Свет
Идеја од НАТО за ставање крај на војната во Украина: На Киев не му се допаѓа

Поранешниот шеф на НАТО предлага на Киев да му биде дозволено да се приклучи на воената алијанса, иако дел од земјата се уште е под руска окупација. Овој предлог, меѓутоа, засега нема официјална поддршка од членките на НАТО.
НАТО од 2008 година ветува дека Украина еден ден ќе стане членка на воената алијанса. Украинскиот претседател Володимир Зеленски постојано, досега неуспешно, се залагаше за ветување дека Киев ќе може да се приклучи на НАТО кога ќе заврши војната.
Сега поранешниот генерален секретар на НАТО, Андерс Фог Расмусен, кој со години е платен советник на украинските политичари, излезе во јавноста со предлогот поради кој многу набљудувачи одмавнуват со главата.
Бидејќи крајот на војната не е на повидок, Расмусен вели дека Алијансата сепак треба да ѝ понуди на Украина членство без да си ги врати Крим, Донбас и другите територии кои беа незаконски анектирани од рускиот претседател Владимир Путин.
Расмусен тврди дека покривањето на Украина со член 5, кој на членките на НАТО им дава колективни безбедносни гаранции, ќе го одврати Путин од обидот да заземе дополнителна украинска територија.
Сепак, дури и за оние државници кои силно се залагаат за брз пристап на Украина во НАТО, формулата на Расмусен е неприфатлива. Литванскиот министер за надворешни работи Габриелиус Ландсбергис не сака ниту да ја разгледа опцијата за прекин на огнот со Путин, нарекувајќи ја идејата „срамна“.
„Секој вид на преговори е увертира за Денот на победата во Москва“, рече тој на состанокот на министрите за надворешни работи на Европската Унија во понеделникот, додавајќи: „Давањето територија е против меѓународното право. Територијалниот интегритет е нешто што мора да биде свето“.
Украинскиот парламентарец Андриј Осадчук вели дека тоа не е опција која би била добра за Украина. „Секој прекин на огнот, какво било замрзнување на конфликтот, каков било компромис со злото само ќе и дадат време на Русија да ги наполни батериите“, рече тој, поставувајќи прашање дали НАТО воопшто би размислил да се приклучи на земја која нема целосна контрола врз нејзината територија.
Осадчук, исто така, смета дека Русија би го отфрлила таквиот предлог и ќе се држи до своите апетити за поголеми придобивки. „Тие сè уште веруваат дека можат полека да ја проголтаат цела Украина, како некоја голема змија“, истакнува Осадчук. „Само недостатокот на волја на Западот да се бори – не за Украина, туку за себе – им дава на сите овие „експерти“ основа за такви „неверојатни“ идеи, кои немаат никаква врска со реалноста.
Ова не е прв пат да се појави ваква идеја. На конференцијата во Норвешка во август, Стиан Јенсен, шеф на кабинетот на генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, рече дека еден можен исход може да биде Украина да отстапи дел од својата територија во замена за членство во НАТО.
Кога овие коментари, првично на норвешки, стигнаа до меѓународните медиуми, веднаш имаше отфрлање, како од Киев, така и од голем број украински сојузници. Во рок од 24 часа, Столтенберг мораше да потврди дека НАТО ја поддржува Украина да го врати нејзиниот територијален интегритет, а Јенсен мораше да изјави дека погрешно се изразил.
Аналитичарот Едвард Хантер Кристи, поранешен одбранбен економист на НАТО, вели дека ова е само еден пример за грешки што се прават против Украина – не само со зборови, туку и со дела.
„Сосема е невообичаено и, да бидам искрен, бизарно што ние и нашата дипломатија се залагаме за ставот дека Крим е Украина и дека Украина има право да ја врати целата своја територија, а во исто време постојано одбиваме да им дадеме на Украинците оружје. поголем опсег. Ним им треба цел арсенал оружје за да имаат реални шанси да ја променат ситуацијата на терен и дури тогаш можеме да видиме каде води дипломатијата“.
Бруно Лете од германскиот Маршалов фонд е подеднакво збунет и се прашува дали Расмусен верува дека безбедносните гаранции ќе функционираат за Украина. „Како ќе ја одвратите Русија да ја нападне Украина, кога Украина е во рамките на НАТО? Дали тоа значи дека НАТО ќе мора да испрати копнени трупи во таа земја? Дали тоа значи дека треба да размислуваме за мултинационална бригада за Украина, слична на онаа што е основана сега на Балтикот?”
