Свет
Најопасните мутации на коронавирусот и нивните симптоми
Мутациите се нормална низа во животниот циклус на вирусот и сите негови нови соеви не мора да бидат нужно опасни за луѓето. Некои се поблаги, некои се поопасни, а некои се неутрални во споредба со оригиналот.
Некои мутации не претставуваат значителни промени, други ја намалуваат ефикасноста на вирусот, но одредени мутации го прават еволутивно и биолошки поефикасен бидејќи тој подобро се врзува за рецепторите на клетките што ги инфицира.
Таквиот вид е поуспешен во наоѓање место за негово размножување, така што значително ги зголемува шансите за негово продирање во човечката популација и се заканува да стане доминантна верзија на болеста.
Во моментот има повеќе од четири илјади видови на коронавирусот, а епидемиолозите се најзасегнати од четири од нив.
1. Британскиот вирус стана доминантен во поголемиот дел од Велика Британија и се прошири во повеќе од 50 други земји вклучувајќи ја и Македонија. Се карактеризира со зголемена преносливост, поголема од 40 проценти, што доведува до зголемена инциденца, хоспитализација и севкупен притисок врз здравствениот систем. Симптомите на британскиот вид се нешто пооинакви од оние на оригиналниот од Вухан и неговите други субваријанти: губењето на мирисот и вкусот е поретко, а кашлицата, заморот, болките во мускулите и грлото се доминантни симптоми во оваа верзија.
2. Јужноафриканскиот сој досега е потврден во најмалку 30 земји. Оваа варијанта има 17 мутациски промени во однос на вирусот од Вухан. Според истражувањето на научниците, јужноафриканската верзија на Ковид-19 има способност да ги избегне антителата во крвната плазма на веќе оздравените пациенти од оваа болест, а исто така ја намалува и ефикасноста на моментно достапните вакцини. Покрај тоа, тој е позаразен, најмалку 1,5 пат, од оригиналната варијанта.
3. Бразилскиот сој е причина за можеби најголемите стравови на епидемиолозите: тој претставува злобна комбинација на карактеристиките на англиските и јужноафриканските мутации. Кристијан Рамадан, професор по молекуларна медицина на Универзитетот во Оксфорд, неодамна го нарече суперсој. Тој создаде сосема неочекуван хаос пред извесно време во бразилскиот град Манаус, каде што зарази голем број луѓе што веќе го прележале коронавирусот.
4. Њујоршкиот вид во моментот е најнеистражен од сите погоренаведени, но во однос на зголемената инфективност тој многу потсетува на јужноафриканскиот брат. Стана доминантен во Њујорк и во другите урбани делови на САД и полека ги потиснува другите видови коронавирус, а исто така има значителен потенцијал за реинфекција, т.е. повторна инфекција на човек што веќе закрепнал од оној од Вухан. Бидејќи предизвикува нешто потешки симптоми на болеста и хоспитализации, а најмногу се открива кај постари лица, тој е потенцијално голема закана за секое општество.
Иако сегашните вакцини се дизајнирани според претходните верзии на болеста, неодамнешните истражувања покажуваат дека сите достапни вакцини штитат барем до одреден степен од новите видови.
Вакцината на „Оксфорд/Астра зенека“ добро штити од британскиот вид, но во многу помала мера од јужноафриканскиот сој. Како резултат на тоа, Јужна Африка престана да ја користи оваа вакцина и има намера да ги продаде купените количини.
Првите резултати од „Фајзер“ и „Модерна“ сугерираат дека нивните вакцини се доволно ефикасни против јужноафриканската верзија иако имунолошкиот одговор можеби не е премногу силен или долготраен.
Научниците велат дека сите вакцини ќе бидат редизајнирани според новите соеви, но и на оние што допрва доаѓаат. Како и кај вирусот на грипот, кој постојано мутира, сите промени на коронавирусот мора да бидат придружени со постојан лабораториски мониторинг и адаптација на вакцините.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Русија го зголемува ДДВ-то на 22% поради забавување на економијата
Русија ќе го зголеми данокот на додадена вредност (ДДВ) од 20% на 22% од 1 јануари, како дел од мерките за стабилизирање на државниот буџет по забавување на економијата. Владата прогнозира дека ова ќе донесе дополнителни 1 трилион рубли (10,8 милијарди евра) во државните приходи, откако економијата порасна само 1% во 2025 година, по раст од над 4% во 2023 и 2024 година.
Промените ќе ги погоди и малите и средни бизниси. Во моментов, компании со приходи до 60 милиони рубли (околу 645.000 евра) се ослободени од ДДВ, но овој праг постепено ќе се намали на 10 милиони рубли (107.000 евра) до 2028 година. Мали продавници, салони за убавина и други локални бизниси се загрижени дека нема да можат да го издржат дополнителниот финансиски притисок.
