Свет
Преживеаните од Аушвиц: Омразата создава повеќе омраза, такво нешто би можело повторно да се случи
Огромен пораст на антисемитизмот, екстремизмот и омразата предизвикува страв дека историјата ќе се повтори и ги загрижува преживеаните од Аушвиц кои се собраа на 80-годишнината од ослободувањето, споделувајќи ги своите застрашувачки спомени од „фабриката за убивање, полна со крици, плач , смрдеа и голи тела.
Бината на комеморацијата, која траеше два и пол часа, многу подолго од планираното, беше поставена во шатор подигнат над влезот на поранешниот логор Аушвиц II-Биркенау. Таму имаше и товарен вагон, денес симбол на депортациите, а потоа и превозно средство со кое луѓето се превезуваа во Аушвиц.
На сцената излегоа четворица преживеани.
Авторката и научник Това Фридман (86), која ги опишува сопствените трауми во својата книга „Ќерката на Аушвиц“, била пренесена во логорот кога имала само пет години.
„Денес имаме обврска не само да запомниме, туку и да предупредуваме и поучуваме дека омразата создава повеќе омраза, убивањето повеќе убиства. Екстремизмот и антисемитизмот што се шират меѓу народите се шокантни“, предупреди таа.
„Тука сум да потврдам и да ветам дека нема да дозволиме историјата да се повтори“, нагласи.
Таа сподели дел од своите сеќавања за нечовечкото страдање од кампот каде што била депортирана како девојче.
„Татко ми беше испратен во Дахау, а мајка ми и јас во Аушвиц. Гладна, жедна и преплашена, ја држев мајка ми за рака“, рече таа, сеќавајќи се на крикот, плачот, небото исполнето со чад, страшната смрдеа и голите жени кои, како што рече, ги следи до ден-денес.
„Мислев дека сите ќе умреме, дека е нормално да умрат еврејски деца“, рече таа.
Новинарот и историчар Маријан Турски (98), сега шеф на Меѓународниот совет за Аушвиц, бил испратен во логорот во 1944 година.
„Денес сме сведоци на огромно зголемување на антисемитизмот, каков што доведе до холокаустот“, рече тој.
Сеќавањето на злосторствата извршени во име на нацистичките идеи за расна супериорност стана акутно политичко прашање во последниве години со подемот на екстремно десничарските партии низ Европа. На местото на најголемото масовно убиство во историјата на човештвото, Турски предупреди: „Говорот на омраза често завршува со крвопролевање“.
Доктор Леон Вајнтрауб (99) живеел во гетото во Лоѓ кога бил одвоен од семејството и испратен во Аушвиц во 1944 година.
„Постои само еден вид човек: хомо сапиенс, така што теоријата на расите како основен принцип на нацистичката теорија не е во ред“, рече тој.
„Ме боли кога гледам униформи слични на нацистите и нивните слогани, ме боли што ова се случува без никакви последици, што се пропагира идеологија која уби милиони“, рече тој.
Додаде дека е повреден од „идеологиите и ставовите кои промовираат непријателство, кои ги дефинираат антисемитизмот и хомофобијата како вредности“.
„Ги повикувам сите да се спротивстават на ваквите ставови што доведоа до геноцидот што го одбележуваме денес“, рече тој, упатувајќи посебен апел до младите: „Бидете чувствителни на сите изрази на нетолеранција кон оние кои се различни – без разлика дали е бојата на кожата, религијата или различната сексуална ориентација“.
Пензионираната фармацевтка Жанина Иванска била испратена во Аушвиц со превоз во 1944 година, откако била принудена да го напушти својот дом за време на Варшавското востание против нацистите.
„Каде што сме ние, беше изграден Биркенау… Таму почна машината за убивање. Таму почна да работи фабриката за убивање“, се сеќава таа.
Кога Аушвиц беше ослободен, „светот веруваше дека тоа не може да се повтори. А сепак, имаше луѓе кои предвидуваа дека е невозможно овие работи да не се повторат“, рече таа.
