Свет
Зошто Иран најчесто лансира ракети врз израелските градови ноќе?

Додека сирените се вклучуваат, а израелската воздушна одбрана пресретнува смртоносни закани во глувата ноќ, јасно е дека постои едно правило во ракетната стратегија на Иран: темнина. Ноќните лансирања ракети од страна на Иран не се случајност, туку одразуваат воена и технолошка доктрина дизајнирана да прикрие, изненади и да всади страв.
Додека ноќта нуди очигледни можности за прикривање, одлуката за напад под закрила на темнината има свои корени во нешто многу поголемо од видливоста. Тоа е комбинација од технички ограничувања, оперативна неопходност и психолошка војна, пишува „Ерусалем пост“.
Комплексниот процес на лансирање ракети на течен погон
За разлика од авионите, ракетите не може да се потпираат на атмосферски кислород за погон. Наместо тоа, тие мора да имаат и гориво и оксидатор – компонентите потребни за согорување – во нивниот систем. Ова е затоа што балистичките ракети достигнуваат височини на кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
🚨 The sky over Beirut is lit up with rockets headed south toward Israel — hundreds launched, streaking visibly above the city.
For many in Beirut, the war is no longer on the news — it’s overhead, unfolding in real time.
No Kings Haifa Armypic.twitter.com/askiTi57jT
— Liisa Nieminen (@SheKnowsScience) June 14, 2025
Овој фундаментален услов ги дели ваквите ракети во две категории: оние што се напојуваат со течно гориво и оние што користат цврсто гориво, од кои секоја има свои стратешки импликации.
Ракетите со долг дострел на Иран, како што е „Шахаб“, обично користат течно гориво. Овие ракети бараат сложен процес на полнење гориво, што вклучува два одделни резервоара – еден за горивото, а другиот за оксидаторот – пред лансирањето. Овој процес е временски чувствителен, опасен и бара стационарна инфраструктура за лансирање и обучен персонал.
Ова ја прави фазата на полнење на ракетата со гориво најранлив период, особено под будното око на непријателските сателити и извидувачките авиони. За да се намали ризикот од откривање и напад, Иран често врши полнење гориво ноќе кога видливоста е намалена, а веројатноста за откривање од воздух е значително помала.
Спротивно на тоа, ракетите со краток и среден дострел, како што се „Фатех-110“ и „Золфагар“, обично се напојуваат со цврсто гориво. Овие системи се претходно наполнети со мешавина од цврсто гориво и оксидатор складиран во телото на ракетата. Тие се подготвени веднаш за лансирање, не бараат полнење гориво на самото место и може да бидат лансирани од мобилни платформи, што ги прави идеални за изненадувачки напади и децентрализирано војување.
Сепак, кога ќе се запалат, ракетите на цврсто гориво не може да се изгаснат или контролираат во однос на нивната брзина на работа. Лансирањето е неповратно – оперативен компромис, што дава мобилност и брзина.
Често се поставува прашањето зошто ракетите треба да имаат оксидатори во своите куќишта. За разлика од млазните мотори, кои црпат кислород од атмосферата, ракетните мотори мора да работат во средини во кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
Балистичките ракети може да се искачат десетици, па дури и стотици километри далеку над нивоата на кои е достапен кислород. За да се обезбеди континуиран погон, ракетите мора да носат сè што им е потребно за да согорат од самиот почеток.
Приоритет на Иран е да ја зачува ракетата
Повторената практика на Иран за ноќни лансирања не е случајна одлука. Таа одразува повеќеслојна воена доктрина, која ги зема предвид техничките реалности, стратешките можности и психолошката динамика на војувањето.
Користејќи ракети на цврсто и течно гориво, мобилни платформи за лансирање и природното прикривање на ноќта, Иран изгради систем што дава приоритет на преживувањето на ракетите, изненадувањето и психолошкото влијание, дури и кога самите ракети не успеваат да ги погодат своите цели. Во тековната битка за одвраќање и одбрана времето на лансирање е исто толку клучно колку и самата ракета.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Израел најави напад – Иранската државна телевизија наскоро ќе исчезне, рече министерот

Министерот за одбрана на Израел, Израел Кац, изјави дека иранската државна телевизија и радио „се пред исчезнување“, мислејќи на актуелниот израелски напад и претходно издадената наредба за евакуација на жителите од третиот кварт на Техеран.
„Иранскиот мегафон на пропаганда и поттикнување наскоро ќе исчезне. Евакуацијата на околните жители започна“, рече Кац.
Во зоната за евакуација се наоѓа и седиштето на иранската државна радио и телевизија ИРИБ.
Израелските одбранбени сили (ИДФ) издадоа итно предупредување до жителите на голем дел од Техеран, главниот град на Иран, веднаш да ја напуштат областа.
„Во следните часови, ИДФ ќе оперира во областа, како и во изминатите денови низ Техеран, за да ја погоди воената инфраструктура на иранскиот режим“, објави портпаролот на ИДФ, Авичај Адраи на мрежата „Икс“.
Со пораката прикачи и мапа со означени делови од третиот кварт на Техеран и рече: „Вашето присуство во таа област ви го загрозува животот“.
Свет
(Видео) Илјадници Иранци го напуштаат Техеран, улиците се празнат, огромни гужви на излез од градот

