Свет
Каде се наоѓа Кашмир и зошто е толку важен?

Кашмир, хималајскиот регион на север од Индискиот Потконтинент е едно од најнестабилните жаришта во светот повеќе од седумдесет години. По добивањето независност од Британската Империја во 1947 година, Индија и Пакистан водеа неколку војни и конфликти, речиси сите за правата врз Кашмир.
По поделбата на Британска Индија на претежно хиндуистичка Индија и муслимански Пакистан, Кашмир стана точка на спор. Иако имаше претежно муслиманско население, во тоа време беше управуван од хиндуистички принц. Во октомври 1947 година избувна првата војна меѓу двете новоосновани држави. Конфликтот, во кој загинаа илјадници луѓе, заврши 1948 година, без конечно решение.
Една година подоцна, во 1949 година, со посредство на Обединетите нации беше воспоставена линија на прекин на огнот со која Кашмир беше поделен на два дела – едниот под индиска, а другиот под пакистанска контрола. ООН потоа вети референдум меѓу луѓето од Кашмир за да одлучат дали сакаат да се приклучат кон Индија или кон Пакистан. Сепак, овој референдум никогаш не се одржа.
Денес, Кашмир е поделен на три дела, контролирани од разни сили. Индија ги администрира јужните и централните делови од регионот, познати како Џаму и Кашмир, и планинскиот регион Ладак на исток, кој го вклучува стратешки важниот глечер Сијачен. Пакистан ги држи југозападниот дел, наречен Азад Кашмир, и северниот дел, познат како Гилгит-Балтистан. Кина, од друга страна, ја контролира големата надморска височина, пустината Аксаи Чин на североисток, која Индија исто така ја смета за дел од Ладак.
Границата помеѓу индискиот и пакистанскиот дел од Кашмир е позната како линија на контрола (ЛоК). Иако не е меѓународно призната како официјална граница, ЛоК денес претставува де факто линија на поделба помеѓу териториите што ги администрираат двете земји. Линијата беше потврдена по војната во 1971 година и се базира на Карачискиот договор од 1949 година, со кој се воспостави прекин на огнот под надзор на Обединетите нации.
Кашмир, како што потврди ескалацијата утрово, е едно од најопасните геополитички жаришта во светот. Конфликтот одзеде десетици илјади животи во текот на изминатите три децении, а конечното решение сè уште не е на повидок.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.