Свет
Комисијата на СЗО: Топлотните бранови повеќе не се климатска закана, туку здравствена криза
Екстремните временски услови што ги засегаат Европа и Централна Азија повеќе не се само климатска закана, туку и сериозен проблем со јавното здравје, предупреди Паневропската комисија за клима и здравје во отворено писмо до владите и здравствените власти на 53-те земји членки на европскиот регион на Светската здравствена организација.
Комисијата вели дека европскиот регион доживува сè почести, интензивни и смртоносни топлотни бранови. Последиците често се скриени во статистиката под причини, како што се срцеви и мозочни удари или респираторни проблеми, но причината, велат тие, е јасна.
Постарите лица, лицата со попреченост, бремените жени, малите деца, работниците на отворено и оние што живеат во лошо изолирани станови се особено изложени на ризик.
Смртните случаи поврзани со топлината се зголемија за 30 % во последните две децении, со повеќе од 100.000 смртни случаи поврзани со топлината регистрирани во 35 европски земји само во 2022 и 2023 година.
Јуни 2025 година беше најжешкиот месец регистриран во Западна Европа, со два силни топлотни брана што пристигнаа пред врвот на летото.
Климатските промени, предупредуваат тие, исто така шират болести што некогаш беа ретки – локално преносливите случаи на денга-треската во ЕУ/ЕЕА се зголемија за 368 % помеѓу 2022 и 2024 година.
Топлотните бранови предизвикуваат пораст на приемите на пациенти, особено со кардиоваскуларни, респираторни и бубрежни проблеми.
Менталното здравје е исто така засегнато – спиењето е полошо, анксиозноста се зголемува, а когнитивната функција ослабува. Луѓето со ментални заболувања се особено ранливи бидејќи некои лекови го отежнуваат регулирањето на телесната температура.
Во исто време здравствените работници се исто така изложени на исцрпеност и прегревање.
Комисијата нагласува дека акциските планови за екстремна топлина спасуваат животи и треба да се спроведат итно, а не за неколку години.
Загадувањето на воздухот предизвикува повеќе од половина милион предвремени смртни случаи во европскиот регион секоја година, главно поради согорувањето фосилни горива. Намалувањето на емисиите значи почист воздух и помалку смртни случаи – повеќе од 5 милиони животи би можеле да бидат спасени на глобално ниво.
Зголемувањето на зелените површини во градовите ја намалува изложеноста на топлина, го подобрува менталното здравје и ги намалува сметките за енергија. Се проценува дека зголемувањето на урбаните зелени површини за 30 % би можело да ги намали смртните случаи поврзани со топлината до 40 %.
Комисијата вели дека ваквите мерки се паметни инвестиции и повикува на редефинирање на економските индикатори за успех, со фокус на здравјето, благосостојбата, праведноста и одржливоста.
„Не можеме да го занемариме здравјето – ниту нашето ниту здравјето на планетата. И двете се непроценливи и двете се изложени на ризик“, се вели во писмото потпишано од 14 члена на комисијата, вклучувајќи поранешни премиери, министри и водечки меѓународни експерти.
Фото: ЕПА
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
ОН: Најмалку 127 цивили убиени во израелски напади во Либан и покрај прекинот на огнот
Канцеларијата на Обединетите нации за човекови права денес објави дека најмалку 127 цивили се убиени во Либан во израелски напади откако беше постигнат прекин на огнот пред речиси една година.
ОН повика на итна истрага и строго почитување на прекинот на огнот, објави Ројтерс.
„Речиси една година по договорениот прекин на огнот меѓу Либан и Израел, продолжуваме да бидеме сведоци на интензивирање на израелските напади што резултираат со цивилни жртви и уништување на цивилни објекти во Либан, со алармантни индикации за поширока офанзива“, изјави портпаролот на канцеларијата, Тамин Ал-Китан, на прес-конференција во Женева.
Тој додаде дека податоците се базираат на методологијата на ОН, но дека вистинскиот број на загинати цивили може да биде поголем.
Фото: принтскрин
Свет
Калас: Европа бара разоружување на Русија
Шефицата на европската дипломатија, Каја Калас, изјави дека конечниот мировен план за Украина мора да содржи јасни механизми што би спречиле каква било повторна инвазија на Русија. Зборувајќи на BBC Radio 4, таа нагласи дека е потребно Москва да прифати отстапки и да преземе целосна одговорност за војната.
Калас подвлече дека конфликтот не може да се заврши без структурни промени во пристапот на Русија кон меѓународните обврски.
„Ако сакаме ова да заврши засекогаш, навистина ни требаат отстапки од Русија. Не можете само да нападнете друга земја и да не преземете никаква одговорност“, нагласи таа.
Според неа, идниот мировен договор мора да ја вклучува обврската на Русија да ги почитува меѓународните договори, како и намалувањето на бројот на нејзините вооружени сили. Ова, според Калас, е клучот за одржлива безбедност на Украина и Европа.
Осврнувајќи се на можноста за враќање на Русија во Г8, Калас беше недвосмислена:
„Тоа е дефинитивно неприфатливо. Не можеме да се вратиме на вообичаеното работење, како би можеле да го замислите тоа?“
Шефицата на европската дипломатија претходно изјави дека Москва „нема право“ да поставува услови за Киев за време на мировните преговори и дека Европската Унија има „јасен план“ за Украина – во време кога американскиот претседател Доналд Трамп предлага нов модел за решавање на конфликти.
Според Калас, европската политика останува конзистентна: мирот мора да се постигне за Украина да биде трајно заштитена, а Русија да биде спречена да ја повтори агресијата.
Фото: принтскрин
Регион
Вучиќ: Ние сме воено неутрална земја и ќе соработуваме со кого сакаме
Српскиот претседател Александар Вучиќ денес изјави дека Србија е воено неутрална земја која сама избира со кого ќе соработува.
Тој го кажа ова во Претседателството, одговарајќи на новинарско прашање за коментар на изјавата на генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, кој рече дека Србија има суверено право да учествува во вежби со кинеската армија, но дека ќе „се дистанцира од соработката на Вучиќ со Кина“.
„Ние сме воено неутрална земја и ќе соработуваме со кого сакаме“, изјави Вучиќ во врска со изјавата на Руте.
Како што вели, се дистанцира од НАТО и од сè што НАТО направи во 1999 година, додавајќи дека и српскиот народ се дистанцирал од него.
„Затоа што сакаме добро да соработуваме со нив. Тоа го направивме особено преку КФОР. Среќни сме поради многу професионалниот однос што го имаме со КФОР. Имаме добри односи со НАТО, ќе продолжиме да имаме добри односи со НАТО. Затоа му се заблагодарувам на г-дин Руте што се дистанцира од мене. Немам проблем со тоа, ми направи услуга. Србија е слободна земја и суверена земја и ќе остане таква“, рече Вучиќ, објави Танјуг.
Фото: принтскрин

