Свет
(Видео) „Хамас убиваше со часови без отпор“, репортажа на АФП за масакрот на фестивалот
Ошер и Мајкл Вакнин сакаа да ги прослават пријателството, љубовта и слободата. Близнаците, на возраст од триесет години, „правеа забави во Израел и секогаш беа среќни деца“, рече сестра им. Нивната последна забава се претвори во страшна трагедија. Тие беа нападнати од Хамас.
Фестивалот почна во петокот, со речиси 3.500 љубители на електронската музика од Израел и странство, собрани под светли обоени натстрешници на настанот „Супернова“, на само пет километри од границата со Газа. Три бини, диџеи од целиот свет, кампување, барови. Сè беше подготвено за танцов викенд во пустината Негев, пишува АФП во извештајот за масакрот што го одбележа бруталниот напад на Хамас врз Израел.
Moments before Palestinians terrorists (paragliders) wrecked havoc on a 3000+ crowd at a music festival & massacred nearly 300, injured 1500 https://t.co/xHciIVvRqn
— Stone W (@StoneWaimea) October 9, 2023
Но, во мугрите на 7 октомври музиката нагло беше прекината. Беше околу 6.30 часот наутро. Оддалеку се слушаше бучава, која не е поврзана со забавата. „Луѓе, црвен аларм“, предупреди разгласот. Искри на небото, проследено со експлозија на ракети пресретнати од „Железната купола“, израелскиот систем за противвоздушна одбрана. Ова беа првите показатели за ужасот што следуваше.
Ефрем Мордечаев е 23-годишен војник, кој дошол да се забавува за викенд. Отпрвин не го разбравме обемот на настаните, изјави Мордечаев за АФП во својот стан во северниот град Ор Акива. На раката сè уште ја носеше фестивалската белезица.
„Бевме мирни, навикнавме на ракети истрелани од Газа“, додаде тој. Младиот човек и неговите пријатели почнале да си одат, но набргу сфатиле дека нешто многу поголемо се случува околу нив. Се појави толпа вооружени напаѓачи, кои пристигнаа пеш, со мотори или од воздух.
„Некој е на десет-дваесет метри од вас со оружје и се обидува да ве убие“, опиша тој.
Напаѓачите ги убиле сите што им се наоѓале на патот. Чуварите и полициските службеници на местото на настанот бргу биле совладани. Сите се бореа да преживеат, некои трчаа кон блиските ниви, а други се обидуваа да стигнат до возилата на фестивалските паркинзи.
Вознемирувачко видео од автомобилот од фиксната камера на шофершајбната покажува обид за бегство на еден учесник на фестивалот. По нешто повеќе од 15 секунди од снимката, човекот е пречекан од првиот милитант на Хамас, кој почнува да пука во автомобилот. Изгледа дека возачот некако успеал да ги избегне куршумите, но набргу пред неговиот автомобил се појавуваат нови терористи и му немало спас.
Набргу настанал сообраќаен метеж. „Погледнав назад и видов дека во автомобилот зад мене има три тела, а стаклата на сите автомобили се скршени“, изјави Мордечаев. Имаше само две опции: да се скриеш или да трчаш кон околните полиња. Младиот војник го избра второто.
Трчал од грмушка до грмушка, преплашен, додека не го собрал веќе натоварен автомобил. Но, патот 232, единствениот излез од страдањата и смртта, не бил многу побезбеден. Патот оди паралелно со границата меѓу Израел и Појасот Газа поврзувајќи го соседниот кибуц Реим со градот Сдерот, на 30-ина километри северно.
Друга посетителка на фестивалот, Гили Јоскович, решила да го остави своето возило и да трча кон напуштените полиња, каде што речиси и да немало засолниште. Младата жена забележала мал овоштарник и истрчала да се засолни, а напаѓачите ја следеле. И други се обидуваа да се скријат.
Некои со часови биле зад автомобилот или избегале кога се приближиле напаѓачите. Други лежеа меѓу мртвите надевајќи се дека ќе преживеат.
Три часа по почетокот на нападот, Хамас го продолжи колењето, без да наиде на отпор. Надзорните снимки од 9.23 часот покажуваат човек во црна капа и панцир како води заложник облечен во крвава маица.
Во заднината ненадејно се помрдна млад човек, кој се преправал дека е мртов. Изгледа мислеше дека може да почне да бега. Но, тој не го видел напаѓачот како доаѓа зад него. Тој беше убиен од непосредна близина. Неколку преживеани изјавија за медиумите дека чекале шест-седум часа пред да бидат спасени од израелската армија.
Кога пристигнале првите спасувачи, биле преплашени од обемот на масакрот: загинале околу 270 луѓе, а на патиштата имало десетици изгорени возила. Вреќи за спиење, душеци, чевли и ладилници беа расфрлани на земјата.
„Имаше по едно, две или три тела во секој автомобил“, изјави за АФП, Моти Букјин, израелски волонтер, кој ги извлекува мртвите. „Некои автомобили изгореа со луѓето внатре“, додаде тој. Неколку дена по масакрот, мртви сè уште се наоѓаат, а вознемиреноста ги глода семејствата додека трагаат по исчезнатите.
