Свет
(Видео) Што е сеење облаци и дали тоа ја предизвика поплавата во Дубаи

Дубаи е погоден од рекордни поплави во последните 24 часа. Колку беа невообичаени овие врнежи и кои се причините за екстремните дождови?
Дубаи се наоѓа на брегот на Обединетите Арапски Емирати (ОАЕ) и обично е многу сув.
Но, иако во просек паѓаат помалку од 100 милиметри дожд годишно, повремено доживува екстремни дождови.
Во градот Ал Аин, на нешто повеќе од 100 километри од Дубаи, за само 24 часа се забележани 256 милиметри дожд.
„Овој дел од светот се карактеризира со долги периоди без дожд проследени со неправилни, обилни врнежи од дожд, но дури и имајќи го тоа предвид, ова беше многу редок дождовен настан“, објаснува професорот Мартен Амбаум, метеоролог од Универзитетот во Рединг, кој проучува дождови во заливските области, пишува Би-би-си.
Dubai airport. Airplane takes off on a flooded runway. pic.twitter.com/BRit91ui1h
— Stoic Q🇺🇸 (@DUC916KEN) April 17, 2024
Каква улога одиграа климатските промени?
Сè уште не е можно да се одреди колкава улога одиграле климатските промени.
За тоа би била потребна целосна научна анализа на природните и човечките фактори, што би можело да потрае и до неколку месеци.
Но, рекордните врнежи се во согласност со начинот на кој климата се менува.
Едноставно кажано: потоплиот воздух може да задржи повеќе влага – околу седум проценти повеќе за секој Целзиусов степен – што може да го зголеми интензитетот на дождот.
„Интензитетот на дождот беше рекорден, но ова е во согласност со климата што се загрева, со повеќе достапна влага, која предизвикува бури и создавање обилни дождови и последователни поплави, кои постепено се посериозни“, објаснува Ричард Алан, професор по климатски науки.
Една неодамнешна студија покажа дека до крајот на векот годишните врнежи би можеле да се зголемат до 30 отсто во поголемиот дел од Обединетите Арапски Емирати бидејќи светот продолжува да се загрева.
„Ако луѓето продолжат да согоруваат нафта, гас и јаглен, климата ќе продолжи да се загрева, врнежите ќе продолжат да бидат пообилни и луѓето ќе продолжат да ги губат животите во поплави“, рече д-р Фридерике Ото, предавач по климатски науки во Лондон.
Dubai is flooded. Why? pic.twitter.com/e2eV6iv8Yx
— Minhajul islam (@Minhajulis46938) April 17, 2024
Што е сеење облаци и дали тоа одигра улога?
Сеењето облаци вклучува манипулирање со постојните облаци за да се произведе повеќе дожд.
Ова може да се направи со помош на авион, од кој мали честички (како сребрен јодид) се фрлаат во облаците.
Водената пареа потоа може полесно да се кондензира и да се претвори во дожд.
Оваа техника постои со децении, а Обединетите Арапски Емирати ја користеа во последните години за да го решат проблемот со недостигот на вода.
Во првите часови по поплавите, некои корисници на социјалните мрежи погрешно ги припишуваат екстремните временски услови исклучиво на неодамнешните операции за сеење облаци во земјата, пишува Би-би-си.
Претходните извештаи од „Блумберг“ сугерираа дека авионите за сеење облаци биле користени во неделата и понеделникот, но не и во вторникот кога се случија поплавите.
Иако Би-би-си не можеше самостојно да потврди кога е извршено сеењето облаците, експертите велат дека тоа во најдобар случај би имало многу мало влијание врз бурата.
„Дури и ако сеењето облаци ги поттикне облаците околу Дубаи да испуштаат вода, атмосферата, најверојатно, веќе ќе треба да содржи повеќе вода за да почне формирањето на облаците поради климатските промени“, вели д-р Ото.
Сеењето облаци обично се користи кога условите за ветер, влага и прашина се недоволни за да произведат дожд.
Минатата недела метеоролозите предупредија на висок ризик од поплави во Заливот.
„Кога се предвидуваат такви интензивни и масивни системи, сеењето облаци – што е скап процес – не се прави затоа што нема потреба“, вели професорката Дијана Френсис, раководител на еколошки и геофизички науки на Универзитетот во Абу Даби.
Метеорологот на „Би-би-сио ведр“, Мет Тејлор, исто така истакна дека екстремните временски услови веќе биле однапред предвидени.
„Пред овој настан компјутерските модели (кои не ги земаат предвид потенцијалните ефекти од сеењето облаци) веќе предвидуваа дека за речиси 24 часа ќе паднат многу над просечните годишни врнежи“, рече тој.
„Ефектите беа исто така многу пошироки отколку што би очекувало од облачното сеење облаци – тешки поплави погодија големи области, од Бахреин до Оман“.
Мисиите за сеење облаци во Емиратите ги води Националниот центар за метеорологија – владина работна група.
⛈️🇦🇪 A rescue team in Dubai saved a cat clinging to a car handle after heavy rain 🤍. pic.twitter.com/E4DWxkuIjU
— Total Randomness (@Totalrandome) April 17, 2024
Колку се подготвени Обединетите Арапски Емирати за екстремни врнежи?
Спречувањето на обилните дождови да се претворат во смртоносни поплави бара обемна одбрана за справување со интензивните врнежи.
Дубаи, се разбира, е крајно урбанизиран.
Има многу малку зелени површини за апсорбирање на влагата, а системите не можеа да се справат со толку високо ниво на врнежи.
„Мора да има стратегии и мерки за адаптација за да се приспособат на оваа нова реалност на почести и поинтензивни врнежи“, објаснува професорот Френсис.
„На пример, патната инфраструктура и објектите мора да се приспособат, да се градат акумулации за складирање на водата од пролетните дождови и да се користат подоцна во текот на годината.
Во јануар, Управата за патишта и транспорт на Обединетите Арапски Емирати формира нова единица за да помогне во борбата против поплавите во Дубаи.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Жена во Велика Британија прва прими нов лек против дијабетес