Дополнително, владата предложи зголемување на даноците на алкохол, пиво, вино, цигари и електронски цигари како дел од својата стратегија за зголемување на приходите.
Економското забавување и зголемувањето на даноците се знаци дека Путин и обичните Руси веројатно ќе се соочат со избор помеѓу „оружје и путер“ во наредните месеци, како што објавува Асошиејтед Прес – односно, помеѓу воените трошоци и благосостојбата на потрошувачите.
Свет
Индија уапси жител на Кашмир поради експлозија на автомобил во Делхи
Федералната антитерористичка агенција на Индија го уапси Амир Рашид Али од Кашмир, кој е обвинет за заговор со наводниот бомбаш-самоубиец Умар Ун Наби, жител на Пулвама, за експлозијата во Делхи минатата недела. При нападот загинаа осум лица, а најмалку 20 беа повредени.
Националната истражна агенција соопшти дека Али дошол во Делхи за да го олесни купувањето на автомобилот користен како „импровизирана експлозивна направа“.
Запленети се и други возила за испитување, а се испитани 73 сведоци, вклучувајќи ги и повредените.
Владата го третира инцидентот како „терористички напад“ и најави дека сторителите ќе бидат изведени пред лицето на правдата.
Експлозијата се случи пред историската Црвена тврдина и е прва ваква во Делхи од 2011 година.
Свет
Поларен вртлог носи „декември за паметење“
Поради невообичаено рано затоплување на стратосферата, на прагот е да почне значително нарушување на поларниот вртлог. Прогнозите покажуваат дека поларната циркулација ќе „се сруши“ во втората половина од месецот, носејќи студено време и снег низ Соединетите Американски Држави и Канада, додека последиците за Европа засега се помалку јасни.
Поларниот вртлог е еден вид „чувар на студот“, кој го држи во поларните региони додека е силен. Меѓутоа, кога е нарушен или „срушен“, студениот воздух може да „излезе“, создавајќи вистинско зимско време во областите со средна географска ширина.
Како што пишува „Severe Weather“, поларниот вртлог би можел да создаде „декември за паметење“, а не е невозможно да има многу снег на католичкиот и на православниот Божиќ.
Eyes are on the potential for a stratospheric warming event over the coming weeks.
This winter weather wildcard will probably link to the troposphere and contribute to surges of below-average temperatures in the United States during December, with unusual warmth in the Arctic. pic.twitter.com/v9yTE8e6tS
— Ben Noll (@BenNollWeather) November 10, 2025
Најновата анализа покажува дека поларниот вртлог моментално има нормална големина, убава кружна форма и работи околу својата долгорочна просечна јачина. Иако поларниот вртлог изгледа стабилен на ова ниво на стратосферата, воочливи се првите знаци на проблеми. Се формира област со висок притисок, а слаб бран на топлина е веќе видлив во надворешните слоеви.
Најновите прогнози покажуваат дека врвот на нарушувањето ќе се случи на крајот на овој месец, околу 26 ноември.
Ненадејно затоплување на стратосферата се случува во средината до крајот на зимата. Сепак, оваа година, прогнозите покажуваат невообичаено рано затоплување на стратосферата, токму на време за да влијае на почетокот на метеоролошката зима, пишува „Severe Weather“.
BREAKING:
Long-range models are signaling the potential for an exceptionally cold and snowy December across the Eastern U.S. ❄️
A major stratospheric polar vortex collapse appears increasingly likely – a pattern shift that could supercharge the chances of a classic White… pic.twitter.com/5YNlb1NVqg
— Connor's Climate Corner (@ClimateCornerHQ) November 7, 2025
Поларниот вртлог носи уште еден проблем, особено за жителите на САД, Европа и Кина – сметките за електрична енергија и гас би можеле нагло да се зголемат во текот на зимата, бидејќи се очекува оваа сезона да биде постудена од претходните години, а потрошувачите и бизнисите се веќе преоптоварени, пишува „Блумберг“. Се додава дека побарувачката за електрична енергија во Америка веќе брзо расте.
Во Европа, додека метеоролозите и главните временски модели предвидуваат блага зима, постојат сè повеќе докази дека релативно благите услови би можеле да бидат нарушени од чести студени периоди, особено во северните и централните региони.
Германија, на пример, влегува во зимската сезона 2025/26 со значително пониски залихи на природен гас отколку минатата година, што предизвикува стравувања за нејзината способност да управува со флуктуациите на побарувачката во наредните месеци, според анализата на „Блумберг“.

