Свет
Кога ќе го знаеме победникот на изборите во САД

Дојде денот на изборите во Америка. Демократската кандидатка Камала Харис и републиканскиот кандидат Доналд Трамп се во трка за претседател на Соединетите Американски Држави.
Повеќе од 78 милиони луѓе гласаа пред денот на изборите. Трката за претседател е многу тесна.
Како, всушност, функционираат американските избори и кои се одговорите на клучните прашања.
Како се одредува победникот?
Секоја држава му делегира на избирачкиот колеџ онолку избирачи колку што му припаѓаат во однос на нејзиното население. Има вкупно 538 електори, што е бројка што одговара на бројот на конгресмени и сенатори во американскиот парламент.
Тоа значи дека има вкупно 538 електори: 435 претставници и 100 сенатори плус три за округот Колумбија. Кандидатот што ќе освои најмалку 270 електори станува претседател.
Калифорнија е најнаселената американска сојузна држава и има најмногу електори (54), а потоа следуваат Тексас (40), Флорида (30) и Њујорк (28). На другиот крај од спектарот се ретко населените држави, како Алјаска, Вермонт, Делавер, Вајоминг или Монтана, кои имаат само по тројца електори.
Со два исклучока, во сојузните држави владее начелото победникот зема сè – кандидатот што во таа држава ќе го освои поголемиот број гласови од избирачите, макар и со најмала можна разлика, ги освојува сите нејзини електори. Исклучок се Небраска и Мејн, кои ги делат електорите пропорционално на бројот на освоени гласови.
Кога ќе го дознаеме победникот?
Ова е многу незгодно прашање и вистинскиот одговор е – зависи од неколку работи. Некои држави може да ги објават резултатите прилично бргу, но за многумина тоа би можело да биде долг процес, особено ако има голем број предвремени гласања и гласачки ливчиња по пошта, кои се пребројуваат ноќта по оние што биле лично дадени.
На последните претседателски избори во САД во 2020 година американските медиуми беа доволно самоуверени да го објават резултатот во саботата, четири дена по денот на изборите.
Кога победникот ја презема функцијата?
Едно нешто што знаеме е дека кој и да победи на денешните избори, формално не станува претседател до денот на инаугурацијата – кога ќе положи заклетва пред американскиот Капитол во Вашингтон пред главниот судија на Врховниот суд. Тој ден е понеделник, 20 јануари 2025 година.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Путин: САД искрено се обидуваат да ја завршат војната во Украина

Рускиот претседател, Владимир Путин, изјави дека американската влада вложува искрени напори за прекин на конфликтот во Украина, сугерирајќи дека Москва и Вашингтон би можеле да постигнат договор за контрола на нуклеарното оружје.
На состанокот во Кремљ со највисоките воени и цивилни претставници, Путин најави дека ќе ги информира за фазата во која се преговорите за Украина со САД и билатералните разговори со Киев.
Рускиот претседател истакнува дека американската влада „прилично енергично и искрено“ вложува напори за „запирање на борбите, завршување на кризата и постигнување договори во интерес на сите страни вклучени во тој конфликт“.
Путин рече дека целта на преговорите меѓу Москва и Вашингтон е да се создадат „трајни услови за мир меѓу нашите земји, во Европа и низ целиот свет“, што ќе се постигне и преку договори во областа на контролата на оружјето. Русија и САД имаат убедливо најголеми арсенали на нуклеарно оружје во светот.
Двајцата претседатели ќе разговараат во петок во Алјаска. Кремљ и Белата куќа објавија дека ќе има разговори еден на еден со делегациите, по што ќе следи прес-конференција.
Свет
Објавени детали од состанокот помеѓу Стармер и Зеленски

Британскиот премиер Кир Стармер и украинскиот претседател Володимир Зеленски денес ги разгледаа вчерашните средби со европските и американските лидери, објави „Даунинг стрит“.
„Тие се согласија дека постои силно единство и цврста решеност да се постигне праведен и траен мир во Украина. Потоа се осврнаа на утрешните средби меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин во Алјаска, кои претставуваат вистинска можност за напредок, под услов Путин да преземе чекори за да докаже дека е сериозен во врска со мирот. Тие се согласија да останат во близок контакт во наредните денови“, според канцеларијата на британскиот премиер.
Зеленски наведува дека имал детална дискусија со Стармер за можни безбедносни гаранции за Украина. Безбедносните гаранции се ветувања и механизми на кои Киев може да се потпре за да спречи уште една руска инвазија во случај двете земји да постигнат мировен договор, пишува Скај њуз.
„Тие гаранции имаат за цел да го направат мирот навистина траен ако Соединетите Држави успеат да извршат притисок врз Русија да го запре убивањето и да се вклучи во вистинска, суштинска дипломатија“, рече тој.
Зеленски додаде дека лидерите разговарале и за инвестиции во производство на украински беспилотни летала.
Стармер и францускиот претседател Емануел Макрон ја предводат она што го нарекуваат „коалиција на добронамерните“ – група држави подготвени да распоредат таканаречени безбедносни сили за да го следат секој мировен договор меѓу Украина и Русија.
Регион
Албанија размислува за прво министерство управувано од вештачка интелигенција

Албанија ја интензивира употребата на вештачката интелигенција (ВИ) во државното управување со цел да го забрза процесот на пристапување кон Европската Унија и борбата против корупцијата, соопшти владата на земјата.
Албанскиот премиер Еди Рама минатиот месец ја објави можноста за формирање министерство што целосно би било управувано од вештачка интелигенција опишувајќи ја ВИ како најефикасен иден член на владата, пишува бриселски „Политико“.
„Еден ден можеби дури и ќе имаме министерство што ќе биде целосно управувано од вештачка интелигенција. На тој начин нема да има непотизам или судир на интереси“, рече Рама на прес-конференција во јули осврнувајќи се на дигитализацијата.
Локалните ИТ-експерти веќе развиваат модели што би можеле да се користат за избор и назначување дигитални министри, а Рама сугерира дека Албанија би можела да стане првата земја со цела влада базирана на вештачка интелигенција, вклучувајќи го и премиерот.
Иако идејата сè уште не е преведена во официјалната политика, вештачката интелигенција веќе се применува во неколку сектори на државната администрација: од контролата на јавните набавки и следењето на даночните и царинските трансакции до откривањето нелегална градба, надзор на плажите и на плантажите со канабис со помош на дронови и сателити.
Со цел да се подобри безбедноста на патиштата властите планираат да користат препознавање лица за да испраќаат дигитални предупредувања и казни до возачите.
Вештачката интелигенција се користи и во дигиталните јавни услуги – повеќе од 95 проценти од административните услуги се достапни преку порталот e-Albania, каде што на граѓаните им помага виртуелен службеник за вештачка интелигенција.
Според владини податоци, платформата овозможила повеќе од 49 милиони трансакции и им заштедила на граѓаните повеќе од 600 милиони евра.
Албанија ги почна преговорите за членство во ЕУ во 2022 година, а вештачката интелигенција сега се користи за преведување и анализа на сложени правни документи во процесот на усогласувањето со законодавството на ЕУ, кое опфаќа речиси 250.000 страници.
Иако властите ги нагласуваат предностите на технологијата, експертите и опозицијата предупредуваат дека вештачката интелигенција не е замена за реформите.
Како дел од промотивните активности, вештачката интелигенција беше користена и за создавање анимирани бебешки верзии на европските лидери на самитот во Тирана во мај, кои ги пречекаа гостите со дигитални гласови на нивниот мајчин јазик.