Свет
ЕУ воведува т.н. воен шенген за побрзо преминување воени трупи и опрема преку границите
Земјите-членки на ЕУ ќе имаат само три дена во мирно време и шест часа во кризни ситуации за да одобрат преминување на воени трупи и опрема преку своите граници, според новиот предлог од Европската комисија. Целта на таканаречениот „воен Шенген“ е драстично да се подобри воената мобилност низ целата Унија, пишува Euronews.
„Денес, за да се премести воена опрема и трупи, да речеме, од запад кон исток, за жал, потребни се месеци“, рече Апостолос Цицикостас, европскиот комесар за одржлив транспорт и туризам.
„Она што сакаме да го постигнеме е тоа да се случи во рок од неколку дена. Не можете да браните континент ако не можете да се движите низ него“, рече тој на прес-конференција. „Многу е јасно, затоа го создаваме овој воен Шенген“.
Пакетот за воена мобилност, кој официјално ќе биде претставен денес, е најновиот во низата планови на Комисијата за зајакнување на одбраната на ЕУ до крајот на деценијата. Рокот се споменува бидејќи некои разузнавачки агенции веруваат дека Русија би можела да има капацитет да нападне друга европска земја дотогаш.
Една клучна мерка ќе биде забрзување на издавањето дозволи за прекугранична воена мобилност. Во моментов, правилата во 27-те земји-членки не се хармонизирани, а на некои им се потребни недели за да одговорат на барање од друга земја-членка на ЕУ.
Комисијата сака да го скрати ова на максимум три дена во мирно време и само шест часа во кризни ситуации, при што овластувањето е имплицирано во вториот случај.
Планот предвидува нов европски систем за воена мобилност, моделиран според Механизмот за цивилна заштита на ЕУ, кој овозможува брза помош во случај на катастрофи. Тој ќе вклучува „фонд за солидарност за воена мобилност“, преку кој земјите-членки можат да стават на располагање средства како што се товарни возови или фериботи, како и „каталог на воена мобилност“ во кој се наведени цивилни средства со двојна намена што можат да се користат за воени операции.
Цицикостас проценува дека за оваа работа ќе бидат потребни 100 милијарди евра. Сепак, ЕУ досега издвои само 1,7 милијарди евра за воена мобилност во тековниот повеќегодишен буџет што завршува во 2027 година, износ што комесарот го опиша како „капка во океанот“.
Предлогот за следниот седумгодишен буџет од 2028 година е нешто помалку од 18 милијарди евра – десеткратно зголемување, но сепак далеку од целта. Сепак, Цицикостас појасни дека ова не е единствениот извор на финансирање. Со оглед на тоа што инфраструктурата е двојна намена, земјите-членки ќе можат да користат кохезиони фондови, како и пари од програмата за одбранбени заеми SAFE. Овие инвестиции ќе бидат вклучени и во новата цел за трошење на НАТО алијансата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Папата го критикува Трамп за коментарите за Европа
Папата Лав вчера по средбата со украинскиот претседател Володимир Зеленски им изјави на новинарите дека Европа мора да игра централна улога во напорите за завршување на војната во Украина и предупреди дека секој мировен план што ја игнорира улогата на Европа е нереален.
„Војната е во Европа“, рече папата Лав, нагласувајќи дека европските земји мора да бидат дел од безбедносните гаранции. Тој коментираше дека не сите го разбираат ова, но инсистираше дека Европа мора да биде вклучена во сите преговори за завршување на речиси четиригодишниот конфликт.
Ukraine deeply appreciates all the support of His Holiness Pope Leo XIV @Pontifex and the Holy See – the ongoing humanitarian assistance and the readiness to expand humanitarian missions.
During today’s audience with His Holiness, I thanked him for his constant prayers for… pic.twitter.com/J2iPAdArQn
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) December 9, 2025
Неговите изјави се чинеа како критика кон американскиот претседател Доналд Трамп, чија администрација првично го отфрли европскиот придонес во поставувањето мировни рамки со Москва.
Запрашан за планот на Трамп, тој рече дека нема да коментира за него. Тој истакна дека не го прочитал целиот документ, но дека она што го видел е голема промена од вистинскиот сојуз меѓу Европа и САД што постоел со години.
Папата Лав рече дека неодамнешните изјави до Европа ризикуваат ослабување на врските што остануваат клучни. „Мислам дека се обидуваат да го растурат она што мислам дека треба да биде многу важен сојуз денес и во иднина“, рече тој.
Кога беше прашан за евентуално патување во Киев, тој одговори дека се надева на тоа. Додаде дека не знае кога тоа би можело да се случи и дека треба да биде реалистичен. „Можеби ќе се оствари“, рече тој.
Изјавите на американските претставници ги потресоа повоените претпоставки за европскиот сојуз со Вашингтон. Нов документ за стратегијата за национална безбедност на САД вели дека Европа мора да го промени курсот или ризикува „бришење“.
„Тие се слаби“, рече Трамп во интервју за Политико, осврнувајќи се на европските политички лидери. „Тие сакаат да бидат политички коректни. Не знаат што да прават“, рече тој.
