Свет
Рекордна суша во Амазон, некои реки пресушија
Најлошата рекордна суша ги спушти нивоата на реките во сливот на Амазон на историски најниски нивоа, во некои случаи сушејќи ги речните корита кои некогаш биле водни патишта.
Солимоес, една од главните притоки на моќната река Амазон, чии води се издигнуваат во перуанските Анди, падна на најниското ниво забележано во Табатинга, бразилски град на границата со Колумбија.
Во Тефе, една гранка на Solimoes целосно се исуши, како што видоа новинарите на „Ројтерс“ како летаат над реката во неделата.
И блиското езеро Тефе, каде во минатогодишната суша угинаа повеќе од 200 слатководни делфини, исто така пресуши, уништувајќи го живеалиштето на загрозените цицачи.
„Поминуваме низ критична година. Оваа година минатогодишните рекорди беа срушени за неколку месеци“, изјави портпаролот на Гринпис, Ромуло Батиста, покажувајќи го местото каде коритото на реката на гранката Солимоес се претвори во куп песок.
Втората последователна година на критична суша пресуши голем дел од вегетацијата во Бразил и предизвика шумски пожари низ јужноамериканските земји.
„Климатските промени веќе не се нешто за што треба да се грижите во иднина, за 10 или 20 години. Тие се тука и се тука со многу поголема сила отколку што очекувавме“, додаде Батиста.
Солимоес во Табатинга беше измерен на 4,25 метри под просекот за првата половина на септември.
Во Тефе, реката беше 2,92 метри под просечното ниво во истите две недели минатата година и се очекува дополнително да се спушти на најниското ниво досега.
Во Манаус, најголемиот град во Амазон, каде што Солимоес се приклучува на Рио Негро за да ја формира вистинската река Амазон, нивото на Рио Негро се приближува до рекордно ниското ниво постигнато минатиот октомври.
„Минатата година бевме во ваква ситуација до октомври. Оваа година сушата се влоши“, рече домородниот водач на Камбеба.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
(Видео) Голема штета на аеродромот во Јамајка
Екстремно моќниот ураган Мелиса стигна до копното на Куба откако вчера ја опустоши Јамајка. Тоа е најмоќната бура со која островската нација некогаш се соочила.
Нема потврдени смртни случаи, но голем дел од Јамајка е без струја и интернет, а со оглед на силата на бурата и обемот на штетата, се очекува да биде така. Агенциите за помош велат дека „се подготвуваат за најлошото“.
Има голема штета на меѓународниот аеродром Сангстер во Монтего Беј, Јамајка.
Свет
Вештачката интелигенција под лупа: звучи уверливо, но често греши
Студија на Европската радиодифузна унија (ЕБУ), во која учествувале 68 јавни радиотелевизии од 56 земји, покажала дека најпопуларните системи со вештачка интелигенција – како ChatGPT, Claude и Gemini – измислуваат и до 40 отсто од своите одговори, претставувајќи ги како факти, пренесе Дојче веле.
Истражувањето утврдило дека системите често даваат уверливи, но неточни информации, особено кога станува збор за регионални теми, актуелни настани или сложени прашања што бараат поврзување повеќе извори. Експертите овој феномен го нарекуваат „халуцинација“, односно создавање на лажни, но звучно уверливи податоци.
Последиците, според анализата, се сериозни: корисниците несвесно шират дезинформации, ученици и студенти внесуваат неточни податоци во своите трудови, а граѓаните може да донесуваат политички или други важни одлуки врз основа на невистини.
EBU препорачува никогаш да не се верува слепо на chatbot-ови, да се проверуваат сите важни информации и да се користат проверени медиуми за факти. Технологијата може да биде корисна за креативни задачи, но не е погодна како проверувач на факти или замена за новинарство.
Европа
Белгиски министер: Ќе ја срамниме Москва со земја ако го нападнат Брисел
Белгискиот министер за одбрана, Тео Франкен, тврди дека НАТО ќе ја „срамни со земја Москва“ доколку Русија некогаш го нападне Брисел. Во опширно интервју, Франкен се осврна на низа итни стратешки прашања, вклучувајќи ја војната во Украина, европската одбрана и нуклеарното одвраќање, објави „The Brussels Times“.
Кога директно го прашаа дали се плаши дека рускиот претседател Владимир Путин може да започне конвенционален ракетен напад врз Брисел, неговиот одговор беше недвосмислен: „Не, бидејќи тогаш тој би го погодил срцето на НАТО, а потоа ние би ја срамниле Москва со земја“.
Франкен изрази силна поддршка за американското лидерство во рамките на НАТО и ја повтори својата доверба во Член 5, клаузулата за заемна одбрана што е основа на Алијансата.
На прашањето дали американскиот претседател Доналд Трамп би го почитувал Член 5, Франкен одговори потврдно. „Секако дека би го сторил тоа. Во Европа има многу предрасуди против американската влада. Зошто не би го почитувал Член 5?“

Франкен рече дека е повеќе загрижен за употребата на хибридно војување од страна на Русија отколку за заканата од конвенционален напад. „Крстосувачки проектил врз Брисел? Јасно е дека тоа би го активирало Член 5, без разлика која дефиниција ја користите. Путин нема да го стори тоа“, рече тој.
„Повеќе сум склон кон сценарио со сива зона: ‘мали зелени луѓе’ кои го поттикнуваат рускојазичното малцинство во Естонија против „нацистичкиот режим“. Пред да се свестите, тие анексираа дел од Естонија“, објасни министерот.
Министерот за одбрана не покажа ентузијазам за идејата за заедничка европска армија. Тој ги критикуваше поголемите европски земји за „максимизирање на сопствените пазари“ и праша како земјите кои во моментов не можат ниту да соработуваат во набавката на одбранбена опрема би можеле да ги интегрираат своите национални армии.
„Секој што верува во европска армија продава магла“, рече тој. „За среќа, го имаме НАТО, кој повторно ја докажа својата ефикасност со воздушната одбрана во Полска и Естонија“.
фото: принтскрин