Лете се согласува со Хантер Кристи дека патот до мирот води преку воената надмоќ на Киев. „Дури тогаш Украина ќе може да преговара за договор кој нема да ѝ наштети“, смета германскиот експерт.
Тој е убеден дека оваа опција е дел од пакетот идеи за кои се разговара. „Мислам дека НАТО е исто така под притисок да го исполни своето ветување, дадено на Украина во 2008 година, дека еден ден ќе стане членка“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Аналитичар: Ако мировниците сега дојдат во Украина, тоа би значело Трета светска војна

Воениот аналитичар Маринко Огорец на телевизија N1 зборуваше за војната во Украина и за состојбата на украинската армија. Тој тврди дека мисијата на НСАТУ е крајот на приказната и дека Хрватска нема што да обвинува бидејќи и помогнала на Украина колку што е можно.
„Хрватска од самиот почеток јасно и недвосмислено застана на страната на ЕУ и НАТО алијансата и ја осуди агресијата по сите прашања. Таа и пружи максимална помош на Украина во нашите рамки, дури и повеќе од нашата рамка“, рече тој.
Тој смета дека меѓу западните земји се создаваат два дискурса за војната во Украина. „Едниот е на чело на САД за прекин на огнот и за прекин на непријателствата.
Тој е убеден дека во одредена ситуација војната во Украина може да прерасне во трета светска војна.
„Ако таканаречените мировни сили би биле испратени во Украина сега без прекин на огнот и договор за прекин на огнот, без прекин на воените операции, без договор од двете страни на конфликтот за пристигнување на некои неутрални сили кои би дејствувале како тампон зона – тие таканаречени мировни сили всушност би биле интервентни сили кои би биле директно вклучени во третата светска војна.
Тој претпоставува дека Русија би била подготвена за пристигнување на мировните сили, но под нивни услови – само кога ќе завршат сите воени операции.
„Верувам дека, како и сите досегашни операции што беа мировни операции, тие ќе мора да поминат низ Советот за безбедност на ОН. Кога ќе донесат резолуција, веројатно ќе бидат вклучени и земји кои не се членки на НАТО и се неутрални во целиот овој конфликт. Или земји кои би биле подеднакво прифатливи за Украина и Русија“, истакна тој.
За европскиот план за вооружување, тој рече дека Европа уште некое време ќе треба да се потпре на американскиот пазар кој е многу понапреден. „Надминувањето на некаков вид технолошки јаз наеднаш за кратко време едноставно не е можно“, рече тој.
„Не се работи само за вооружување и воена опрема. САД имаат многу развиен сателитски систем, систем за набљудување, известување, разузнавачки структури. Сега гледаме во Украина дека оваа разузнавачка поддршка е практично повредна и поважна од испраќањето и испораката на оружје“, продолжи тој.
„Бидејќи без разузнавачка поддршка, системите на линијата на фронтот се слепи. Тоа и недостига на Европа и треба да го надомести. Дали ќе успее толку брзо? Не верувам“, заклучи тој.
Регион
„Франс прес“ за протестите во Србија и Македонија: На Балканот младите протестираат против корупцијата

Од улиците на Белград во Србија до Скопје во Северна Македонија, низ целиот Балкан, одекнува слоганот „корупцијата убива“, скандиран од студентите револтирани од смртта на десетици луѓе во несреќи за кои се верува дека биле предизвикани од корумпирани системи, пишува денеска француската агенција за печат во написот со наслов „Младите се креваат на Балканот“.
Како што пишува „Франс прес“, првите демонстрации во Србија избија во ноември, по уривањето на настрешницата на новообновената железничка станица во вториот по големина град во земјата Нови Сад, при што загинаа 16 лица.
Наскоро дел од земјата ја виде раката на корупцијата во таа катастрофа, околу штотуку реновираната железничка станица, големи трошоци и нетранспарентни договори, пишува „Франс прес“.
Агенцијата посочува дека низ цела Србија на транспаренти, беџови и ѕидови се појавила крваво црвена рака и станала симбол на протестите што ја тресат земјата, најголеми од 1990-тите, а чие раководство набрзо го презеле студентите.
Во март, пишува француската агенција, црвената рака се појави и во Северна Македонија по драматичниот пожар во дискотека во Кочани во кој загинаа 59 лица. Агенцијата посочува дека дискотеката работела со незаконски добиена дозвола, дека без дозвола била користена пиротехника која го запалила таванот на преполната сала, дека на концертот на популарна група имало најмалку 600 луѓе, додека клубот имал право да прими само 250.