„Ако луѓето тогаш беа толку нехумани, тоа може да се повтори“, додаде.
Осумдесетгодишнината од ослободувањето на Аушвиц, концентрационен логор и логор на смртта изграден од нацистите во окупирана Полска, беше одбележана во присуство на околу педесет преживеани и повеќе од 50 државни делегации од целиот свет.
Шефовите на држави и влади, кралеви и претставници на меѓународни организации ги слушаа оние кои беа жртви на едно од најголемите злосторства во историјата на човештвото и кои денес се совест на светот.
Директорот на Музејот и меморијалниот центар Аушвиц, Пјотр Цивински, зборуваше за важноста на сеќавањето.
„Меморијата е свесност за фактите, токму она што ни е очајно потребно денес… Меморијата е клучот за разбирање на денешниот свет и за дизајнирање на утрешниот“, рече тој.
На 27 јануари 1945 година, војниците на Црвената армија го ослободија Аушвиц и пронајдоа околу 7.000 преживеани таму, а ОН одлучија да го прогласат тој датум за Меѓународен ден на сеќавање на холокаустот.
Повеќе од 1,1 милион луѓе, од кои еден милион Евреи, умреле во гасни комори или од глад, студ и болести во Аушвиц. Заедно со Евреите беа егзекутирани Полјаци, Роми и руски затвореници.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Орбан: Срамно е како ЕУ се однесува кон Србија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан денес изјави дека Србија е клучна земја во Западен Балкан и дека начинот на кој Европската унија се однесува кон Белград е срамен и неправеден.
Орбан го изјави ова пред самитот на Европската унија и земјите од Западен Балкан во Брисел, одговарајќи на прашање за отсуството на Србија од состанокот, објавија регионалните медиуми.
Тој изјави дека Западен Балкан претставува економска резерва на злато за Европската Унија и дека Србија игра клучна улога во регионалната стабилност и заштитата на Европа од мигрантските текови.
„Не можеме ништо да направиме без Србија. Она што се случува тука, мислам на третманот и однесувањето кон Србија, е срамно. Тоа е целосно неправедно и неприфатливо“, рече Орбан.
Унгарскиот премиер истакна дека Србија сочинува повеќе од една третина од вкупното население на Западен Балкан, додека, според него, најмалку половина од економијата на регионот е поврзана со таа земја. Тој додаде дека околу две третини од извозот на Западен Балкан е поврзан со Србија.
„Без Србија, невозможно е да се направи нешто на Западен Балкан“, тврди Орбан.
Тој оцени дека, за да се најдат решенија за постојните предизвици, Европската унија прво треба да ја прифати Србија како членка, а дури потоа да го продолжи процесот на проширување со другите земји во регионот.
„Ние го правиме токму спротивното. Не е добро. Лошо е, неправедно и срамно. Затоа ние Унгарците мора да ја поддржиме Србија да продолжи напред“, заклучи Орбан.
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави доцна синоќа дека Србија нема да присуствува на денешниот самит ЕУ-Западен Балкан во Брисел, наведувајќи дека не сака владата на земјата да трпи притисок, но повтори дека Белград останува посветен на членството во ЕУ.
фото/депозитфотос
Свет
Убиен почитуван професор од МИТ, бил застрелан пред неговиот дом
Шок и неверување владееше во престижниот Масачусетски институт за технологија (МИТ) и во мирното бостонско предградие Бруклин по веста за бруталното убиство на почитуван професор.
Нуно Ф.Г. Луреиро, 47, професор по нуклеарни науки, инженерство и физика и директор на Центарот за наука за плазма и фузија на МИТ, беше застрелан повеќе пати во понеделникот вечерта во својот дом на улицата Гибс. Починал од повредите во болница рано наутро во вторник, потврди канцеларијата на окружниот обвинител на округот Норфолк, Мајкл В. Морисеј, според „Бостон тајмс“.
