Свет
Една недела до изборите, мртва трка меѓу Харис и Трамп: „Ова е како фрлање паричка“
Камала Харис и Доналд Трамп влегуваат во последната недела од најдраматичната и најполаризирачка трка за Белата куќа во модерната историја.
И покрај низата уникатни и историски пресврти на овие претседателски избори во САД, предизборните анкети покажуваат дека потпретседателот на Демократската партија и поранешниот републикански претседател уживаат подеднаква поддршка пред изборите на 5 ноември.
Двата ривали во неизвесна трка ќе се фокусираат на седум клучни сојузни држави, каде што само неколку илјади гласачи би можеле да одлучат кој ќе управува со светската суперсила.
„Изгледа како фрлање паричка“, изјави за АФП професорот по политички науки на Универзитетот во Чикаго, Џон Марк Хансен.
Длабоко поделените Соединетите Американски Држави ќе испишаат историја во секој случај: или со избирање на првата жена претседател или осуден престапник.
Изборот ги одразува фундаментално различните визии понудени од Харис, првиот црн потпретседател и милијардерот Трамп.
Харис првично се фокусираше на пораки за радост и позитивност откако неочекувано го замени претседателот Џо Бајден на гласачкото ливче во јули, но оттогаш го префрли својот фокус на Трамп како „фашист“ кој ја загрозува демократијата и репродуктивните права на жените.
„Ова е клучен период во историјата“, рече Кимберли Витакер, поддржувач на Камала Харис на нејзиниот предизборен митинг во Мичиген.
Се очекува Трамп да ги отфрли резултатите доколку повторно загуби, што ќе предизвика страв од хаос и насилство во веќе напнатата и длабоко поларизирана САД.
Републиканецот ја засили својата екстремна реторика, а неговиот десничарски избирачки фонд дополнително беше мобилизиран поради фактот што Трамп преживеа два обиди за атентат во текот на летото. Трамп ги опиша мигрантите како животни, вети дека ќе постави кампови за масовна депортација и се закани дека ќе ја ускрати опозицијата во земјата, нарекувајќи ја „внатрешен непријател“.
„Веројатно ќе гласам за Трамп“, рече Дру Роби, 21-годишна студентка по јавно здравство од Аризона. „Искрено, подобро беше кога беше претседател“.
Во центарот на трката се седум клучни сојузни држави, таканаречените „swing states“: Аризона, Џорџија, Мичиген, Невада, Северна Каролина, Висконсин и Пенсилванија.
Најтесната претседателска трка во Америка во последните децении зависи од тоа кој може да го придобие малиот број неопределени гласачи кои остануваат и кој може да ги убеди своите поддржувачи да излезат.
Според анкетите, се очекува да има големи разлики во изборот на кандидатите по пол, возраст и расни групи избирачи.
Двете кампањи ќе потрошат милиони долари за рекламирање во последните денови од кампањата, а и двете користат поддршка од ѕвезди. Брус Спрингстин, Ријана, Еминем, Барак и Мишел Обама ја поддржаа Харис, а технолошкиот тајкун Илон Маск навива за Трамп.
Но, Харис може да се соочи со поголем предизвик во целина. Нејзината кампања има „подобра работа на терен“ и повеќе пари, но Трамп „веројатно сè уште има корист“ од изборниот систем што ги фаворизира републиканците, според Дејвид Карол, кој предава јавна администрација и политика на Универзитетот во Мериленд. „Многу е напнато. Никој нема причина да биде сигурен“, заклучува тој.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Истражување врз 30 милиони луѓе: Вакцините против коронавирусот не ја зголемуваат смртноста
Голема француска студија на речиси 30 милиони возрасни лица потврди дека вакцините против болеста Ковид-19 не доведоа до зголемена стапка на смртност. Покрај тоа, истражувањето покажа дека ризикот од смрт во рок од четири години од почетокот на вакцинацијата е за 50 проценти поголем кај невакцинираните луѓе во споредба со вакцинираните луѓе, пишува „РФИ“.
Во студија објавена во научното списание „Џама Нетворк оупен“, француската епидемиолошка група „Епи-Фаре“ анализираше податоци собрани од 2021 до 2025 година. Групата „Епи-Фаре“ , која ги обединува националната агенција за лекови АНСМ и системот за здравствено осигурување, опфати речиси 30 милиони возрасни лица на возраст од 18 до 59 години. Од нив, околу 23 милиони примиле барем една доза од вакцината, додека 6 милиони останале невакцинирани.
Резултатите покажаа дека во текот на четиригодишниот период, 0,4 проценти од вакцинираните лица починале, без оглед на причината. Во исто време, стапката на смртност кај невакцинираните била 0,6 проценти, што ја прави вкупната стапка на смртност приближно 50 проценти повисока во таа група. Огромното мнозинство од администрираните дози биле вакцини со мРНА од „Модрена“ и „Фајзер“.
Авторите на студијата ги сумираа своите наоди со јасна порака: „Вакцините со мРНА противКовид-19 не го зголемуваат долгорочниот ризик од смрт од која било причина.
Махмуд Зуреик, кој го надгледуваше истражувањето, рече: „Можеме да кажеме со висок степен на сигурност дека нема зголемен ризик од смртност по вакцината против Ковид-19“.
