Свет
Кога ќе го знаеме победникот на изборите во САД

Дојде денот на изборите во Америка. Демократската кандидатка Камала Харис и републиканскиот кандидат Доналд Трамп се во трка за претседател на Соединетите Американски Држави.
Повеќе од 78 милиони луѓе гласаа пред денот на изборите. Трката за претседател е многу тесна.
Како, всушност, функционираат американските избори и кои се одговорите на клучните прашања.
Како се одредува победникот?
Секоја држава му делегира на избирачкиот колеџ онолку избирачи колку што му припаѓаат во однос на нејзиното население. Има вкупно 538 електори, што е бројка што одговара на бројот на конгресмени и сенатори во американскиот парламент.
Тоа значи дека има вкупно 538 електори: 435 претставници и 100 сенатори плус три за округот Колумбија. Кандидатот што ќе освои најмалку 270 електори станува претседател.
Калифорнија е најнаселената американска сојузна држава и има најмногу електори (54), а потоа следуваат Тексас (40), Флорида (30) и Њујорк (28). На другиот крај од спектарот се ретко населените држави, како Алјаска, Вермонт, Делавер, Вајоминг или Монтана, кои имаат само по тројца електори.
Со два исклучока, во сојузните држави владее начелото победникот зема сè – кандидатот што во таа држава ќе го освои поголемиот број гласови од избирачите, макар и со најмала можна разлика, ги освојува сите нејзини електори. Исклучок се Небраска и Мејн, кои ги делат електорите пропорционално на бројот на освоени гласови.
Кога ќе го дознаеме победникот?
Ова е многу незгодно прашање и вистинскиот одговор е – зависи од неколку работи. Некои држави може да ги објават резултатите прилично бргу, но за многумина тоа би можело да биде долг процес, особено ако има голем број предвремени гласања и гласачки ливчиња по пошта, кои се пребројуваат ноќта по оние што биле лично дадени.
На последните претседателски избори во САД во 2020 година американските медиуми беа доволно самоуверени да го објават резултатот во саботата, четири дена по денот на изборите.
Кога победникот ја презема функцијата?
Едно нешто што знаеме е дека кој и да победи на денешните избори, формално не станува претседател до денот на инаугурацијата – кога ќе положи заклетва пред американскиот Капитол во Вашингтон пред главниот судија на Врховниот суд. Тој ден е понеделник, 20 јануари 2025 година.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Владата на Мадагаскар се распушти поради протести на младите

Претседателот на Мадагаскар, Андри Раџоелина, вчера ја распушти својата влада по неколкудневните протести поради честите прекини на водата и електричната енергија.
Во телевизиско обраќање, тој рече дека ги послушал барањата на граѓаните и се извини ако некои членови на владата не ги исполниле очекувањата на народот.
Протестите, кои започнаа во главниот град Антананариво во четврток и се проширија во други градови, привлекоа претежно млади демонстранти кои бараа подобро снабдување со вода и електрична енергија. Безбедносните сили одговорија со солзавец, тепања и масовни апсења, а немирите подоцна ескалираа во палежи и грабежи.
Шефот на ОН за човекови права, Волкер Турк, изјави дека најмалку 22 лица се убиени, а повеќе од 100 се повредени во протестите. Тој ги повика властите да ја почитуваат слободата на изразување и правото на мирно собирање.
🇲🇬 FLASH | Le président malgache Andry Rajoelina annonce le RENVOI de tout son gouvernement après les violentes manifestations qui secouent Madagascar. 22 personnes ont été TUÉES par les forces de l'ordre lors de la RÉPRESSION, selon l'ONU.
👉 Depuis jeudi, des milliers de… pic.twitter.com/6c5QDso1Wv
— Cerfia (@CerfiaFR) September 29, 2025
„Меѓу жртвите се демонстранти и минувачи убиени од безбедносните сили, како и други убиени во последователното широко распространето насилство и грабежи од страна на поединци и банди кои не се поврзани со демонстрантите“, се вели во соопштението на ОН.
Турк додаде дека меѓународното право ѝ дозволува на полицијата да користи огнено оружје само кога е строго неопходно за да се заштити животот или да се спречат сериозни повреди од непосредна закана.
Министерството за надворешни работи на Мадагаскар ги оспори бројките на ОН, велејќи дека нема официјална статистика што ја потврдува бројката.
Мадагаскар, островска нација со околу 32 милиони луѓе покрај источниот брег на Африка, се соочува со високо ниво на сиромаштија. Откако Раџоелина ја презеде функцијата во 2019 година, сиромаштијата се зголеми, образовните стандарди се намалија, а пристапот до електрична енергија и чиста вода се влоши.
И покрај бојкотите на опозицијата и претходните репресии, Раџоелина беше реизбран во 2023 година.
фото: принтскрин
Свет
Трамп размислува за испраќање моќни ракети во Киев, стигна сериозна закана од Кремљ

