Свет
Гренланд распишува општи избори: „Ќе го почнеме процесот на независност“

Премиерот на Гренланд, Муте Егеде, денеска објави дека на полуавтономната данска територија ќе се одржат општи избори на 11 март, бидејќи американскиот претседател Доналд Трамп покажува интерес за купување на арктичкиот остров.
Главните прашања во изборната кампања се очекува да бидат аспирациите на Гренланд за независност и односите со Данска и САД, како и кревката економија која зависи од риболовот и данските субвенции.
Оживувајќи ја идејата што ја даде за време на неговиот прв мандат во 2019 година, Трамп минатиот месец ја изрази својата желба да го „придобие“ стратешки важниот остров, оставајќи ја отворена можноста за употреба на воена или економска сила за да се постигне тоа.
Гренланд, кој има огромни неискористени минерални ресурси, рече дека е отворен за деловни предлози, но дека не сака да биде дел од Соединетите држави. Како одговор на интересот на Трамп и стравувањата од странско мешање, парламентот во вторникот забрани странски и анонимни донации за политички партии.
Интересот на САД, исто така, ги поттикна пратениците да ги заострат регулативите за странските недвижности и инвестициите во недвижности оваа недела. „Поминуваме низ многу сериозен период, каков што никогаш не сме доживеале. Ова не е време за внатрешни поделби“, рече премиерот Егеде во објавата на социјалните мрежи во која не се споменува Трамп.
Движењето кон целосна независност од поранешниот колонијален владетел Данска доби на интензитет во последниве години. Егеде, кој ќе наполни 38 години на денот на изборите, ја поддржува независноста, но не предложи план за постигнување на таа цел. Тој ја предводи владејачката коалиција составена од неговата левичарска партија Инуит Атакатигиит и социјалдемократската партија Сиумут.
Иако сите пет парламентарни партии ја поддржуваат независноста, тие не се согласуваат како и кога треба да се постигне. Само опозициската партија Налерак, која во моментов има пет места во парламентот од вкупно 31, сака веднаш да ги прекине односите со Данска. „Најважниот дел од нашата изборна кампања ќе биде да го започнеме процесот на независност од Данска“, изјави за Ројтерс лидерот на партијата Налерак, Пеле Броберг.
Мнозинството жители на Гренланд би гласале за независност доколку сега се одржи таков референдум, покажа неодамнешната анкета спроведена од Verian и нарачана од медиумите.
Сепак, анкетата, исто така, покажа дека 45 отсто би се спротивставиле на независноста доколку тоа негативно влијае на животниот стандард, што укажува на тоа дека патот до независноста останува неизвесен.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Фото) Вечерашниот небесен спектакл нема да се повтори сè до 2029 година

Љубителите на астрономијата и набљудувачите на ноќното небо вечерва имаа можност да уживаат во небесен феномен.

The ‘Blood Moon’ is seen during a total eclipse event over the city center in Prague, Czech Republic, 07 September 2025. Lunar eclipses, the opposite of solar eclipses, happen when the Earth is positioned between the full moon and sun. The red glow that is created earns these types of eclipses the title of ‘blood moon.’ EPA/MARTIN DIVISEK
Во ноќта помеѓу 7 и 8 септември се случи целосно затемнување на Месечината, познато и како „крвава месечина“, видливо за повеќе од седум милијарди луѓе низ целиот свет, што го прави највидливото затемнување во повеќе од една деценија.

The ‘Blood Moon’ is seen during a total eclipse event over the city center in Prague, Czech Republic, 07 September 2025. Lunar eclipses, the opposite of solar eclipses, happen when the Earth is positioned between the full moon and sun. The red glow that is created earns these types of eclipses the title of ‘blood moon.’ EPA/MARTIN DIVISEK
Што е „крвава месечина“?
Овој небесен феномен се случува кога Земјата поминува директно помеѓу Сонцето и Месечината, фрлајќи ја својата сенка врз Месечината. Иако е во сенката на Земјата, Месечината не исчезнува целосно, туку добива црвеникава нијанса. Оваа боја е резултат на расејувањето на сончевата светлина од атмосферата на Земјата, слично на тоа како кога зајдисонцата изгледаат црвени.

The ‘Blood Moon’ is seen during a total eclipse event over the city center in Prague, Czech Republic, 07 September 2025. Lunar eclipses, the opposite of solar eclipses, happen when the Earth is positioned between the full moon and sun. The red glow that is created earns these types of eclipses the title of ‘blood moon.’ EPA/MARTIN DIVISEK
Како и каде да се гледа затемнувањето?
Спектаклот е видлив низ Северна и Јужна Америка, Европа, Африка и делови од Азија. Фазата на целосно затемнување овој пат трае еден час и 27 минути, што обезбедува доволно време за уживање во спектаклот.

