Преговорите за прекин на руската агресивна војна во Украина се во полн ек, но американскиот план од 28 точки предизвика загриженост во Европа. Како резултат на тоа, европските партнери одговорија со детален контрапредлог кој значително омекнува голем број клучни точки во корист на Украина, пишува германскиот Велт, додавајќи дека новинската агенција Ројтерс имала пристап до целиот документ. Треба да се напомене дека претходно беше протечен и посебен европски план за Украина.

Според европскиот предлог, Киев повеќе нема да биде должен да ѝ ги предаде на Русија териториите што сè уште ги контролира, а нема и фактичко признавање на териториите што ги окупира Русија. Понатаму, се предлага да се ограничи големината на украинските вооружени сили на 800.000 војници, наместо 600.000 како што е наведено во американскиот план. Една од клучните промени се однесува и на замрзнатите руски државни средства, кои би биле одмрзнати дури откако Русија ќе плати надомест за воена штета.

Особено е значајно што третата точка од американскиот план е целосно избришана. Во него се наведува: „Од Русија се очекува да не ги напаѓа своите соседни земји и дека НАТО нема дополнително да се шири“. Европската верзија, исто така, не го исклучува експлицитно идното пристапување на Украина во НАТО, ниту одобрува општа амнестија за воени злосторства. Рокот за одржување избори во Украина, кој беше поставен на 100 дена во американскиот план, повеќе не се споменува; наместо тоа, се наведува дека тие треба да се организираат „што е можно поскоро“.

Во моментов не е познато до кој степен овие предложени промени се прифатени во преговорите меѓу САД и Украина во Женева. Сепак, според американската влада, постигнат е „огромен напредок“ и Украина сега е задоволна од планот.

27-те точки на ЕУ за прекин на војната во Украина:

1. Потврден е суверенитетот на Украина.

2. Склучен е сеопфатен и целосен пакт за ненапаѓање меѓу Русија, Украина и НАТО. Сите двосмислености од последните 30 години ќе бидат отстранети.

3. (Избришано: 3. Се очекува Русија да не ги нападне своите соседни земји и дека НАТО нема дополнително да се шири.)

4. По потпишувањето на мировниот договор, ќе се одржи дијалог меѓу Русија и НАТО за да се решат сите безбедносни проблеми и да се создаде средина за деескалација што ќе обезбеди глобална безбедност и ќе ги подобри можностите за вмрежување и идните економски можности.

5. Украина ќе добие цврсти безбедносни гаранции.

6. Големината на украинската армија во мирно време треба да биде ограничена на 800.000.

7. Пристапувањето на Украина во НАТО зависи од консензус меѓу членките на НАТО, кој, сепак, не постои.

8. НАТО ја изјавува својата подготвеност трајно да не стационира трупи под нејзина команда во Украина во мирновременски услови.

9. Борбени авиони на НАТО ќе бидат стационирани во Полска.

10. Американска гаранција што одговара на Член 5 (Обврска за меѓусебна помош на НАТО).

• САД добиваат гаранциска накнада.
• Доколку Украина ја нападне Русија, ја губи гаранцијата.
• Доколку Русија ја нападне Украина, со силен координиран воен одговор, сите глобални санкции ќе бидат вратени и секое признавање на нова територија ќе биде повлечено, како и сите други придобивки од овој договор.

11. Украина ги исполнува условите за членство во ЕУ и, во текот на периодот на разгледување, добива краткорочен поовластен пристап до европскиот пазар.

12. Голем глобален пакет за обнова на Украина, вклучувајќи, но не ограничувајќи се на:

• Воспоставување на Фонд за развој на Украина за инвестирање во индустрии со висок раст, како што се технологија, центри за податоци и проекти за вештачка интелигенција.
• Соединетите Американски Држави ќе работат со Украина за заедничка обнова, проширување, модернизација и управување со гасната инфраструктура на Украина, вклучувајќи ги нејзините цевководи и складишта.
• Заеднички напори за обнова на областите разурнати од војната, така што градовите и станбените области ќе можат да бидат обновени, рехабилитирани и модернизирани.
• Развој на инфраструктурата.
• Екстракција на минерални и природни ресурси.
• Светската банка ќе состави посебен пакет за финансирање за финансиска поддршка на овие напори.

13. Русија треба постепено да се реинтегрира во глобалната економија.

• Олеснувањето на санкциите ќе се дискутира и ќе се договара постепено и од случај до случај.
• Соединетите Американски Држави ќе склучат долгорочен договор за економска соработка за унапредување на меѓусебниот развој во областите на енергетиката, природните ресурси, инфраструктурата, вештачката интелигенција, центрите за податоци, ретките метали, заедничките проекти во Арктикот, како и разни други меѓусебно корисни деловни можности.
• Русија ќе биде повторно примена во Г8.