Жителите на Техеран го напуштаат главниот град по ескалацијата на конфликтот меѓу Израел и Иран, а очевидците јавуваат дека има големи толпи на излезните патишта.
Редиците на бензинските пумпи во понеделникот беа долги километри, додека другите улици беа морничаво тивки, иако градот има повеќе од 15 милиони жители.
Во саботата, израелскиот министер за одбрана Кац издаде строго предупредување до Иран и врховниот лидер на земјата, ајатолахот Али Хамнеи дека „Техеран ќе изгори“ доколку продолжат иранските ракетни напади врз израелските цивилни области. Подоцна, сепак, ја ублажи реториката.
Since early morning, a massive car exodus has been underway from #Tehran. Northern exit routes are packed as thousands leave the city. pic.twitter.com/s8jdwrFmwV
— Barzan Sadiq (@BarzanSadiq) June 16, 2025
Меѓутоа, многу Техеранци ги спакуваа само најосновните потреби и побегнаа на истокот на земјата, која сè уште се смета за релативно безбедна.
Западот на земјата, каде што се наоѓаат многу воени објекти, претрпе бројни напади. Северните области на Каспиското Езеро, инаку популарна дестинација за одмор, сега се засолниште за многумина.
Задшад, 35-годишен учител, е еден од оние кои побегнале со семејството во Рашт, град во близина на морето.
Патувањето обично трае повеќе од четири часа, но сега им требаше повеќе од еден ден поради пренатрупани патишта кои водат надвор од главниот град.
„Сега кога стигнавме, не е подобро, продавниците се полни со луѓе и недостига храна“, изјави тој за ДПА.
Цените на сместувањето во такви области нагло се зголемија по почетокот на непријателствата. Задшад се плаши од долга војна, заедно со сите тешкотии што ги носи.
„Животот во овие услови е навистина тежок“.
Друго семејство кое со својот син оди кон Турција, исто така, зборува за високите трошоци за наоѓање безбедност.
„Позајмив 5.000 евра од пријател за да отпатуваме во Истанбул да ја видиме ќерката, со надеж дека ситуацијата малку ќе се смири“, вели таткото, 60-годишен медиумски работник.
„Во моментов чекаме патиштата малку да се испразнат и размислуваме за најдобриот граничен премин за влез во Турција.
Не секој може да ја напушти државата. Жител на Техеран по совет на својот брат од САД сакал да замине во Азербејџан со својата 82-годишна мајка.
„Поради густиот сообраќај, недостигот на бензин и лошата здравствена состојба на мајка ми, моравме да се вратиме назад“, рече тој. „Сега чекаме подобри услови за да се обидеме повторно“.
Свет
Ердоган и Путин разговараа, го осудија нападот на Израел врз Иран

Рускиот претседател Владимир Путин и турскиот претседател Таип Ердоган во денешниот телефонски разговор го осудија актот на сила на Израел против Иран и повикаа на итен прекин на непријателствата, објави Кремљ.
„Двете страни изразија најсериозна загриженост поради тековната ескалација на иранско-израелскиот конфликт, кој веќе доведе до голем број жртви и е полн со сериозни долгорочни последици за целиот регион“, се вели во соопштението на Кремљ.
„Лидерите се залагаа за итен прекин на непријателствата и решавање на спорните прашања, вклучително и оние поврзани со иранската нуклеарна програма, исклучиво преку политички и дипломатски средства“, беше објавено. Двете страни се согласија да останат во тесна соработка, се наведува во соопштението за медиумите.
Претседателот Ердоган го обвини Израел дека ја загрозува безбедноста на целиот регион за време на телефонскиот разговор со неговиот руски колега, соопшти турското претседателство.
„Претседателот Ердоган изјави дека спиралата на насилство предизвикана од израелските напади врз Иран ја загрозува безбедноста на целиот регион и дека незаконското однесување на владата на Нетанјаху претставува јасна закана за меѓународниот систем“, беше објавено.
Турскиот претседател, кој повика на брзо враќање на преговарачката маса, исто така истакна дека израелските напади врз Иран не смеат да го одвлечат вниманието од геноцидот во Газа.