Зуреик објасни како ова истражување беше клучно за разбирање на долгорочните ефекти.
„Имавме цврсто разбирање за краткорочниот профил на корист-ризик од вакцината против Ковид; сепак, нејзината долгорочна корист никогаш не беше проучена“.
Овие резултати директно се спротивставуваат на лажните наративи долго време промовирани од мрежите на скептици за вакцини, тврдејќи дека мРНА вакцините предизвикуваат скриен „бран на смрт“. Иако ефикасноста и безбедноста на вакцината се добро документирани, со ретки и познати сериозни несакани ефекти како што се кардиоваскуларни проблеми, оваа студија дава важен долгорочен увид.
Сепак, истражувачите нагласуваат дека самата студија не може да докаже дека вакцинацијата директно предизвикала намалување на вкупниот број на смртни случаи. Разликата во стапките на смртност помеѓу вакцинираните и невакцинираните групи може да биде резултат на заштитниот ефект на вакцината, но може да ги одразува и демографските и социјалните разлики, како што се возраста или социоекономскиот статус на поединците.
Свет
2025 година би можела да се изедначи со втората најтопла година во историјата на мерењето
Планетата е на добар пат да ја забележи втората најтопла година во историјата на мерењата, изедначувајќи се со 2023 година, по рекордно високото ниво во 2024 година, соопшти во вторник службата за следење на глобалното затоплување на Европската унија.
Изминатите 10 години беа 10-те најтопли години досега, соопшти Светската метеоролошка организација претходно оваа година.
Податоците од службата за климатски промени „Коперникус“ потврдуваат дека глобалните температури се на добар пат да надминат 1,5°C над прединдустриските нивоа – прагот поставен во Парискиот договор за климата од 2015 година.
Температурите се зголемија во просек за 1,48°C помеѓу јануари и ноември и „моментално се изедначени со 2023 година како втора најтопла година досега“, според месечното ажурирање на службата.
„Тригодишниот просек за 2023-2025 година е на добар пат да надмине 1,5°C за прв пат“ во споредба со прединдустрискиот период од 1850-1900 година, кога луѓето почнаа да горат фосилни горива на индустриско ниво, изјави Саманта Бургес, раководителка на одделот за климатска стратегија во Коперникус.
„Овие пресвртници не се апстрактни – тие го одразуваат забрзаното темпо на климатските промени и единствениот начин за ублажување на идните зголемувања на температурата е брзо намалување на емисиите на стакленички гасови“, рече Бургес.
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, предупреди во октомври дека светот нема да може да го ограничи глобалното затоплување под 1,5°C во следните неколку години.
Ноември меѓу најтоплите досега
Минатиот месец беше третиот најтопол ноември досега со 1,54°C над прединдустриските нивоа, според Коперник, при што просечната температура на површинскиот воздух достигна 14,02°C.
Ваквите постепени зголемувања може да изгледаат мали, но научниците предупредуваат дека тие веќе ја дестабилизираат климата и ги прават бурите, поплавите и другите катастрофи потешки и почести.
„Месецот беше обележан со низа екстремни временски настани, вклучувајќи тропски циклони во Југоисточна Азија, предизвикувајќи широко распространети, катастрофални поплави и загуба на животи“, рече Коперник.
За Европа, тоа беше петтиот најтопол ноември досега, со просечна температура од 5,74 степени.
Додека источна Европа, Балканот и Турција забележаа невообичаено високи температури, условите во Скандинавија и јужна Германија беа релативно ладни.
Само три претходни есени во Европа беа топли како оваа.
Свет
Литванија ја обвинува Белорусија за хибриден напад поради балоните со цигари, воведена е вонредна состојба
Литванија прогласи вонредна состојба откако балони за кои вели дека се пуштени од шверцери од Белорусија повторно го нарушија воздушниот сообраќај и ја загрозија јавната безбедност.
Метеоролошките балони што се користат за пренос на шверцувани цигари го принудија аеродромот во Вилнус неколку пати да ги прекине операциите, предизвикувајќи итен одговор од литванските власти, пишува Ројтерс.
„Не станува збор само за цивилното воздухопловство, туку и за националната безбедност“, рече министерот за внатрешни работи Владислав Кондратовиќ. Вонредната состојба ѝ дава на војската проширени овластувања да дејствува сама или заедно со полицијата, иако деталите не се објавени.
Белорусија ги отфрла обвинувањата и тврди дека Литванија е таа што ги спроведува провокациите, вклучително и наводно испраќање дрон со „екстремистички материјал“. Вилнус ги нарекува ваквите тврдења апсурдни и дел од хибриден притисок. Европската комисија веќе предупреди за влошување на ситуацијата. Урсула фон дер Лајен ги опиша нападите со балони како „хибриден напад“ од страна на Белорусија, што ЕУ го смета за неприфатлив.
Во последните години, Литванија постојано прибегнуваше кон вонредни мерки поради тензиите со Белорусија и Русија, прво во 2021 година поради зголемениот број нелегални мигранти, а потоа во 2022 година по почетокот на руската инвазија на Украина.