14. Украина ќе биде целосно обновена и финансиски компензирана, вклучително и преку рускиот државен имот кој ќе остане замрзнат сè додека Русија не ја компензира Украина.

15. Ќе се формира заедничка работна група за безбедност со учество на САД, Украина, Русија и Европејците за промовирање и спроведување на сите одредби од овој договор.

16. Русија законски ќе воспостави политика на неагресија кон Европа и Украина.

17. САД и Русија се согласуваат да го продолжат Договорот за неширење и контрола на нуклеарно оружје, вклучително и Fair Start.

18. Украина ја изјавува својата подготвеност да остане држава без нуклеарно оружје, во согласност со Договорот за неширење на нуклеарно оружје.

19. Нуклеарната централа Запорожје ќе биде рестартирана под надзор на МААЕ, а произведената електрична енергија ќе биде подеднакво поделена (50:50) меѓу Русија и Украина.

20. Украина ги усвојува правилата на ЕУ за верска толеранција и заштита на јазичните малцинства.

21. Територии: Украина се обврзува да не ги враќа своите окупирани територии со воени средства. Преговорите за размена на територии започнуваат на линијата на контакт.

22. Откако ќе се постигнат идните територијални договори, и Руската Федерација и Украина се обврзуваат да не ги менуваат овие договори со сила. Во случај на прекршување на оваа обврска, сите безбедносни гаранции престануваат да важат.

23. Русија не смее да се меша во користењето на Днепар од страна на Украина за комерцијални цели, а ќе се постигнат договори за да се овозможи непречен транспорт на жито преку Црното Море.

24. Ќе се формира хуманитарен комитет за решавање на нерешените прашања:

• Сите преостанати затвореници и тела ќе бидат разменети по принципот „сите за сите“.
• Сите цивилни затвореници и заложници, вклучително и децата, ќе бидат вратени.
• Ќе има програма за повторно обединување на семејствата.
• Ќе се преземат мерки за ублажување на страдањата на жртвите од конфликтот.

25. Украина ќе одржи избори што е можно поскоро по потпишувањето на мировниот договор.

26. Ќе се преземат мерки за ублажување на страдањата на жртвите од конфликтот.

27. Овој договор ќе биде правно обврзувачки. Неговото спроведување ќе го следи и гарантира Мировниот совет, со кој претседава претседателот Доналд Џ. Трамп. Во случај на прекршувања, ќе се воведат санкции.

28. По согласност на сите страни во овој меморандум, прекинот на огнот ќе стапи во сила штом двете страни ќе се повлечат на договорените точки за да започнат со спроведување на договорот. Модалитетите на прекинот на огнот, вклучително и мониторингот, ќе бидат договорени меѓу двете страни под надзор на САД.

фото: принтскрин

Минатата недела, детали од планот од 28 точки на американскиот претседател Доналд Трамп за завршување на војната во Украина беа објавени во јавноста.

Белата куќа вели дека планот, кој САД и Украина го дискутираа за време на викендот во Женева, е изготвен од американската администрација и одобрен од Трамп.

Државниот секретар на САД, Марко Рубио, исто така, тврди дека документот е „напишан од Вашингтон“, иако признава дека е „заснован на предлози од руската страна“.

Ова се случи откако група американски сенатори објавија дека Рубио им рекол дека планот не е предлог на САД, туку ја претставува руската позиција и дека е објавен во јавноста од Москва.

Европските лидери изразија загриженост во врска со планот од 28 точки, велејќи дека е премногу поволен за Русија и дека „ќе бара дополнителна работа“.

Пет клучни елементи од првичниот нацрт се познати:

Рок: Трамп првично ѝ даде на Украина рок до четврток, 27 ноември (Денот на благодарноста) да го прифати планот од 28 точки, но додаде дека рокот може да се продолжи ако преговорите „одат добро“.

Отстапување на територија: Силите на Зеленски ќе мора да се повлечат од делови од Донецката област што моментално ја контролираат, за да создадат „тампон зона“. Руската контрола врз тој регион ќе биде меѓународно призната, како и контролата на Москва врз соседната Луганска област и јужниот Кримски полуостров, кој Русија го анектираше во 2014 година.

Намалување на вооружените сили: Украина е должна да ги намали своите вооружени сили на 600.000 луѓе – се проценува дека имаат околу 880.000 активен персонал претходно оваа година.

Иднината на Украина: Киев ќе мора да се обврзе да не се приклучи на НАТО, но сепак може да бара членство во Европската Унија.

Враќањето на Русија во меѓународните работи: Земјата ќе биде „реинтегрирана“ во глобалната економија.

Важно е да се напомене дека првичниот нацрт сè уште е во фаза на преговори и може значително да се измени.

САД наведуваат дека „врз основа на амандманите и појаснувањата презентирани“ во Женева, Украинците „сметаат дека сегашниот нацрт ги одразува нивните национални интереси и нуди веродостојни и функционални механизми за заштита на безбедноста на Украина на краток и долг рок“. Овие амандмани и појаснувања сè уште не се објавени јавно.