Како што пренесува „Франс прес“, илјадници луѓе демонстрираа во главниот град на Северна Македонија, Скопје, со транспаренти на кои пишуваше „корупцијата убива“, а демонстрантите извикуваа „убијци“ и бараа – целосна промена.
Франс прес ги пренесува зборовите на Софија Тодоровиќ, директорката на српскиот огранок на Младинската иницијатива за човекови права, која вели:
„Младите луѓе се доказ за многу подобро расудување и мудрост од претходните генерации. Тие навистина чувствуваат дека имаат улога, нивните гласови се бројат, ова е клучно за иднината на регионот“, рече Тодоровиќ, цитирана од „Франс прес“.
„Франс прес“ потсетува дека Србија е 105-та на листата од 180 земји за перцепција за корупција на невладината организација Транспаренси интернешнал, додавајќи дека Северна Македонија е 88-ма на таа листа.
Црна Гора, која исто така беше потресена од демонстрации на почетокот на 2025 година кога еден човек уби 13 луѓе на улица на 1 јануари, е 65-та на листата на перцепции за корупција, според агенцијата.
Во Црна Гора беа организирани неколку собири со барање за отпуштање на високи безбедносни функционери, реформи во полицијата, конфискација на нелегално чуваното оружје и подобра грижа за менталното здравје.
Како и во Србија и Северна Македонија, секоја демонстрација се одбележува со неколкуминутно молчење во чест на жртвите, наведува француската агенција. Во Бугарија минатата недела демонстрантите неколку минути молчеа на антикорупциските демонстрации насочени против пратеникот и поранешен магнат Дељан Пеевски, кој е под американски и британски санкции.
Не е исклучок и Грција, каде властите беа критикувани дека раководат со истрагата за смртта на 57 лица, меѓу кои и многу млади луѓе, во железничка несреќа во февруари 2023 година. Како што наведува агеницијата, стотици илјади луѓе демонстрираа за втората годишнина од таа катастрофа, што е вистинска колективна траума.
Свет
Иран: Подготвени сме за индиректни разговори со САД за нуклеарното оружје

Иран вчера соопшти дека е отворен за индиректни преговори со Соединетите Американски Држави откога претседателот Доналд Трамп побара преговори за нов нуклеарен договор. „Патот е отворен за индиректни преговори“, изјави иранскиот министер за надворешни работи, Абас Арагчи, отфрлајќи ја можноста за директни разговори „додека не дојде до промена во пристапот на другата страна кон Исламската Република“, пишува „Економик тајмс“.
Највисокиот ирански дипломат рече дека Техеран нема да се вклучи во директни разговори со Вашингтон под закана и сѐ додека Трамп ја одржува својата политика за максимален притисок.
Според оваа политика во неговиот прв мандат како претседател, Трамп во 2018 година ги повлече САД од клучниот договор за иранската нуклеарна програма и повторно воведе осакатувачки санкции кон Техеран. Договорот, потпишан во 2015 година меѓу Техеран и западните сили, бара од Иран да ги ограничи своите нуклеарни амбиции во замена за укинување на санкциите.
Западните земји, вклучително и САД, долго време го обвинуваат Иран за нуклеарно оружје, што Техеран го негира инсистирајќи дека неговите активности за збогатување се чисто за мирољубиви цели. Претходно овој месец, на 7 март, Трамп рече дека напишал писмо до иранскиот врховен водач, ајатолахот Али Хамнеи, повикувајќи на разговори за нуклеарните амбиции и предупредувајќи за можна воена акција доколку Техеран одбие.
Писмото беше доставено до Техеран на 12 март преку советникот на претседателот на ОАЕ, Анвар Гаргаш, објави тогаш иранската новинска агенција „Фарс“.
Во петокот Хамнеи рече дека американските закани нема да ги одведат никаде предупредувајќи на реципрочни мерки ако направат нешто злонамерно против Иран. Арагчи во четвртокот рече дека писмото на Трамп е повеќе закана, но додаде дека тоа исто така може да отвори некои можности и дека Техеран набргу ќе одговори.
Американскиот пратеник за Блискиот Исток, Стивен Виткоф, во интервју објавено во петокот рече дека целта на Трамп е да избегне воен конфликт преку градење доверба со Иран. Тој инсистира на тоа дека писмото не било наменето како закана.
Техеран и Вашингтон ги прекинаа дипломатските односи откога Иранската исламска револуција во 1979 година го собори шахот поддржан од Западот. Оттогаш швајцарската амбасада во Техеран ја олесни комуникацијата меѓу двете нации.