Се верува дека десетици се киднапирани и земени како заложници во Газа, која сега е цел на интензивно бомбардирање на израелските сили. Ахува Мајзел последен пат се слушнала со својата 21-годишна ќерка Ади еден час по изгрејсонцето.
„Беспомошни сме, потполно сме беспомошни како родители“, рекла Мејзел чекајќи вести за своето дете. Семејството на Мајкл Вакнин се прашува дали тој е жив меѓу затворениците. Неговата сестра Ауса сака да верува дека е жив, но не слушнала ништо за него од нападот.
Сведоците го виделе нивниот брат Ошер како излегува од автомобилот и се обидува да ги спаси луѓето во хаосот. Неговата вдовица Сани Вакнин рече дека умрел како херој. Тој беше погребан во вторникот во Ерусалим.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Нова студија: Давањето мобилни телефони на деца пред 13-годишна возраст може да биде особено опасно
Новите научни студии објавени во 2025 година даваат сè појасна слика за ризиците од раниот пристап до паметни телефони и интензивното користење на екраните за менталното здравје и развојот на адолесцентите. Истражувањата сугерираат врска со послаб сон, поголем ризик од дебелина, послаби когнитивни способности и зголемување на депресијата, анксиозноста и самоубиствените мисли, објавува Washington Post.
Ран Барзилај, истражувач на Универзитетот во Пенсилванија и детски психијатар во Детската болница во Филаделфија, спроведе анализа на повеќе од 10.500 деца во 21 истражувачки центри во Соединетите Американски Држави. Резултатите покажаа дека децата кои го добиле својот прв паметен телефон на 12-годишна возраст имале повеќе од 60 проценти поголем ризик од лош сон и повеќе од 40 проценти поголем ризик од дебелина, во споредба со оние кои добиле телефон на 13-годишна возраст.
„Ова не е нешто што можете да го игнорирате“, рече Барзилај. Резултатите го наведоа да ја промени својата лична одлука: Додека неговите две постари деца добиле телефони пред 12-годишна возраст, неговото најмало дете засега нема да добие.
Со години, дебатата за влијанието на паметните телефони и социјалните медиуми врз младите луѓе е обележана со спротивставени и честопати анегдотски докази. Родителите, наставниците и лекарите предупредуваат на намалена концентрација, полоши оценки и зголемување на проблемите со менталното здравје, но научните докази долго време се мешани.
Тој модел се промени во втората половина на 2025 година. Големите студии сега сè повеќе доаѓаат до слични заклучоци, што е реткост во претходните истражувања.
Податоците од големата американска студија „Адолесцентен мозок и когнитивен развој“ (ABCD), која следела речиси 12.000 деца родени помеѓу 2005 и 2009 година, им дадоа на научниците детален преглед на развојот на адолесцентите.
Студија објавена во списанието JAMA покажа дека децата со поголема и зголемена употреба на социјалните медиуми постигнале полоши резултати во задачите за мерење на меморијата, вокабуларот, брзината на обработка на информации и разбирањето на читањето. Иако разликите биле релативно мали, тие биле конзистентни.
Водечкиот автор на студијата, Џејсон Нагата од Универзитетот во Калифорнија, Сан Франциско, рече дека резултатите се споредливи со пад на оценките „од А до Б“. Тој забележа дека дури и децата кои користеле социјални медиуми околу еден час на ден покажале полоши когнитивни перформанси од оние кои воопшто не ги користеле.
Друга студија, објавена во списанието Pediatrics, ја поврза употребата на социјалните медиуми со зголемени симптоми на невнимание, за разлика од играњето видео игри или гледањето телевизија.
Научниците велат дека не е важно само времето поминато пред екран, туку и како го користите. Студија објавена во JAMA во јуни направи разлика помеѓу вкупното време поминато на интернет и таканаречената зависност, што вклучува немир без уреди и неможност за намалување на употребата.
Вкупното време поминато на интернет не беше директно поврзано со ризикот од самоубиство, но адолесцентите со зголемени зависности имаа два до три пати поголема веројатност да имаат самоубиствени мисли и однесувања.
Студијата на Барзилај, објавена во декември во списанието Pediatrics, откри дека возраста на која детето го добива својот прв паметен телефон има долгорочно влијание врз благосостојбата. Слични резултати беа пронајдени во меѓународна студија објавена во јули, која откри дека добивањето телефон пред 13-годишна возраст е поврзано со полошо ментално здравје во раната зрелост, особено кај девојчињата.
Дебатата сè повеќе се префрла од научните кругови на јавните политики. Австралија овој месец стана првата земја во светот што ги забрани социјалните медиуми за деца под 16 години, а Малезија најави слични мерки. Во САД, некои држави веќе воведоа ограничувања, додека поранешниот градоначалник на Чикаго, Рам Емануел, ги нарече социјалните медиуми криза во јавното здравје.
Експертите предупредуваат дека само забраните не се најефикасни. Џенифер Каценштајн, детски невропсихолог во Џонс Хопкинс, истакнува дека децата често го имитираат однесувањето на своите родители, особено кога станува збор за користење на нивните телефони навечер.