Кремљ издаде остро предупредување до Соединетите Американски Држави, велејќи дека дозволувањето на Украина да користи американски крстосувачки ракети „Томахавк“ против цели во Русија би можело да значи „директно американско воено учество во конфликтот“.
Реакцијата доаѓа откако беше објавено дека администрацијата на Трамп го разгледува барањето на Киев за испорака на ова оружје со долг дострел кое лесно би можело да стигне до Москва.
Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, вчера постави неколку прашања кои ја нагласуваат загриженоста на Москва. „Прашањето, како и претходно, е следново: кој може да ги лансира овие ракети? Можат ли само Украинците да ги лансираат или мора да го сторат тоа американските војници?“ Песков праша, додавајќи: „Кој го одредува насочувањето на овие ракети? Американската страна или самите Украинци?“
Минатата недела, украинскиот претседател, Володимир Зеленски, изјави за американскиот портал „Аксиос“ дека побарал од Трамп „едно нешто“ што би можело да ја принуди Русија да ја заврши војната. Украински функционер подоцна потврди дека ракетите „Томахавк“, чиј дострел од 2.500 километри далеку надминува сè што Киев досега испорача, се во прашање. Според планот, Вашингтон би ги продавал ракетите на европските сојузници, кои потоа би ги предале на Украина.
Во петокот, Зеленски дополнително ја засили реториката, велејќи им на руските претставници во Москва да проверат „каде се нивните засолништа за бомби“ ако претседателот Путин отфрли мировен договор или прекин на огнот.
Свет
Светските лидери го поздравија мировниот план на Трамп за Газа

Светските лидери го поздравија мировниот план за Газа што го презентираше американскиот претседател, Доналд Трамп. во Белата куќа, кој беше прифатен и од израелскиот премиер. Бенјамин Нетанјаху.
Британскиот премиер, Кир Стармер, ги повика сите страни да ги здружат силите и да соработуваат со американската администрација за финализирање и спроведување на предложениот договор.
„Хамас сега треба да се согласи со планот и да ја заврши својата беда со положување на оружјето и ослободување на сите преостанати заложници“, напиша тој на платформата X.
Францускиот претседател, Емануел Макрон, рече дека палестинската исламистичка група Хамас нема друг избор освен веднаш да ги ослободи сите заложници и да се придржува до планот, додека се надева дека Израел ќе се ангажира конструктивно врз таа основа.
Јохан Вадефул, германскиот министер за надворешни работи, го опиша мировниот предлог на Трамп како „единствена можност“ што им носи надеж на стотици илјади луѓе кои страдаат во енклавата.
„Конечно, има надеж за Израелците и Палестинците дека оваа војна наскоро би можела да заврши“, рече Вадефул во Берлин, повикувајќи ги сите оние кои имаат влијание врз Хамас да извршат притисок врз него да дејствува.
Претседателката на Европскиот парламент, Роберта Мецола, го поздрави ангажманот на Трамп, велејќи дека тоа ќе го отвори патот за договор за „мир, стабилност и реконструкција во Газа“.
„Планот би можел да обезбеди безбедност за Израел, да им даде на Палестинците вистинска перспектива за нивните легитимни аспирации за самоопределување и државност и да понуди надеж за целиот регион. Ова е клучен момент што конечно би можел да го прекине меѓугенерацискиот циклус на крвопролевање“, напиша таа на X.
Турскиот претседател, Реџеп Таип Ердоган, ги пофали „напорите и лидерството“ на Трамп откако американскиот лидер ја обезбеди поддршката на Нетанјаху за мировниот предлог што го изнесоа САД.
„Турција ќе продолжи да придонесува во процесот со цел да се воспостави праведен и траен мир прифатлив за сите страни“, напиша таа на X.