Додека официјалната истрага е во тек, сè уште не е познато што точно го предизвикало падот на летот AI171 на Ер Индија помеѓу Ахмедабад и Лондон, кој се урна само 1,5 километри од пистата во четвртокот, 30 секунди по полетувањето.

Во несреќата загинаа 241 патник и членови на екипажот, што ја прави првата фатална несреќа за Боингот 787-8 Дримлајнер откако започна со комерцијални летови во 2011 година.

Индиската истрага штотуку започнува, а експерти од САД и Велика Британија ќе ѝ се приклучат. Би-Би-Си ја анализираше несреќата со експерти и понуди четири можни причини.

Авионот го пилотираа искусни пилоти – капетанот Сумит Сабхарвал и копилотот Клајв Кундар – кои заедно имаа над 9.000 часа време на летање. Капетанот Сабхарвал летал повеќе од 22 години.

Според официјалните податоци на Ер Индија, полетал од Ахмедабад во 13:39 часот по локално време. Речиси веднаш по полетувањето, екипажот испратил повик за помош , но потоа авионот повеќе не одговорил. Единствениот преживеан патник им кажал на индиските медиуми дека слушнал силен тресок додека авионот се борел да добие висина.

BBC Verify анализираше снимки на кои се гледа како авионот лета ниско над станбена област. Најновите податоци од летот покажуваат дека достигнал висина од 190 метри, потоа почнал да паѓа и исчезнал зад дрвјата. Потоа се гледа експлозија на хоризонтот.

Засега не е можно со сигурност да се каже што го предизвикало падот. Но, видеата сугерираат дека авионот не можел да добие доволна висина, како да му недостасувала моќност.

Некои експерти ја покренаа можноста двата мотори да откажале истовремено, исклучително ретко сценарио, но не и невозможно. Во тој случај, се активира таканаречената RAT – помошна турбина што се активира кога главните мотори не обезбедуваат енергија, но не е јасно дали тоа било случај овде.

Познат пример за слична ситуација беше „Чудото на реката Хадсон“ во 2009 година, кога Ербас А320 ги загуби двата мотора поради јато птици. Но, тогаш пилотот имал повеќе време и надморска височина за маневрирање, што не било случај овде.

Поранешен пилот изјави за Би-Би-Си дека дефектот на двата мотора можел да биде предизвикан и од контаминирано гориво. Системот за мерење на горивото кај млазните мотори мора прецизно да се подеси, ако се затне, моторите може да останат без гориво.

И покрај шпекулациите, некои експерти велат дека во моментов нема цврсти докази дека двата мотори откажале. Експертот за авијација Мохан Ранганатан рече дека ова би бил „исклучително редок настан“.

Друга можност што ја споменуваат индиските пилоти се судирите со птици, кои можат сериозно да ги оштетат моторите ако птиците се вовлечат во нив.

Ахмедабад е познат по својата голема популација на птици во близина на аеродромите. Според индиското министерство за цивилно воздухопловство, аеродромот во Ахмедабад регистрирал 462 судири со птици во последните пет години, вклучувајќи 38 во 2022-23 година, што е зголемување од 35% во однос на претходната година.

Сепак, експертите нагласуваат дека судирите со птици ретко доведуваат до катастрофа освен ако не се погодени двата мотора.

Неколку експерти контактирани од BBC Verify сугерираа дека е можно закрилките да не биле правилно поставени пред полетувањето. Овие закрилки се неопходни за генерирање на подигнување при мали брзини – особено кога авионот е целосно натоварен, со гориво за долг лет и во тешки временски услови.

Во Ахмедабад тој ден, температурата била речиси 40 °C, што значи дека воздухот бил разреден и дека на авионот му требало повеќе подигнување и моќност на моторот. Дури и најмалата грешка во конфигурацијата можела да биде фатална.

Сепак, системите за летање на Dreamliner го предупредуваат екипажот ако закрилките не се правилно поставени за полетување. Исто така, постојат детални процедури и контролни листи што пилотите мора да ги поминат пред секое полетување. Ова значи дека секоја грешка би била човечка, но и многу ретка.
Истрагата ќе ја водат индиските власти со помош на американски и британски експерти, а таканаречената црна кутија и анализата на остатоците од авионот ќе играат клучна улога во неа. Производителот на мотори GE Aerospace го испраќа својот тим во Индија, додека Boeing најави целосна соработка. Засега, остануваат многу прашања, а одговорите ќе дојдат дури откако ќе заврши темелната и меѓународна истрага што веќе е започната.

Иранските државни медиуми објавија дека шест нуклеарни научници се убиени во израелските напади.

Меѓу нив се Ферејдун Абаси, нуклеарен научник и поранешен раководител на Организацијата за атомска енергија на Иран, и д-р Мохамед Мехди Техранчи, теоретски физичар поврзан со нуклеарната програма на Иран, потврди новинската агенција Мехр.

Во нападите загинаа и Хусеин Салами, командант на Иранската револуционерна гарда (ИРГЦ), и генерал Голам Али Рашид, командант на Генералштабот на Хатам-ал Анбија.

Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) објави дека нема зголемување на нивото на зрачење во нуклеарниот објект Натанц, кој беше цел на израелскиот напад, повикувајќи се на информации доставени од иранските власти.

Меѓународната агенција за атомска енергија, исто така, додаде дека иранската нуклеарна централа Бушер не беше цел на нападот.

Израел рано наутро започна напади врз Иран, насочени кон нуклеарни постројки, фабрики за ракети и воени команданти, а иранските медиуми и сведоци известуваат за експлозии, вклучително и во главниот погон за збогатување ураниум во земјата во Натанц.

Нарекувајќи го „дефинирачки момент во израелската историја“, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху рече дека земјата ги таргетира и иранските нуклеарни научници, во операција што ќе трае со денови.

Иран, кој вети одмазда, долго време тврди дека неговите активности се поврзани со неговата мирна нуклеарна програма.

Израел прогласи вонредна состојба во очекување на иранска одмазда со ракетни и беспилотни летала напади.