Свет
Ирачките милиции нудат примирје ако коалицијата на САД ги повлече трупите
Шиитските муслимански милициски групи во Ирак понудија да ги запрат своите напади врз американските и коалициските трупи ако тие се согласат да се повлечат од ирачка територија. Понудата беше дадена неколку часа откако коалициски конвој претрпе штета од бомба покрај патот јужно од Багдад.
Понудата за примирје стигна од Катаиб Хезболах (КХ), терористичката група поддржана од Иран, чиј основач Абу Махди ал-Мухандис беше убиен заедно со иранскиот генерал Касем Солејмани во напад на американски дронови во јануари.
Нападот беше одобрен зашто Солејмани работеше со Катаиб Хезболах на ракетни напади против ирачките бази во кои се стационирани американските трупи планираа напад на Амбасадата на САД во Багдад. Во еден од ракетните напади на КХ загина американски цивилен изведувач.
Асошиејтед Прес објави во неделата дека уште две фракции од различни групи поддржани од Иран нејасно ја покажале својата подготвеност за примирје. Портпарол на КХ се закани со продолжување на насилството ако понудата не биде прифатена, велејќи дека ако американската коалиција не ги повлече своите сили, фракциите на отпорот ќе ги продолжат своите воени активности со сите можности што им се на располагање.
Тој рече дека понудата за примирје била дадена од т.н. Координативно тело на ирачкиот отпор откако истакнати личности интервенирале и посредувале за да ги убедат овие фракции да ги запрат бомбардирањата до крајот на американските избори.
Овие истакнати личности очигледно интервенираат затоа што државниот секретар Мајк Помпео се закани на крајот на септември дека ќе ја затвори амбасадата во Багдад и ќе ги премести дипломатските операции во курдскиот град Ербил ако ирачката влада не го заштити американскиот персонал од терористички напади.
Ирачката влада е загрижена дека и другите земји ќе го следат примерот ако САД ја затворат својата амбасада. Иранските шиитски посредници сакаат САД да излезат од Ирак, но очигледно не сакаат земјата да стане целосно изолирана од светот. Тие исто така се плашат од исходот ако ирачката влада мора да избере помеѓу поддршката од Западот или Иран, чијашто способност да обезбеди конструктивна поддршка е значително намалена со санкциите.
Ројтерс истакна дека широк спектар ирачки политичари ги повикаа водачите на шиитската милиција да престанат да ги провоцираат Американците, плашејќи се од нова голема воена интервенција на САД.
Шиитските воени лидери поддржани од Иран исто така се нервозни поради нивото на поддршка од ирачките шиити. Највисокиот шиитски свештеник во Ирак, ајатолахот Али Систани, минатиот месец ги повика милициите да се распуштат и ја советуваше централната влада да престане да ги финансира Единиците за народна мобилизација (ПМУ) – во основа групи борци на милицијата, ангажирани да се борат против Исламска држава од име на Багдад. Водачите на милициите во голема мерка го игнорираа Систани, особено Катаиб Хезболах, кој е доволно голем и моќен за да може да се смета за засебна влада, исто како што беше Исламска држава.
Оваа сличност е впечатлива за Ирачаните, особено за сунитските муслимани, кои долго време стравуваа од злоупотреби во регионите доминирани од шиити и не им е пријатно поради влијанието на Иран врз нивната влада. Ирачките граѓани немаат доверба во милицијата која минатата година помогна во насилна акција против демонстрантите, оставајќи зад себе повеќе од 500 мртви и исчезнати.
Гласот на Америка во септември шпекулираше дека ирачките милиции се надеваат дека ќе направат договор со САД, исцрпена од интервенции, сличен на оној што го склучија талибанците во Авганистан.
Катаиб Хезболах и другите сили на ПМУ си ги припишаа заслугите за изнуденото намалување на американските трупи најавено во септември и тврдеа дека ќе можат да изнудат целосно повлекување со повеќе напади. Пентагон изјави дека зголеменото темпо на терористички ракетни напади и бомбардирања нема никакво влијание врз одлуката за повлекување.
Лидерите на шиитската милиција често цитираат необврзувачка резолуција со која се повикуваат сите американски сили да се повлечат усвоен од ирачкиот парламент по воздушниот напад во кој беа убиени Солејмани и Мухандис. Не сите во Ирак беа задоволни од оваа резолуција, а некои ја осудија како засилено иранско мешање во нивната влада.
Резолуцијата станува политички иритант за милициите, а критичарите тврдат дека ако падот на Исламска држава значи дека американската коалиција повеќе не е потребна во Ирак, тогаш и ПМУ се непотребни и треба да се распуштат.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Орбан: Срамно е како ЕУ се однесува кон Србија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан денес изјави дека Србија е клучна земја во Западен Балкан и дека начинот на кој Европската унија се однесува кон Белград е срамен и неправеден.
Орбан го изјави ова пред самитот на Европската унија и земјите од Западен Балкан во Брисел, одговарајќи на прашање за отсуството на Србија од состанокот, објавија регионалните медиуми.
Тој изјави дека Западен Балкан претставува економска резерва на злато за Европската Унија и дека Србија игра клучна улога во регионалната стабилност и заштитата на Европа од мигрантските текови.
„Не можеме ништо да направиме без Србија. Она што се случува тука, мислам на третманот и однесувањето кон Србија, е срамно. Тоа е целосно неправедно и неприфатливо“, рече Орбан.
