“, вели Леверкус, која живее во северна Британска Колумбија повеќе од 15 години. Облаците од чад биле видливи дури и во февруари, вели таа, дури и во многу студени денови кога температурите паѓале до -40 степени Целзиусови.
Чадот во Форт Нелсон е резултат на т.н „Зомби пожари“, наречени и зимски пожари. Станува збор за тлеење на жар без пламен под снежната покривка. Овие пожари не се невообичаени. Во изминатите 10 години, Британска Колумбија забележала просечно пет или шест горења за време на студените месеци, велат експертите. Но, во јануари, регионот забележа невиден врв од 106 активни зомби пожари, што предизвика загриженост кај пожарникарите и научниците, кои се прашуваат што ќе значи тоа за претстојната сезона на шумски пожари.
Повеќето обично се гаснат сами пред пролетта, но во моментот во Британска Колумбија сè уште тлеат 91. Оние што нема да се изгаснат до март, може поповторно да се разгорат штом снегот ќе се стопи и ќе бидат изложени на воздух.
„Мислам дека ова континуирано горење во текот на зимата е многу алармантно, особено по рекордната сезона на шумски пожари во Канада минатата година“, рече Џенифер Балцер, професор по биологија на Универзитетот Вилфрид Лориер.
Повеќе од 18 милиони хектари земја изгореа во шумските пожари во Канада во 2023 година. Станува збор за површина со големина на Камбоџа, која далеку го надминува 10-годишниот просек на опожарена површина.
Минатата сезона на пожари беше една од најсмртоносните во поновата историја. Неколку пожарникари загинаа додека беа на должност. Илјадници луѓе беа принудени да ги напуштат своите домови, а ефектот се почувствува надвор од границите на Канада кога чадот прекри голем дел од САД во јуни.
Таа катастрофална сезона на шумски пожари е една од причините зошто Британска Колумбија сега доживува толку голем број „зомби пожари“, вели Мајк Фланиган, професор и експерт за управување со пожари на Универзитетот Томпсон Риверс во Келоун.
Повеќето од нив се пожари кои не можеа целосно да се изгаснат до минатата есен, само поради недостиг на средства, рече тој. До крајот на минатата година, во Британска Колумбија биле регистрирани вкупно повеќе од 2.200 шумски пожари.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.