фото: depositphotos
Свет
Мељник: Украина не тргува со територијата и суверенитетот, тие не се на продажба
Постојаниот претставник на Украина во ОН, Андриј Мељник, денес изјави дека Украина не тргува со својата територија и суверенитет. Додавајќи дека Киев е подготвен да преземе конкретни чекори за враќање на сеопфатен, праведен и траен мир.
„Нашата територија и нашиот суверенитет не се на продажба. Ние не сме на божиќниот пазар. Ние не сме на озлогласениот „Черкиз Базар“.
Русија сака Украина да капитулира. Но, еве го мојот одговор, вие ќе добиете дупка во крофната, а не Украина“, рече Мељник, алудирајќи на претходната изјава на рускиот постојан претставник Василиј Небензја, кој оцени дека властите во Киев ја доведоа Украина во сиромаштија и ја претворија во преговарачки адут во геополитичкиот конфликт меѓу Западот и Русија, пренесува Укринформ.
Мељник истакна дека постои „опасност од пасивност“ и се осврна на претставата „Крај на играта“ од Семјуел Бекет.
„Бекет ни покажува дека вистинскиот крај не започнува со уништување, туку со неактивност“, рече тој.
Тој ги повика членовите на Советот за безбедност на ООН да дејствуваат храбро и решително. „Потребно е повеќе од реторика за да се заврши оваа ужасна војна. Потребна е храброст да се дејствува пред неактивноста да се претвори во соучество, пред историјата да одлучи дека веројатно овој Совет за безбедност завршил“, рече Мељник.
Небензја претходно изјави дека Соединетите Американски Држави „работат напорно на реални предлози за долгорочно и одржливо решение на украинскиот конфликт“.
„Може ли еден од иницијаторите на овој состанок јасно да објасни зошто Украинците се принудени да се борат против својата волја кога на маса има сосема реални предлози за долгорочно и одржливо решение на украинскиот конфликт, на кои нашите американски колеги напорно работат?“, рече Небензја.
Според него, Лондон, Париз, Берлин и другите европски престолнини се заинтересирани за продолжување на конфликтот во Украина, пренесува Танјуг.
„Всушност, и покрај сите напори на организаторите, нашиот денешен состанок само јасно го истакнува интересот на Лондон, Париз, Берлин и другите европски престолнини да ја продолжат војната до последниот Украинец“, рече рускиот претставник.
Фото: депозитфотос
Свет
Бил Гејтс: Вештачката интелигенција е „балон“, но ќе го промени светот
Бил Гејтс предупреди дека некои компании за вештачка интелигенција, и покрај нивните моментални високи пазарни вредности, на крајот ќе пропаднат во она што тој го нарекува „хиперконкурентна“ индустрија, бидејќи инвеститорите стравуваат дека пазарниот „балон“ ќе се распрсне.
Коосновачот на Мајкрософт и филантроп нагласи дека вештачката интелигенција е и „балон“ и „длабоко значајна технологија што ќе го преобликува светот“, објави CNBC.
„Вештачката интелигенција е најважното нешто што се случува“, рече Гејтс, во услови на зголемени капитални трошоци и бран внатрешни инвестиции што го вознемируваат пазарот. Дали тоа значи дека сите овие компании со високи проценки ќе бидат победници? Не, ќе биде хиперконкурентно.“
Гејтс го разјасни своето тврдење за пазарниот „балон“. „Вештачката интелигенција е балон само во смисла дека не сите овие валуации ќе се зголемат.
Некои од нив ќе паднат“, рече тој, но додаде: „Ова е длабоко важна технологија што ќе го преобликува светот. Нема сомнение за тоа.“
Неговото предупредување доаѓа во време кога многу компании за вештачка интелигенција тргуваат со многу надпросечни проценки.
Глобалните пазари паднаа во ноември, бидејќи се зголемија стравувањата од пукање на „балонот“, а Гејтс верува дека „разумен процент од овие компании нема да вредат толку многу“.
„Вештачката интелигенција фундаментално ќе ги промени животите на подобро“
И покрај зголемените проценки во некои делови од секторот, Гејтс е уверен дека вештачката интелигенција фундаментално ќе ги промени животите на подобро.
„Дали е ова длабоко и реално и дали ќе ги донесе сите овие придобивки, вклучувајќи здравство, образование и земјоделство на кои работиме? Апсолутно, никој не треба да се сомнева во тоа“, рече тој.
Порано оваа недела, Фондацијата Гејтс и други меѓународни лидери ветија 1,9 милијарди долари за борба против детската парализа, обезбедување вакцини за милиони деца и зајакнување на здравствените системи.
Гејтс предвиде дека следната година ќе биде клучна за глобалното здравје, делумно поради распоредувањето на алатките за вештачка интелигенција.
„Можеме да ги земеме овие прекрасни ветувања што штотуку ги добивме и да се осигураме дека ги користиме многу ефикасно. Ова ќе биде годината кога ќе пилотираме многу од овие алатки за вештачка интелигенција, како што е виртуелен лекар кој ги поддржува сите африкански дијалекти или земјоделски советник“, рече тој.
Тој објасни дека повеќето луѓе во Африка обработуваат многу мали парцели земја со ниска продуктивност. „Сакаме драматично да ја зголемиме нивната продуктивност и гледаме дека тоа е изводливо“, заклучи Гејтс.
Фото: депозитфотос

