Свет
Зошто Иран најчесто лансира ракети врз израелските градови ноќе?

Додека сирените се вклучуваат, а израелската воздушна одбрана пресретнува смртоносни закани во глувата ноќ, јасно е дека постои едно правило во ракетната стратегија на Иран: темнина. Ноќните лансирања ракети од страна на Иран не се случајност, туку одразуваат воена и технолошка доктрина дизајнирана да прикрие, изненади и да всади страв.
Додека ноќта нуди очигледни можности за прикривање, одлуката за напад под закрила на темнината има свои корени во нешто многу поголемо од видливоста. Тоа е комбинација од технички ограничувања, оперативна неопходност и психолошка војна, пишува „Ерусалем пост“.
Комплексниот процес на лансирање ракети на течен погон
За разлика од авионите, ракетите не може да се потпираат на атмосферски кислород за погон. Наместо тоа, тие мора да имаат и гориво и оксидатор – компонентите потребни за согорување – во нивниот систем. Ова е затоа што балистичките ракети достигнуваат височини на кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
🚨 The sky over Beirut is lit up with rockets headed south toward Israel — hundreds launched, streaking visibly above the city.
For many in Beirut, the war is no longer on the news — it’s overhead, unfolding in real time.
No Kings Haifa Armypic.twitter.com/askiTi57jT
— Liisa Nieminen (@SheKnowsScience) June 14, 2025
Овој фундаментален услов ги дели ваквите ракети во две категории: оние што се напојуваат со течно гориво и оние што користат цврсто гориво, од кои секоја има свои стратешки импликации.
Ракетите со долг дострел на Иран, како што е „Шахаб“, обично користат течно гориво. Овие ракети бараат сложен процес на полнење гориво, што вклучува два одделни резервоара – еден за горивото, а другиот за оксидаторот – пред лансирањето. Овој процес е временски чувствителен, опасен и бара стационарна инфраструктура за лансирање и обучен персонал.
Ова ја прави фазата на полнење на ракетата со гориво најранлив период, особено под будното око на непријателските сателити и извидувачките авиони. За да се намали ризикот од откривање и напад, Иран често врши полнење гориво ноќе кога видливоста е намалена, а веројатноста за откривање од воздух е значително помала.
Спротивно на тоа, ракетите со краток и среден дострел, како што се „Фатех-110“ и „Золфагар“, обично се напојуваат со цврсто гориво. Овие системи се претходно наполнети со мешавина од цврсто гориво и оксидатор складиран во телото на ракетата. Тие се подготвени веднаш за лансирање, не бараат полнење гориво на самото место и може да бидат лансирани од мобилни платформи, што ги прави идеални за изненадувачки напади и децентрализирано војување.
Сепак, кога ќе се запалат, ракетите на цврсто гориво не може да се изгаснат или контролираат во однос на нивната брзина на работа. Лансирањето е неповратно – оперативен компромис, што дава мобилност и брзина.
Често се поставува прашањето зошто ракетите треба да имаат оксидатори во своите куќишта. За разлика од млазните мотори, кои црпат кислород од атмосферата, ракетните мотори мора да работат во средини во кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
Балистичките ракети може да се искачат десетици, па дури и стотици километри далеку над нивоата на кои е достапен кислород. За да се обезбеди континуиран погон, ракетите мора да носат сè што им е потребно за да согорат од самиот почеток.
Приоритет на Иран е да ја зачува ракетата
Повторената практика на Иран за ноќни лансирања не е случајна одлука. Таа одразува повеќеслојна воена доктрина, која ги зема предвид техничките реалности, стратешките можности и психолошката динамика на војувањето.
Користејќи ракети на цврсто и течно гориво, мобилни платформи за лансирање и природното прикривање на ноќта, Иран изгради систем што дава приоритет на преживувањето на ракетите, изненадувањето и психолошкото влијание, дури и кога самите ракети не успеваат да ги погодат своите цели. Во тековната битка за одвраќање и одбрана времето на лансирање е исто толку клучно колку и самата ракета.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Демонстранти упаднаа во парламентот во Непал, премиерот поднесе оставка, расте бројот на жртви

