Свет
Нобеловата награда за физика за Алан Аспект, Џон Ф. Клаузер и за Антон Цајлингер

Кралската шведска академија на науките одлучи да им ја додели Нобеловата награда за физика за 2022 година на Алан Аспект, Џон Ф. Клаузер и Антон Зелингер.
Тие ја добија наградата „за експерименти со заплеткани фотони, утврдување на прекршувања на Беловите нееднаквости и пионерска квантна информатичка наука“.
Ален Аспект, Џон Клаузер и Антон Цајлингер спроведоа револуционерни експерименти користејќи заплеткани квантни состојби, каде што две честички се однесуваат како една единица, дури и кога се разделени.
BREAKING NEWS:
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2022 #NobelPrize in Physics to Alain Aspect, John F. Clauser and Anton Zeilinger. pic.twitter.com/RI4CJv6JhZ— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 4, 2022
Нивните резултати го отворија патот за нова технологија базирана на квантни информации.
Неописливите ефекти на квантната механика почнуваат да се применуваат. Сега постои големо поле на истражување, кое вклучува квантни компјутери, квантни мрежи и безбедна квантна шифрирана комуникација.
Еден од клучните фактори во овој развој е како квантната механика дозволува две или повеќе честички да постојат во таканаречена заплеткана состојба.
Она што се случува со една од честичките во заплетканиот пар одредува што ќе се случи со другата честичка, дури и ако тие се далеку.
Долго време беше доведено во прашање дали корелацијата се должи на фактот што честичките во заплетканиот пар содржат скриени променливи, инструкции што им кажуваат каков резултат треба да дадат во експериментот.
Во 60-тите Џон Стјуарт Бел разви математичка нееднаквост што го носи неговото име.
Тоа значи дека ако има скриени променливи, корелацијата помеѓу резултатите од голем број мерења никогаш нема да надмине одредена вредност. Сепак, квантната механика предвидува дека одреден тип на експеримент ќе ја наруши нееднаквоста на Бел, што ќе резултира со посилна корелација отколку што инаку би била можна.
Џон Клаузер ги развил идеите на Џон Бел, што доведе до практичен експеримент. Кога правел мерења, тие ја поддржувале квантната механика со јасно кршење на нееднаквоста на Бел. Ова значи дека квантната механика не може да се замени со теорија што користи скриени променливи.
Некои пропусти останаа по експериментот на Џон Клаузер.
Ален Аспект ја разви поставката користејќи ја на начин што затвори важна дупка. Тој можеше да ги промени поставките за мерење откако заплетканиот пар го напушти изворот, така што поставката што постоеше кога се емитуваа не може да влијае на резултатот.
Користејќи софистицирани алатки и долга серија експерименти, Антон Цајлингер почнал да ги искористува заплетканите квантни состојби. Меѓу другото, неговата истражувачка група демонстрира феномен наречен квантна телепортација, кој овозможува квантната состојба да се движи од една до друга честичка на растојание.
„Станува сè појасно дека се појавува нов вид квантна технологија. Гледаме дека работата на лауреатот со заплетканите состојби е од големо значење, дури и надвор од основните прашања за толкувањето на квантната механика“, вели Андерс Ирбек, претседател на Нобеловиот комитет за физика.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Папата апелира за траен прекин на огнот во Газа и ослободување на заложниците

Папата денес упати „силен апел“ до глобалната заедница да го прекине речиси двегодишниот конфликт меѓу Израел и Хамас, повикувајќи на траен прекин на огнот, ослободување на заложниците во Газа и обезбедување хуманитарна помош.
„Уште еднаш упатувам силен апел, да се прекине конфликтот во Светата Земја, кој предизвика толку многу терор, уништување и смрт“, рече папата на својата неделна аудиенција во Ватикан.
„Барам ослободување на сите заложници, постигнување траен прекин на огнот, олеснување на безбеден влез на хуманитарна помош и целосно почитување на меѓународното хуманитарно право“, рече тој.
Папата не ги именуваше Израел или палестинската милитантна група Хамас, но рече дека меѓународното право бара „обврска за заштита на цивилите, забрана за колективно казнување, неселективна употреба на сила и присилно раселување на населението“.
Фото: принтскрин
Свет
Стаб: Само притисок може да ја принуди Русија да преговара

Финскиот претседател Александар Стаб изјави дека е потребно да се изврши силен притисок врз Русија за да се постигне напредок во наоѓањето мирно решение за конфликтот во Украина.
По телефонскиот разговор со украинскиот претседател Володимир Зеленски, Стаб напиша на социјалната мрежа X дека „се спроведува планот за сигурна поддршка на безбедноста на Украина“ нагласувајќи дека Киев е подготвен за мир, а „Русија само чека време“.
„Мора да извршиме притисок врз Русија да седне на преговарачка маса“, рече финскиот претседател додавајќи дека Хелсинки, заедно со своите партнери, ќе продолжи да се стреми кон „праведен мир за Украина“.
Еден ден претходно Стаб истакна дека рускиот претседател Владимир Путин не може да биде убеден во мирот преку Западот, туку преку влијанието на земјите од Истокот, кои одржуваат трговски врски со Москва. Затоа предложи воведување тарифи против земјите што ја продолжуваат економската соработка со Русија.
Финскиот претседател исто така изрази надеж дека „трпението на американскиот претседател Доналд Трамп со Москва набргу ќе истече“ нагласувајќи дека само нови санкции и царини може да ја принудат Русија да го прекине конфликтот.
Фото: принтскрин
Европа
(Видео) Украинци: Експлодира главниот нафтовод што ја снабдува Москва

Главниот нафтовод што испорачува нафтени деривати во Москва експлодира во рускиот регион Рјазан, дознава „Укринформ“ од извор во Одбранбена разузнавачка служба на Украина (ДИУ).
Според нив, вчера се случила силна експлозија на нафтоводот „Рјазан-Москва“, еден од главните правци за снабдување на руската престолнина со нафтени производи.
Според извори на ДИУ, откога локалните канали на „Телеграм“ во Рјазан пријавија гласна експлозија на дел од цевководот, избувна голем пожар. Пожарникарите и амбулантните возила беа испратени во рок од неколку часа за да го изгаснат пожарот, објави „Укринформ“.
An explosion reportedly hit the Ryazan-Moscow oil pipeline on August 26, one of the key fuel supply routes to the Russian capital. The pipeline, repurposed in 2018 by Transneft to transport gasoline—also used by Russia’s military—is now out of operation, RBC-Ukraine reports. pic.twitter.com/qF3Yz4M60X
— NOELREPORTS 🇪🇺 🇺🇦 (@NOELreports) August 27, 2025
Жителите пријавија дека полицијата и други тимови се во областа на селото Божатково во регионот Рјазан работејќи на отстранување на последиците од експлозијата и пожарот.
Според украинските медиуми, од 2018 година овој цевковод е пренаменет за снабдување со бензин на компанијата „Транснефт“, која исто така снабдува гориво и за руската војска.
Според ДИУ, инцидентот предизвикал протокот на нафтени производи кон Москва да биде суспендиран на неодредено време.
фото: принтскрин