фото: ЕПА

Народните кујни во Газа сè уште се борат со недостиг од основна храна и покрај шестнеделното примирје. Иако ситуацијата со испораката на помош е подобрена, организации како што е американската добротворна организација „Анера“ предупредуваат на критичен недостиг од свеж зеленчук и протеини, неопходни за хранење на стотици илјади раселени лица. Повеќе од 35 народни кујни низ Газа подготвуваат околу 210.000 топли оброци дневно, што е единствениот спас за многумина, пишува Би-би-си.

Во долг ред, над отворени дрвени огнови, се поставуваат огромни метални садови во кои се крчка лук. Готвачите додаваат конзервирани домати, пиперки и неколку зачини, мешајќи го сосот со огромни лажици. Она што се подготвува тука не е само ручек, туку спас, пишува Би-Би-Си. Американската добротворна организација „Анера“ (Американска помош за бегалците на Блискиот Исток) ја отвори својата народна кујна во ал-Завајда во централна Газа откако започна прекинот на огнот, значително проширувајќи ги своите операции.

„Од 15 лонци сега поминавме на дури 120 лонци дневно, таргетирајќи повеќе од 30 кампови за внатрешно раселени лица“, вели водачот на тимот Сами Матар. „Опслужуваме повеќе од 4.000 семејства во споредба со само 900 семејства пред шест месеци“, додаде тој.

Месото послужиле само еднаш по примирјето
Иако Анера сега може да набави повеќе храна благодарение на својот партнер, World Central Kitchen, клучните состојки за подобрување на исхраната сè уште недостасуваат. Денешното мени вклучува шпагети со конзервиран зеленчук и доматен сос, вели тој. Додека Сами го пробува сосот, забележува дека е свесен за ограничувањата.

„Општо земено, сме ограничени на готвење само три оброци неделно: ориз, тестенини и леќа“, вели тој. „Се обидуваме да вклучиме зеленчук како пиперки, кромид и компири. Ова ни овозможува да го подобриме вкусот и хранливата вредност“, додава тој, но вели дека проблемот е подлабок.

„Треба да имаме поголема разновидност во нашата храна, за да обезбедиме свеж зеленчук и есенцијални протеини како месо, но овие состојки не можат да влезат во Газа“, вели тој. Свежото месо и живината се увезуваат само од комерцијални продавачи по цени што се недостапни за агенциите за помош. По примирјето, Анера послужи само еден оброк со месо, и тоа конзервирано.

„Јас сум целосно скршен“
Стотици илјади жители на Газа сè уште имаат очајна потреба од помош во храна. Повеќето од луѓето во шаторските населби доаѓаат од северна Газа, нивните домови се уништени, ги изгубиле најблиските и немаат пари. „Живееме од заедничката кујна“, вели Аида Салха од градот Газа, мајка на шест деца која живее во позајмен шатор со своите роднини.

„Ни носат храна, вода и леб. Добиваме леб можеби еднаш неделно или еднаш на секои четири дена“, вели таа, додавајќи дека ништо многу не се променило за нив од прекинот на огнот. „Само сме среќни што постојаното крвопролевање престана“, вели таа.

Абдул Карим Абдул Хади, татко на седум деца од Џабалија, споделува слична приказна. „Влеговме во третата година од војната и немам пари, ни злато, ни имот. Целосно сум уништен. Мојот син е мртов. Сите четири ката од нашата куќа се уништени. Изгубивме два автомобила. Секој ден живееме во катастрофална ситуација“, вели тој.

Кревка надеж во услови на неизвесност
Иако локалните пазари се обновија, цените остануваат недостапни за повеќето. Светската програма за храна (WFP) известува дека една четвртина од домаќинствата во Газа јадат само еден оброк дневно. Затоа, агенциите за помош вршат притисок врз Израел да ги отвори сите пет премини во Газа, од кои само три се моментално оперативни.

Иако логистиката се подобрува, со тоа што храната сега се транспортира со мали камиони наместо со коли со коњи, чувството на исцрпеност и неизвесност е распространето. „Разговорите што ги водиме со семејствата во камповите се срцепарателни“, вели Сами Матар. „Тие не гледаат јасен пат за враќање во своите домови. Се грижат како ќе ги нахранат и ќе ги стоплат своите деца“, додава тој.

Сепак, глетката на насмеани деца како јадат тестенини со рацете им дава зрак надеж на волонтерите. Откако Советот за безбедност на ООН одобри нов мировен план, сите очајно се надеваат дека кревкото примирје ќе се одржи. „Нашата надеж е многу едноставна. Луѓето сакаат да живеат на безбедно место и да можат да готват топол оброк за своите деца со љубов и достоинство“, заклучи Матар.

фото: принтскрин