Свет
Зошто Иран најчесто лансира ракети врз израелските градови ноќе?

Додека сирените се вклучуваат, а израелската воздушна одбрана пресретнува смртоносни закани во глувата ноќ, јасно е дека постои едно правило во ракетната стратегија на Иран: темнина. Ноќните лансирања ракети од страна на Иран не се случајност, туку одразуваат воена и технолошка доктрина дизајнирана да прикрие, изненади и да всади страв.
Додека ноќта нуди очигледни можности за прикривање, одлуката за напад под закрила на темнината има свои корени во нешто многу поголемо од видливоста. Тоа е комбинација од технички ограничувања, оперативна неопходност и психолошка војна, пишува „Ерусалем пост“.
Комплексниот процес на лансирање ракети на течен погон
За разлика од авионите, ракетите не може да се потпираат на атмосферски кислород за погон. Наместо тоа, тие мора да имаат и гориво и оксидатор – компонентите потребни за согорување – во нивниот систем. Ова е затоа што балистичките ракети достигнуваат височини на кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
🚨 The sky over Beirut is lit up with rockets headed south toward Israel — hundreds launched, streaking visibly above the city.
For many in Beirut, the war is no longer on the news — it’s overhead, unfolding in real time.
No Kings Haifa Armypic.twitter.com/askiTi57jT
— Liisa Nieminen (@SheKnowsScience) June 14, 2025
Овој фундаментален услов ги дели ваквите ракети во две категории: оние што се напојуваат со течно гориво и оние што користат цврсто гориво, од кои секоја има свои стратешки импликации.
Ракетите со долг дострел на Иран, како што е „Шахаб“, обично користат течно гориво. Овие ракети бараат сложен процес на полнење гориво, што вклучува два одделни резервоара – еден за горивото, а другиот за оксидаторот – пред лансирањето. Овој процес е временски чувствителен, опасен и бара стационарна инфраструктура за лансирање и обучен персонал.
Ова ја прави фазата на полнење на ракетата со гориво најранлив период, особено под будното око на непријателските сателити и извидувачките авиони. За да се намали ризикот од откривање и напад, Иран често врши полнење гориво ноќе кога видливоста е намалена, а веројатноста за откривање од воздух е значително помала.
Спротивно на тоа, ракетите со краток и среден дострел, како што се „Фатех-110“ и „Золфагар“, обично се напојуваат со цврсто гориво. Овие системи се претходно наполнети со мешавина од цврсто гориво и оксидатор складиран во телото на ракетата. Тие се подготвени веднаш за лансирање, не бараат полнење гориво на самото место и може да бидат лансирани од мобилни платформи, што ги прави идеални за изненадувачки напади и децентрализирано војување.
Сепак, кога ќе се запалат, ракетите на цврсто гориво не може да се изгаснат или контролираат во однос на нивната брзина на работа. Лансирањето е неповратно – оперативен компромис, што дава мобилност и брзина.
Често се поставува прашањето зошто ракетите треба да имаат оксидатори во своите куќишта. За разлика од млазните мотори, кои црпат кислород од атмосферата, ракетните мотори мора да работат во средини во кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
Балистичките ракети може да се искачат десетици, па дури и стотици километри далеку над нивоата на кои е достапен кислород. За да се обезбеди континуиран погон, ракетите мора да носат сè што им е потребно за да согорат од самиот почеток.
Приоритет на Иран е да ја зачува ракетата
Повторената практика на Иран за ноќни лансирања не е случајна одлука. Таа одразува повеќеслојна воена доктрина, која ги зема предвид техничките реалности, стратешките можности и психолошката динамика на војувањето.
Користејќи ракети на цврсто и течно гориво, мобилни платформи за лансирање и природното прикривање на ноќта, Иран изгради систем што дава приоритет на преживувањето на ракетите, изненадувањето и психолошкото влијание, дури и кога самите ракети не успеваат да ги погодат своите цели. Во тековната битка за одвраќање и одбрана времето на лансирање е исто толку клучно колку и самата ракета.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
67 мртви во поплавите во Тексас, загина 21 дете