Стотици демонстранти упаднаа во зградата на непалскиот парламент во Катманду, а чад сè издигна од едното крило на зградата.
Мотоцикли кружеа попладнево околу парламентарниот комплекс, а некои од нив носеа искорнати растенија од градината/
Демонстрантите танцуваа и скандираа слогани околу огнот на влезот во зградата, многумина од нив држејќи непалски знамиња.
Nepal’s burning parliament is a lesson for all rulers: when people hold their oppressors accountable, even the grandest palaces are reduced to ruins. There is still time—give Punjab its rightful due#Nepal pic.twitter.com/srfQkONOwF
— Pallvai sinha (@SPullvi) September 9, 2025
Дел од демонстрантите влегоа во самата зграда, каде што сите прозорци беа скршени. На надворешните ѕидови покриени со графити беа напишани антивладини пораки.
Една од пораките гласи: „Влеговте во погрешна борба“, објавува Би-Би-Си.
Кризата кулминираше со оставката на непалскиот премиер Шарма Оли, кој поднесе оставка како одговор на протестите што се проширија низ целата земја.
Во своето обраќање, тој изјави дека го сторил ова за да „го отвори патот за уставно решение на кризата“. Во бранот насилство, беа нападнати и вандализирани резиденциите на неколку истакнати политичари, вклучувајќи ја и онаа на самиот Оли и поранешниот премиер Шер Бахадур Деуба, а цел беа и седиштата на политичките партии.
За време на денешните протести во Непал, беше убиено уште едно лице, со што вкупниот број на жртви се искачи на 22. Меѓу нив, 19 лица беа убиени синоќа.
Директорот на Државната болница изјави за Би-Би-Си дека 209 лица биле примени. Раководителот на Националниот центар за траума, д-р Бадри Риџал, рече дека речиси 40 повредени лица биле донесени во таа болница.
Свет
Францускиот амбасадор во Израел: Признавањето на Палестина е од суштинско значење за разоружување на Хамас

Францускиот амбасадор во Израел, Фредерик Журн, изјави дека кампањата на Франција за признавање и собирање поддршка за признавање на палестинска држава е од суштинско значење за поддршката на арапските земји во разоружувањето на палестинската милитантна група Хамас.
„Нашето признавање на Палестина беше клучен лост што го искористивме заедно со Саудиска Арабија за да ги ангажираме муслиманските и арапските држави да прифатат идна нормализација на односите со Израел. Ова ги наведе земјите како Катар да кажат дека иднината на Газа мора да биде без Хамас“, изјави Журн за израелските новинари, како што објави „Тајмс оф Израел“.
Тој додаде дека иако одлуката на Франција да ја признае палестинската државност во Израел често се прикажува како награда за „теророт и заканата за израелската безбедност“ од палестинското милитантно движење Хамас, тоа „не е тоа“. Тој истакна дека процесот поддржан од Франција преку признавањето на палестинската државност „содржи предлог потпишан дури и од Арапската лига за иднината на нормализирање на односите со Израел заедно со палестинска држава“.
Фредерик Журн се осврна на декларацијата потпишана на конференцијата на Обединетите нации во јули од страна на арапските и муслиманските земји – вклучувајќи ги Саудиска Арабија, Катар, Египет, Јордан и Турција, во која тие за прв пат го осудија нападот на Хамас на 7 октомври 2023 година, заедно со барањето за ослободување на сите заложници и разоружување на Хамас. Тој повтори дека декларацијата ги повикува Палестинските власти не само да соработуваат со Израел, туку и да се обврзат да бидат демилитаризирана држава.
„Безбедноста на Израел е исклучително важна за нас. Мирот е тежок. Единственото нешто што е потешко е војната“, заклучи амбасадорот.
Фото: принтскрин
Свет
Полска ја затвора границата со Белорусија поради воени вежби

Полска ќе ја затвори границата со Белорусија на полноќ по локално време во четврток поради воените вежби „Запад“ што се одржуваат во Белорусија, изјави полскиот премиер Доналд Туск, а Литванија исто така најави зајакнување на безбедносните мерки на границата со Белорусија и Русија.
Воените вежби „Запад-2025“, што ќе се одржат во Западна Русија и Белорусија, предизвикаа загриженост кај соседните земји, членки на НАТО – Полска, Литванија и Латвија.
„Во петок во Белорусија, многу блиску до полската граница, започнуваат руско-белоруски маневри, многу агресивни од перспектива на воената доктрина“, рече Туск на владиниот состанок. „Според тоа, заради националната безбедност, ќе ја затвориме границата со Белорусија, вклучувајќи ги и железничките и патните премини, во врска со маневрите „Запад“ на полноќ во четврток.“
Вежбите „Запад“ ќе вклучуваат вежби за можна употреба на нуклеарно оружје и руската хиперсонична ракета „Орешник“ со среден дострел, изјави белорускиот министер за одбрана.
Во исто време, НАТО ќе одржи вежби на својата страна од границата. Литванија, исто така, објави дека ќе ги зголеми мерките за заштита на своите граници со Белорусија и Русија поради воените вежби „Запад“, објави литванската гранична стража во вторник.
Белоруската и руската амбасада во Варшава не одговорија на барањата за коментар. Белоруските медиуми во четвртокот објавија дека полски државјанин е уапсен во Белорусија под сомнение за шпионажа поради поседување документи поврзани со тие воени вежби.
Фото: принтскрин