Мајка на две деца е првата возрасна личност во Велика Британија што ќе прими револуционерен лек што може да ја одложи потребата од инсулин кај пациенти со дијабетес.
Хана Робинсон (36) прими „теплизумаб“ во Фондацијата за здравствена заштита на Универзитетот „Ројал Девон“ – NHS откога за време на нејзината бременост беше откриено дека е во раните фази на развој на дијабетес тип 1.
Кај дијабетес тип 1 имунолошкиот систем ги напаѓа клетките во панкреасот што произведуваат инсулин, што значи дека телото повеќе не може да го регулира нивото на шеќер во крвта и луѓето со оваа состојба треба да земаат инсулин секој ден. Ако шеќерот во крвта е превисок или пренизок, тоа може да предизвика сериозни здравствени проблеми, па дури и смрт.
„Теплизумаб“ веќе е одобрен во САД и дејствува така што му кажува на имунолошкиот систем да престане да ги напаѓа клетките на панкреасот одложувајќи ја потребата за инсулин за просечно три години. „Теплизумабот“ мора да се дава во најраната фаза од болеста за да биде ефикасен, објавува „Индипендент“.
„За мене, овој нов лек значи поголема слобода и можност да се фокусирам на моето здравје пред да морам да земам инсулин секој ден. Не станува збор само за тоа што јадам или како ја следам мојата гликоза, туку за можноста да имам поголема контрола и да не се чувствувам дефинирана од мојата состојба“, рече Робинсон додавајќи:
„Овој третман потенцијално би можел да го отвори патот за иден лек за дијабетес тип 1, што е неверојатно. Се чувствувам многу среќно што сум дел од ова“.
Фото: Royal Devon University Healthcare NHS Foundation Trust
Свет
Руските медиуми: Министерот се самоуби откога Путин го разреши; Кремљ: Шокирани сме

Кремљ денес објави дека е шокиран од ненадејната смрт на поранешниот руски министер за транспорт Роман Старовоит неколку часа откога претседателот Владимир Путин го разреши.
Старовоит беше пронајден мртов во својот автомобил надвор од Москва со прострелна рана, а водечката хипотеза е дека си го одзел животот, рекоа државните истражители.
Кога беше прашан за смртта на Старовоит, портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, рече дека Путин бил информиран за инцидентот и ја опиша веста како трагична и тажна. „Не може, а да не ги шокира обичните луѓе. Секако, и нас нè шокира. Во тек е истрага што ќе одговори на сите прашања“, рече Песков одбивајќи да шпекулира за причината за смртта на Старовоит.
Во претседателскиот декрет објавен вчера не е наведена причината за разрешувањето на Старовоит по нешто повеќе од една година на функцијата иако политичките аналитичари се сомневаат дека разрешувањето е поврзано со истрагата за корупција во Курскиот Регион, со кој тој некогаш управувал.
„Ројтерс“ не можеше независно да ги потврди овие сомневања, но извор од транспортната индустрија, кој сакаше да остане анонимен поради чувствителноста на случајот, рече дека позицијата на Старовоит била доведена во прашање со месеци поради скандалот со корупција.
Истрагата се фокусира на тоа дали 19,4 милијарди рубли (речиси 210 милиони евра), што беа наменети за зајакнување на границите на Русија со Украина во Курскиот Регион во 2022 година, биле правилно потрошени или дел од тие пари бил проневерен.
Свет
(Видео) Нови кинески авиони снимени во лет: ги споредуваат со најсмртоносниот американски „Ф-35“

Најновите снимки ги прикажуваат кинеските борбени авиони од петтата генерација „J-35A“ во служба на војската на Народна Република Кина бидејќи САД сè повеќе го фокусираат своето одбранбено внимание на Индо-пацифичкиот Регион и можните кинески воени планови кон Тајван.
Авионот е во развој во рамките на кинеската воена индустрија веќе некое време, а првпат беше јавно прикажан во ноември минатата година на голем аеро-саем откога претходно беше претставен неговиот поморски модел „J-35“ за носачи на авиони.
China’s 5th generation J-35A stealth jet officially entered service with the PLAAF’s 1st Air Brigade, joining J-20s. pic.twitter.com/Ct2EuTdyve
— Clash Report (@clashreport) July 7, 2025
Авионот „J-35A“ припаѓа на петтата генерација борбени авиони, опремен е со напредни сензори, авионика и е дизајниран да биде невидлив за непријателските радари и да ја пробива непријателската воздушна одбрана.
Кинеските државни медиуми го опишуваат како полесен и поразновиден од веќе постојните кинески стелт-авиони „J-20“, со можност за справување со копнени и морски цели.
A formation of Chinese J-16D Electronic Warfare (EW) aircraft, J-20 Stealth Air Superiority Fighters, and J-35A Stealth Multirole Fighters flying over Beijing. pic.twitter.com/pYuBXCxv14
— OSINTWarfare (@OSINTWarfare) July 7, 2025
Авионот често се споредува со американскиот „Ф-35“, кој производителот Lockheed Martin го опишува како „најсмртоносниот и најспособен борбен авион во светот“. „Ф-35“ се продава на сојузниците на САД во целиот свет, а САД го користат и „Ф-22 рапорт“, кој не се извезува.
Како и САД, и Кина сега управува со два стелт-борбени авиона – „J-20“ и „J-35“, а двете сили веќе работат на нова генерација уште понапредни авиони со подобрена автоматика, помала видливост и посилно оружје.