Свет
Комисијата на СЗО: Топлотните бранови повеќе не се климатска закана, туку здравствена криза

Екстремните временски услови што ги засегаат Европа и Централна Азија повеќе не се само климатска закана, туку и сериозен проблем со јавното здравје, предупреди Паневропската комисија за клима и здравје во отворено писмо до владите и здравствените власти на 53-те земји членки на европскиот регион на Светската здравствена организација.
Комисијата вели дека европскиот регион доживува сè почести, интензивни и смртоносни топлотни бранови. Последиците често се скриени во статистиката под причини, како што се срцеви и мозочни удари или респираторни проблеми, но причината, велат тие, е јасна.
Постарите лица, лицата со попреченост, бремените жени, малите деца, работниците на отворено и оние што живеат во лошо изолирани станови се особено изложени на ризик.
Смртните случаи поврзани со топлината се зголемија за 30 % во последните две децении, со повеќе од 100.000 смртни случаи поврзани со топлината регистрирани во 35 европски земји само во 2022 и 2023 година.
Јуни 2025 година беше најжешкиот месец регистриран во Западна Европа, со два силни топлотни брана што пристигнаа пред врвот на летото.
Климатските промени, предупредуваат тие, исто така шират болести што некогаш беа ретки – локално преносливите случаи на денга-треската во ЕУ/ЕЕА се зголемија за 368 % помеѓу 2022 и 2024 година.
Топлотните бранови предизвикуваат пораст на приемите на пациенти, особено со кардиоваскуларни, респираторни и бубрежни проблеми.
Менталното здравје е исто така засегнато – спиењето е полошо, анксиозноста се зголемува, а когнитивната функција ослабува. Луѓето со ментални заболувања се особено ранливи бидејќи некои лекови го отежнуваат регулирањето на телесната температура.
Во исто време здравствените работници се исто така изложени на исцрпеност и прегревање.
Комисијата нагласува дека акциските планови за екстремна топлина спасуваат животи и треба да се спроведат итно, а не за неколку години.
Загадувањето на воздухот предизвикува повеќе од половина милион предвремени смртни случаи во европскиот регион секоја година, главно поради согорувањето фосилни горива. Намалувањето на емисиите значи почист воздух и помалку смртни случаи – повеќе од 5 милиони животи би можеле да бидат спасени на глобално ниво.
Зголемувањето на зелените површини во градовите ја намалува изложеноста на топлина, го подобрува менталното здравје и ги намалува сметките за енергија. Се проценува дека зголемувањето на урбаните зелени површини за 30 % би можело да ги намали смртните случаи поврзани со топлината до 40 %.
Комисијата вели дека ваквите мерки се паметни инвестиции и повикува на редефинирање на економските индикатори за успех, со фокус на здравјето, благосостојбата, праведноста и одржливоста.
„Не можеме да го занемариме здравјето – ниту нашето ниту здравјето на планетата. И двете се непроценливи и двете се изложени на ризик“, се вели во писмото потпишано од 14 члена на комисијата, вклучувајќи поранешни премиери, министри и водечки меѓународни експерти.
Фото: ЕПА
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Лавров: Русија бара меѓународно признавање на анектираните украински територии

За да се обезбеди траен мир, Русија бара украинските области анектирани од Москва да бидат меѓународно признати како дел од нејзината територија, изјави рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров во интервју објавено денес.
Рускиот претседател Владимир Путин побара од Киев да ѝ предаде четири украински региони на Русија, чија анексија беше објавена во септември 2022 година, покрај Крим анектиран во 2014 година, и Украина да се откаже од своите планови за влез во НАТО. Ова се неприфатливи услови за украинските лидери и нивните западни сојузници.
Украина бара руската армија целосно да се повлече од својата територија. Русија окупира речиси 20 проценти од Украина.
„За мирот да биде траен, новите територијални реалности што се појавија треба да бидат признати и формализирани во согласност со меѓународното право“, рече Лавров во интервју објавено на веб-страницата на руското Министерство за надворешни работи.
Неговиот украински колега Андриј Сибига бргу реагира на овие изјави:
„Нова серија, стари ултиматуми. Русија не ги промени своите брутални цели и не покажува расположение за значајни преговори“, напиша тој на социјалните мрежи.
Тој додаде дека ова докажува оти „апетитот на агресорот се зголемува само кога не е подложен на притисок и сила“.
„Време е да се справат со руската воена машинерија и да се воведат строги нови санкции“, додаде тој.
Регион
Зошто само Вучиќ и Фицо дојдоа од Европа на историската парада на Шји во Кина?

Речиси сите европски лидери одлучија да ја бојкотираат кинеската воена парада по повод Денот на победата во Пекинг, со исклучок само на двајца лидери, чие присуство предизвика многубројни контроверзии, пишува Би-би-си.
Тоа се словачкиот премиер Роберт Фицо и српскиот претседател Александар Вучиќ, кои со тоа повторно се најдоа во центарот на вниманието. И двајцата присуствуваа на руската парада за Денот на победата во Москва во мај и исто како и тогаш, и сега во Пекинг се сретнаа со рускиот претседател Владимир Путин.
Иако двајцата пристигнаа во Пекинг, нивните мотиви се разликуваат. Србија, иако е кандидат за членство во ЕУ, има блиски економски односи со Кина и се обидува да одржи неутрален став кон Русија и покрај осудите на војната во Украина.
Од друга страна, позицијата на Роберт Фицо е многу посложена. Неговата Словачка е членка и на ЕУ и на НАТО, но Фицо отворено повикува на нормализација на односите со Русија.
Додека Брисел планира да го прекине увозот на руска нафта и гас до крајот на 2027 година, словачкиот премиер сака да го зголеми снабдувањето на својата земја со руски енергетски производи и покрај напорите на Украина да го прекине гасоводот.
Остра порака од Брисел
Додека Путин го фали Фицо за неговата „независна надворешна политика“, европските сојузници го гледаат тоа сосема поинаку.
На прашањето дали словачкиот премиер ја претставува Европската Унија во Пекинг, портпаролката на Европската комисија даде краток и јасен одговор – „не“. Таа нагласи дека Кина е клучен поддржувач на Русија во војната против Украина.
Политичките противници на Фицо во Словачка го обвинуваат дека служи на руската пропаганда и дека ги предал интересите на сопствената земја. Самиот Фицо го оправдува своето доаѓање со тоа што наведува дека е во Пекинг „додека се формира новиот светски поредок“.
По разговорот со Путин, тој рече дека дошол до неколку заклучоци и дека има сериозна порака за украинскиот претседател Зеленски, со кого треба да се сретне в петок.
Фото: ЕПА
Регион
Вучиќ на воената парада во Кина: „Благодарен за искреното пријателство кон нашата Србија“

Српскиот претседател Александар Вучиќ денес објави дека Кина отсекогаш била покрај Србија, особено во тешките моменти.
„Благодарен на претседателот Шји и на кинескиот народ за нивното искрено пријателство кон нашата Србија. Кина отсекогаш била покрај Србија, особено во тешките моменти. Србија и српскиот народ никогаш нема да го заборават тоа“, напиша Вучиќ на „Инстаграм“.