Унгарскиот премиер истакна дека Србија сочинува повеќе од една третина од вкупното население на Западен Балкан, додека, според него, најмалку половина од економијата на регионот е поврзана со таа земја. Тој додаде дека околу две третини од извозот на Западен Балкан е поврзан со Србија.
„Без Србија, невозможно е да се направи нешто на Западен Балкан“, тврди Орбан.
Тој оцени дека, за да се најдат решенија за постојните предизвици, Европската унија прво треба да ја прифати Србија како членка, а дури потоа да го продолжи процесот на проширување со другите земји во регионот.
„Ние го правиме токму спротивното. Не е добро. Лошо е, неправедно и срамно. Затоа ние Унгарците мора да ја поддржиме Србија да продолжи напред“, заклучи Орбан.
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави доцна синоќа дека Србија нема да присуствува на денешниот самит ЕУ-Западен Балкан во Брисел, наведувајќи дека не сака владата на земјата да трпи притисок, но повтори дека Белград останува посветен на членството во ЕУ.
фото/депозитфотос
Свет
Убиен почитуван професор од МИТ, бил застрелан пред неговиот дом
Шок и неверување владееше во престижниот Масачусетски институт за технологија (МИТ) и во мирното бостонско предградие Бруклин по веста за бруталното убиство на почитуван професор.
Нуно Ф.Г. Луреиро, 47, професор по нуклеарни науки, инженерство и физика и директор на Центарот за наука за плазма и фузија на МИТ, беше застрелан повеќе пати во понеделникот вечерта во својот дом на улицата Гибс. Починал од повредите во болница рано наутро во вторник, потврди канцеларијата на окружниот обвинител на округот Норфолк, Мајкл В. Морисеј, според „Бостон тајмс“.
Соседка која живее во станот над Луреиро рече дека слушнала повеќе истрели во понеделник вечерта. Кога ја отворила вратата, затекнала ужасна сцена – Лоуреиро лежел на грб на влезот од зградата.
Полициските службеници на местото на настанот пронашле чаури во лобито и куршуми во ѕидот. Информациите за убиецот се спротивставени; еден полицаец пријавил сив седан кој возел со исклучени светла, додека друг споменал син или црн седан.
Шефицата на полицијата во Бруклин, Џенифер Пастер, изјави дека истрагата за убиство е активна и во тек. „За да го заштитиме интегритетот на истрагата, ограничени сме во информациите што можеме да ги споделиме во овој момент и бараме разбирање и трпение од заедницата“, рече Пастер.
Иако ФБИ понуди помош на државните власти, таа во овој момент не е побарана. Специјалниот агент Тед Докс нагласи дека злосторството не изгледа поврзано со пукањето што се случи во саботата на Универзитетот Браун, каде што беа убиени двајца студенти.
Во вторник вечерта на улицата Гибс се одржа бдение во спомен на убиениот професор. Според соседите, Лоуреиро имал три деца, а неговата смрт ја потресе целата заедница.
Претседателката на МИТ, Сали Корнблут, изрази сочувство до семејството. „Соочени со оваа шокантна загуба, нашите мисли се со неговата сопруга и нивното семејство, како и со неговите многубројни посветени студенти, пријатели и колеги“, рече Корнблут, додавајќи дека универзитетот ги поддржува сите погодени од оваа трагедија.
Лоуреиро пораснал во малиот град Визеу, Португалија, и уште од мал знаел дека сака да биде научник. Тој дипломирал физика од Лисабон, докторирал од Империјал колеџ во Лондон и продолжил со постдокторски истражувања на престижниот универзитет Принстон и Националната лабораторија за истражување на фузија во Велика Британија.
По враќањето во Португалија, се приклучил на МИТ во 2016 година. Опишан како „признаен теоретски физичар и научник за фузија“, во 2024 година бил именуван за директор на Центарот за плазма и фузиска наука на МИТ, кој има повеќе од 250 истражувачи и студенти.
Неговото почитување во научната заедница се одразува во фактот дека ја добил Претседателската награда за научници и инженери во рана кариера, највисокото признание што владата на САД им го доделува на научниците во рана кариера.
Свет
Зеленски бара конкретни чекори против Русија
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ги повика сојузниците на Украина да му дадат поддршка на Киев и да и покажат на Русија дека војната е бесмислена, пред клучниот самит на Европската унија на кој треба да се разговара за замрзнатите средства на Русија.
„Исходот од овие состаноци – исходот за Европа – мора да биде таков што Русија ќе почувствува дека нејзината желба да продолжи со борбите следната година ќе биде бесмислена бидејќи Украина ќе има поддршка“, рече Зеленски во своето вечерашно обраќање.
Тој ги повика украинските партнери да донесат одлука за користење на речиси 250 милијарди долари замрзнати руски државни средства во Европската унија, од кои повеќето се чуваат во белгискиот Euroclear, за поддршка на заем за Украина.
Владите на ЕУ минатата недела се согласија да ги задржат средствата замрзнати до понатамошно известување, наместо да гласаат на секои шест месеци дали да го продолжат статусот.
Некои европски лидери се спротивставија на планот, плашејќи се дека тоа би можело да претставува правни ризици за нив.
„Ни треба сите наши партнери да имаат храброст да ја видат вистината, да ја признаат вистината и да дејствуваат соодветно“, рече Зеленски. Тој додаде дека постапките на Русија покажуваат дека таа има намера да продолжи да се бори следната година.
„Сојузниците во Соединетите Американски Држави често велат дека се чини дека Русија сака да ја заврши војната. Но, Русија испраќа сосема поинаква реторика и сигнали, вклучително и официјални наредби до својата војска“, рече Зеленски.
фото/депозитфотос

