Свет
Комисијата на СЗО: Топлотните бранови повеќе не се климатска закана, туку здравствена криза

Екстремните временски услови што ги засегаат Европа и Централна Азија повеќе не се само климатска закана, туку и сериозен проблем со јавното здравје, предупреди Паневропската комисија за клима и здравје во отворено писмо до владите и здравствените власти на 53-те земји членки на европскиот регион на Светската здравствена организација.
Комисијата вели дека европскиот регион доживува сè почести, интензивни и смртоносни топлотни бранови. Последиците често се скриени во статистиката под причини, како што се срцеви и мозочни удари или респираторни проблеми, но причината, велат тие, е јасна.
Постарите лица, лицата со попреченост, бремените жени, малите деца, работниците на отворено и оние што живеат во лошо изолирани станови се особено изложени на ризик.
Смртните случаи поврзани со топлината се зголемија за 30 % во последните две децении, со повеќе од 100.000 смртни случаи поврзани со топлината регистрирани во 35 европски земји само во 2022 и 2023 година.
Јуни 2025 година беше најжешкиот месец регистриран во Западна Европа, со два силни топлотни брана што пристигнаа пред врвот на летото.
Климатските промени, предупредуваат тие, исто така шират болести што некогаш беа ретки – локално преносливите случаи на денга-треската во ЕУ/ЕЕА се зголемија за 368 % помеѓу 2022 и 2024 година.
Топлотните бранови предизвикуваат пораст на приемите на пациенти, особено со кардиоваскуларни, респираторни и бубрежни проблеми.
Менталното здравје е исто така засегнато – спиењето е полошо, анксиозноста се зголемува, а когнитивната функција ослабува. Луѓето со ментални заболувања се особено ранливи бидејќи некои лекови го отежнуваат регулирањето на телесната температура.
Во исто време здравствените работници се исто така изложени на исцрпеност и прегревање.
Комисијата нагласува дека акциските планови за екстремна топлина спасуваат животи и треба да се спроведат итно, а не за неколку години.
Загадувањето на воздухот предизвикува повеќе од половина милион предвремени смртни случаи во европскиот регион секоја година, главно поради согорувањето фосилни горива. Намалувањето на емисиите значи почист воздух и помалку смртни случаи – повеќе од 5 милиони животи би можеле да бидат спасени на глобално ниво.
Зголемувањето на зелените површини во градовите ја намалува изложеноста на топлина, го подобрува менталното здравје и ги намалува сметките за енергија. Се проценува дека зголемувањето на урбаните зелени површини за 30 % би можело да ги намали смртните случаи поврзани со топлината до 40 %.
Комисијата вели дека ваквите мерки се паметни инвестиции и повикува на редефинирање на економските индикатори за успех, со фокус на здравјето, благосостојбата, праведноста и одржливоста.
„Не можеме да го занемариме здравјето – ниту нашето ниту здравјето на планетата. И двете се непроценливи и двете се изложени на ризик“, се вели во писмото потпишано од 14 члена на комисијата, вклучувајќи поранешни премиери, министри и водечки меѓународни експерти.
Фото: ЕПА
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Трамп во пресрет на одлуката за Украина: „Имав добри односи со Владимир. Многу сум разочаран“

Американскиот претседател Доналд Трамп синоќа изјави дека е „многу разочаран“ од рускиот претседател Владимир Путин, неколку дена пред посетата на украинскиот лидер Володимир Зеленски на Вашингтон.
„Многу сум разочаран, бидејќи Владимир и јас имавме многу добри односи. Веројатно сè уште имаме“, им рече Трамп на новинарите во Белата куќа, додавајќи: „Не знам зошто тој ја продолжува таа војна“.
Трамп рече дека Путин не сака да го заврши конфликтот, што остава „многу лош“ впечаток, според новинската агенција ДПА.
„Тој може да го заврши. Може да го заврши многу брзо“, рече тој.
Американскиот претседател, исто така, ја пофали Украина за нејзиниот отпор кон Русија и зборуваше за посетата на украинскиот претседател Зеленски на Вашингтон во петок.
„Тој сака оружје. Би сакал Томахавки“, рече Трамп, кој не ја исклучува можноста за снабдување на Украина со овие моќни американски крстосувачки ракети со дострел до 2,5 илјади километри.
фото: принтскрин
Европа
Прекини во снабдувањето со електрична енергија во дел од Украина, вклучително и во Киев

Преоптоварувањето на електричната мрежа и последиците од претходните руски напади доведоа до прекини во снабдувањето со електрична енергија во Киев и други украински региони доцна синоќа.
Проблеми со притисокот на водата беа пријавени и во делови од украинскиот главен град, објави Ројтерс. Градската администрација на Киев соопшти на платформата Телеграм дека преоптоварувањето предизвикало проблеми во една од главните електрани во градот.
Три централни области на Киев на западниот брег на реката Днепар останаа без електрична енергија. Како резултат на тоа, метрото во Киев мораше привремено да се потпира на резервна електрична енергија за да продолжи со работа, објави Ројтерс.
Градската власт подоцна објави дека службите за итни случаи ја вратиле струјата во погодените области, иако сè уште се пријавуваат прекини на електричната енергија во некои области. Администрацијата додаде дека притисокот на водата ќе се врати на нормално ниво во рок од два до три часа.
Укренерго, компанијата што управува со високонапонските далноводи во Украина, соопшти дека проблемите предизвикани од руските напади врз електроенергетскиот систем предизвикале прекини во електричната енергија низ северна, централна и југоисточна Украина.
Русија ги фокусираше своите напади врз енергетски цели во Украина во последните недели. Серија напади врз Киев и други области оставија милион домаќинства и бизниси привремено без електрична енергија минатата недела.
фото: принтскрин
Свет
Трамп го одликува Чарли Кирк

Американскиот претседател Доналд Трамп вчера му го додели на убиениот конзервативен активист Чарли Кирк Претседателскиот медал за слобода, највисокото цивилно одликување во Соединетите Американски Држави.
„Денес сме тука да му оддадеме почит и да се сетиме на неуморниот борец за слобода, на сакан лидер кој ги инспирираше идните генерации како никој друг“, рече Трамп на церемонијата во Белата куќа одржана на денот на роденденот на Кирк.
Кирк, основач на Turning Point USA, беше застрелан и убиен на 10 септември за време на дебата на Универзитетот во Јута Вали. Неговото убиство ја шокираше нацијата и повторно ги разгоре дебатите за политичкото насилство.
Републиканскиот претседател оттогаш се зафати со она што го нарече „радикален левичарски екстремизам“, испраќајќи владини агенции, вклучувајќи ги ФБИ, Министерството за внатрешни работи и Службата за внатрешни приходи, да истражат групи обвинети за финансирање и поттикнување политичко насилство.
На вчерашната церемонија во Белата куќа присуствуваа потпретседателот Џ.Д. Венс, државниот секретар Марко Рубио и сенаторите Тед Круз, Мајк Ли и Рик Скот, како и мноштво медиумски личности и други сојузници на Трамп.
Кирк, познат по своите дебати на кампусите за прашања како што се абортусот, имиграцијата и расната еднаквост, одигра голема улога во мобилизирањето на младите гласачи за Трамп во 2024 година.
Американскиот претседател го нарекува „маченик за американската слобода“, а двата дома на американскиот Конгрес во септември донесоа резолуции со кои го прогласија 14 октомври за „Национален ден на сеќавање на Чарли Кирк“.
фото: принтскрин