The ‘Blood Moon’ is seen during a total eclipse event over the city center in Prague, Czech Republic, 07 September 2025. Lunar eclipses, the opposite of solar eclipses, happen when the Earth is positioned between the full moon and sun. The red glow that is created earns these types of eclipses the title of ‘blood moon.’ EPA/MARTIN DIVISEK
За разлика од затемнувањата на Сонцето, набљудувањето на затемнувањето на Месечината не бара никаква посебна опрема и е целосно безбедно за очите. Сепак, двогледот или телескопот можат да го подобрат искуството и да откријат повеќе детали на површината на Месечината.

People watch a lunar eclipse in Dubai, United Arab Emirates, 07 September 2025. EPA/ALI HAIDER
Можност што не треба да се пропушти
Експертите претходно истакнаа дека ова е единствена можност за набљудување на вселенските феномени. „Ова е небесен настан за сите. Тоа е шанса да го видиме нашиот сончев систем во акција од нашиот сопствен двор“, рече д-р Алфонс Стерлинг од Центарот за вселенски летови „Маршал“ на НАСА.

The ‘Blood Moon’ total lunar eclipse rises above the Kremlin in Moscow, Russia, 07 September 2025. Lunar eclipses, the opposite of solar eclipses, happen when the Earth is positioned between the full moon and sun. The red glow that is created earns these types of eclipses the title of the ‘Blood Moon.’ EPA/MAXIM SHIPENKOV
Низ историјата, „крвавите месечини“ биле гледани со страхопочит и биле поврзани со пророштва и важни настани во народните преданија и суеверието. Следното целосно затемнување на Месечината толку широко видливо нема да се случи до 2029 година.

The ‘Blood Moon’ total lunar eclipse is seen in downtown Moscow, Russia, 07 September 2025. Lunar eclipses, the opposite of solar eclipses, happen when the Earth is positioned between the full moon and sun. The red glow that is created earns these types of eclipses the title of the ‘Blood Moon.’ EPA/MAXIM SHIPENKOV

The ‘Blood Moon’ total lunar eclipse is seen in downtown Moscow, Russia, 07 September 2025. Lunar eclipses, the opposite of solar eclipses, happen when the Earth is positioned between the full moon and sun. The red glow that is created earns these types of eclipses the title of the ‘Blood Moon.’ EPA/MAXIM SHIPENKOV

A lunar eclipse seen from Lahore, Pakistan, 07 September 2025. EPA/RAHAT DAR

A combo picture of a lunar eclipse as seen from Peshawar, Khyber Pakhtunkhwa (KPK) province, Pakistan, 07 September 2025. EPA/BILAWAL ARBAB

The blood moon rises behind the cross and rooster of two churches’ steeples during a total lunar eclipse in Bottens, Switzerland, 07 September 2025. EPA/LAURENT GILLIERON

A lunar eclipse on the Blood Moon as seen from Bishkek, Kyrgyzstan, 07 September 2025. EPA/IGOR KOVALENKO

The ‘Blood Moon’ total lunar eclipse rises above the Kremlin in Moscow, Russia, 07 September 2025. Lunar eclipses, the opposite of solar eclipses, happen when the Earth is positioned between the full moon and sun. The red glow that is created earns these types of eclipses the title of the ‘Blood moon’. EPA/MAXIM SHIPENKOV
Регион
Над 126.000 луѓе присуствуваа на 111 собири против блокадите во Србија

Директорот на српската полиција Драган Васиљевиќ изјави дека на 111-те собири „Граѓани против блокади“, чие одржување го пријави Центарот за социјална стабилност, денеска имало вкупно 126.399 луѓе.
Тој рече дека сите собири поминале без инциденти, но дека во Шабац и Чачак имало ненајавени паралелни собири на луѓе кои се обиделе да го спречат одржувањето.
„На ненајавениот собир во Шабац, сообраќајот бил затворен, граѓаните (против блокади) биле запрени од група луѓе… Таму можело да се случат инциденти, јас лично разговарав (со организаторот на собирот) и ги замолив да ја променат рутата. Разговарав и со претседателот Александар Вучиќ. Морам да напоменам дека на регистрираниот собир биле над 4.200 луѓе, додека на ненајавениот собир имало околу 400, значи десетпати помалку. Организаторите го прифатија мојот предлог за промена на рутата, поради што им се заблагодарувам за разбирањето“, рече директорот на полицијата.
Свет
Илјадници вработени во лондонското метро штрајкуваат со глад поради платите

Илјадници вработени во лондонското метро денеска почнаа серија штрајкови поради платите и условите за работа, а синдикатот за железница, поморство и транспорт соопшти дека членовите, вклучувајќи ги машиновозачите, сигналистите и работниците за одржување, ќе учествуваат во штрајкови во различни периоди до четврток.
Транзитниот оператор „Транспорт за Лондон“ објави дека од имало прекин во системот за испорака на услуги и дека се очекува малку или воопшто да нема возови да сообраќаат од понеделник до четврток .
Компанијата вели дека им понудила на вработените зголемување на платите од 3,4 проценти, но синдикатот се уште инсистира на намалување на работната недела од 35 часа на 32 часа, што компанијата вели дека не може да си го дозволи.