Бројот на жртви од катастрофалните поплави во Тексас се искачи на најмалку 67 денес, вклучувајќи 21 дете, додека потрагата по девојчињата од летниот камп продолжува трет ден по ред.
Лари Леита, шерифот на округот Кер во регионот Тексас Хил Кантри, епицентарот на поплавите, изјави дека бројот на жртви се искачил на 59, вклучувајќи 21 дете.
Леита рече дека исчезнати се 11 девојчиња и водач на летниот камп во близина на реката Гвадалупе, која се излеа по обилните дождови во централен Тексас на Денот на независноста во петокот.
Другите жртви се од други области погодени од поплавите.
Службениците изјавија дека повеќе од 850 луѓе се спасени, вклучувајќи некои што се држеле за дрвја.
Федералната агенција за управување со вонредни состојби беше активирана денес и распореди спасувачи откако претседателот Доналд Трамп прогласи голема катастрофа, соопшти Министерството за внатрешна безбедност.
Хеликоптери и авиони на крајбрежната стража помагаат во потрагата и спасувањето, соопшти министерството.
Се очекуваат повеќе врнежи во областа во недела, а Националната метеоролошка служба издаде предупредување за ненадејни поплави за округот Кер.
Регион
Македонец меѓу загинатите во Бугарија кога автомобил управуван од 19-годишник се заби во ресторан

Деветнаесетгодишен возач со автомобилот се заби во ресторан во Разград, Бугарија, при што загинаа три лица, меѓу кои 58-годишник, државјанин на Македонија, соопшти бугарската полиција.
Несреќата се случила по полноќ на улицата Гранчарска во градот. Според првичните информации, младиот возач ја изгубил контролата врз автомобилот, што ја предизвикало тешката несреќа. Тестовите за алкохол и дрога на 19-годишниот возач биле негативни, јавуваат бугарските медиуми.
Починатите се лица на возраст од 62, 64 и 58 години, кои биле во објектот во моментот на несреќата.
Свет
Почнуваат преговорите меѓу Израел и Хамас

Катар денес ќе биде домаќин на нова рунда индиректни преговори меѓу Израел и Хамас во обид да се постигне договор за прекин на огнот и ослободување на заложниците во Газа, изјави за АФП палестински извор запознаен со преговорите.
„Медијаторите го информираа Хамас дека новата рунда индиректни преговори меѓу Хамас и Израел ќе почне оваа недела во Доха“, рече изворот, додавајќи дека делегација на палестинското исламистичко движење, предводена од Халил ал-Хаја, веќе е во Доха.
Израелската јавна телевизија објави дека израелската делегација ќе замине за Доха во раните попладневни часови. Овие преговори ќе бидат фокусирани на условите за можен договор за прекин на огнот, особено во врска со ослободувањето на заложниците во Газа и палестинските затвореници во Израел, според истиот извор.
Исламистичкото движење побара значителни испораки на хуманитарна помош на палестинските територии, додаде изворот, како и „гаранции за траен крај на војната“.
Хамас продолжува да бара повторно отворање на преминот Рафа на границата меѓу Појасот Газа и Египет, кој Израел го контролира од мај 2024 година, за да се овозможи евакуација на ранетите.
Според палестински извори запознаени со преговорите, предлогот доставен до Хамас вклучува 60-дневно примирје за време на кое движењето би ослободило 10 живи заложници, како и неколку тела на мртви затвореници, во замена за ослободување на Палестинците што ги држи Израел.
Хамас во петокот објави дека е подготвен „веднаш да започне“ преговори за американскиот предлог за прекин на огнот и дека го проследил „својот одговор“ до катарските и египетските посредници, без да даде детали.
Канцеларијата на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху вчера објави дека бил информиран за „промените што Хамас сака да ги направи во предлогот“ и дека ги смета за „неприфатливи“.
Индиректните преговори треба да продолжат пред средбата меѓу Нетанјаху и американскиот претседател Доналд Трамп во Вашингтон.
Канцеларијата на премиерот потврди за АФП дека Нетанјаху ќе отпатува за Соединетите Држави денес околу 17:00 часот по локално време.