Истражувањата покажуваат дека постепеното намалување на времето поминато пред екран, дури и за еден час на ден, може да има долгорочни позитивни ефекти врз квалитетот на животот, подобриот сон и менталното здравје.
Барзилај нагласува дека целта на студијата не е да се обвинат родителите. „Децата порано добиваа паметни телефони на многу мала возраст затоа што не знаевме доволно. Сега знаеме“, рече тој.
Тој му објасни на својот деветгодишен син зошто сè уште не би добил телефон: „Го правиме ова за да ве заштитиме. Целиот ваш живот е наменет за технологија. Сакаме да ја воведеме одговорно и во согласност со вашето здравје“.
фото/депозитфотос
Свет
Зеленски бесен на Индија и Емиратите
Украинскиот претседател Володимир Зеленски остро ги критикуваше Индија, Обединетите Арапски Емирати и другите земји кои го осудија наводниот украински обид за атентат врз Владимир Путин, а во исто време ги игнорираа масовните руски напади врз украинските градови, пишува The Kiev Independent.
„Збунувачки е и срамно што некои земји, како што се Индија, ОАЕ и неколку други, ги осудија она што го тврдат како наши напади со беспилотни летала врз резиденцијата на Путин – што воопшто не се случило“, рече Зеленски за време на онлајн прес-конференција со украински новинари.
„Каде е нивната осуда на фактот дека нашите деца се бомбардирани и луѓе се убиваат цело време? Искрено, не слушам такво нешто од Индија или од Обединетите Арапски Емирати.“
Русија тврди дека Украина се обидела да ја нападне резиденцијата на претседателот Владимир Путин во регионот Новгород со 91 беспилотно летало. Руските власти не доставија никакви докази за ова тврдење. Украина го негираше обвинението, нарекувајќи го најнов руски обид да ги поткопа мировните преговори.
Министерството за надворешни работи на Обединетите Арапски Емирати во понеделник објави на социјалната мрежа X дека „силно го осудува“ „грозоморниот напад“ и „заканата што ја претставува за безбедноста и стабилноста“. Иако ОАЕ одиграа улога во преговорите за ослободување на воените заробеници, земјата одржува блиско стратешко партнерство со Русија.
Индискиот премиер Нарендра Моди вчера напиша дека е „длабоко загрижен“ од извештаите за наводниот напад и ги повика и Украина и Русија да „избегнуваат какви било дејствија што би можеле да ги поткопаат“ мировните преговори.
фото/депозитфотос
Свет
САД се сомневаат во руската приказна за нападот врз резиденцијата на Путин: „Се чини несоодветно“
Амбасадорот на САД во НАТО, Метју Витакер, денес изрази сомнеж врз руските тврдења дека Украина ја нападнала резиденцијата на претседателот Владимир Путин, велејќи дека сака да ги види американските разузнавачки информации за инцидентот.
„Не е јасно дали ова всушност се случило“, изјави Витакер за „Фокс Бизнис“, за инцидентот, што Украина го негираше.
„Се чини малку несоодветно да се биде толку блиску до мировен договор, а Украина навистина сака да преговара за мировен договор, а потоа да направи нешто што може да се смета за неодговорно и бескорисно“, рече тој.
Русија соопшти дека Украина ја нападнала претседателската палата во регионот Новгород со 91 беспилотни летала со долг дострел. Се вели дека ќе има одмазда и дека преговарачката позиција на Русија ќе биде заострена во преговорите.
Украина ги нарече руските обвинувања „лаги“ насочени кон оправдување на повеќе напади врз Украина, додека украинскиот министер за надворешни работи вчера изјави дека Русија не презентирала никакви докази „бидејќи нема докази“.
Американскиот претседател Доналд Трамп во понеделник изјави дека Путин му кажал во телефонски разговор дека Украина се обидела да ја нападне резиденцијата. Трамп рече дека тоа го налутило „многу“. На прашањето дали има докази за таков напад, Трамп рече: „Ќе дознаеме“.
Белата куќа одби да коментира за наводниот инцидент, како и претставници на американската разузнавачка заедница и самата ЦИА.
„Ќе ги разгледаме разузнавачките информации. И за мене, најважно е што велат американските разузнавачки служби, како и разузнавачките служби на нашите сојузници, за тоа дали овој напад навистина се случил“, рече Витакер.
По средбата со украинскиот претседател Володимир Зеленски во Флорида во неделата, Трамп рече дека тој и Зеленски „можеби се многу блиску“ до договор за прекин на војната, иако најспорните територијални прашања остануваат нерешени.
Зеленски претходно изјави: „Оваа приказна за наводниот напад врз резиденцијата е целосна измислица наменета да ги оправда нападите врз Украина, вклучително и Киев, како и одбивањето на Русија да преземе потребни чекори за прекин на војната. Типични руски лаги.“
Русија контролира нешто помалку од една петтина од територијата на Украина и тврди дека нејзините сили напредуваат.
фото/депозитфотос