Соседка која живее во станот над Луреиро рече дека слушнала повеќе истрели во понеделник вечерта. Кога ја отворила вратата, затекнала ужасна сцена – Лоуреиро лежел на грб на влезот од зградата.
Полициските службеници на местото на настанот пронашле чаури во лобито и куршуми во ѕидот. Информациите за убиецот се спротивставени; еден полицаец пријавил сив седан кој возел со исклучени светла, додека друг споменал син или црн седан.
Шефицата на полицијата во Бруклин, Џенифер Пастер, изјави дека истрагата за убиство е активна и во тек. „За да го заштитиме интегритетот на истрагата, ограничени сме во информациите што можеме да ги споделиме во овој момент и бараме разбирање и трпение од заедницата“, рече Пастер.
Иако ФБИ понуди помош на државните власти, таа во овој момент не е побарана. Специјалниот агент Тед Докс нагласи дека злосторството не изгледа поврзано со пукањето што се случи во саботата на Универзитетот Браун, каде што беа убиени двајца студенти.
Во вторник вечерта на улицата Гибс се одржа бдение во спомен на убиениот професор. Според соседите, Лоуреиро имал три деца, а неговата смрт ја потресе целата заедница.
Претседателката на МИТ, Сали Корнблут, изрази сочувство до семејството. „Соочени со оваа шокантна загуба, нашите мисли се со неговата сопруга и нивното семејство, како и со неговите многубројни посветени студенти, пријатели и колеги“, рече Корнблут, додавајќи дека универзитетот ги поддржува сите погодени од оваа трагедија.
Лоуреиро пораснал во малиот град Визеу, Португалија, и уште од мал знаел дека сака да биде научник. Тој дипломирал физика од Лисабон, докторирал од Империјал колеџ во Лондон и продолжил со постдокторски истражувања на престижниот универзитет Принстон и Националната лабораторија за истражување на фузија во Велика Британија.
По враќањето во Португалија, се приклучил на МИТ во 2016 година. Опишан како „признаен теоретски физичар и научник за фузија“, во 2024 година бил именуван за директор на Центарот за плазма и фузиска наука на МИТ, кој има повеќе од 250 истражувачи и студенти.
Неговото почитување во научната заедница се одразува во фактот дека ја добил Претседателската награда за научници и инженери во рана кариера, највисокото признание што владата на САД им го доделува на научниците во рана кариера.
Свет
Зеленски бара конкретни чекори против Русија
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ги повика сојузниците на Украина да му дадат поддршка на Киев и да и покажат на Русија дека војната е бесмислена, пред клучниот самит на Европската унија на кој треба да се разговара за замрзнатите средства на Русија.
„Исходот од овие состаноци – исходот за Европа – мора да биде таков што Русија ќе почувствува дека нејзината желба да продолжи со борбите следната година ќе биде бесмислена бидејќи Украина ќе има поддршка“, рече Зеленски во своето вечерашно обраќање.
Тој ги повика украинските партнери да донесат одлука за користење на речиси 250 милијарди долари замрзнати руски државни средства во Европската унија, од кои повеќето се чуваат во белгискиот Euroclear, за поддршка на заем за Украина.
Владите на ЕУ минатата недела се согласија да ги задржат средствата замрзнати до понатамошно известување, наместо да гласаат на секои шест месеци дали да го продолжат статусот.
Некои европски лидери се спротивставија на планот, плашејќи се дека тоа би можело да претставува правни ризици за нив.
„Ни треба сите наши партнери да имаат храброст да ја видат вистината, да ја признаат вистината и да дејствуваат соодветно“, рече Зеленски. Тој додаде дека постапките на Русија покажуваат дека таа има намера да продолжи да се бори следната година.
„Сојузниците во Соединетите Американски Држави често велат дека се чини дека Русија сака да ја заврши војната. Но, Русија испраќа сосема поинаква реторика и сигнали, вклучително и официјални наредби до својата војска“, рече Зеленски.
фото/депозитфотос

