Свет
Судирите меѓу Ерменија и Азербејџан се закануваат да ги потопат мировните преговори

Ерменија и Азербејџан меѓусебно се обвинија во четвртокот за смртоносната размена на оган по должината на заедничката граница, која се заканува да го попречи моментот за решавање на долготрајниот спор неколку дена пред мировните разговори предводени од ЕУ, пренесува „Еурактив“.
САД и Русија повикаа на воздржаност меѓу кавкаските соседи вовлечени во деценискиот спор за регионот Нагорно-Карабах по последното разгорување на судирот, во кое едно лице загина, а четворица беа повредени.
Повикувајќи се на договорот од ноември 2020 година, со кој завршија шестнеделните непријателства, Баку ја обвини Ерменија за провокација во која загинал еден азербејџански војници и за прекршување на примирјето со оружје во голем калибар.
Ерменија првично рече дека четворица нејзини војници биле ранети во источниот регион на земјата.
„Азербејџанските сили напаѓаат со артилерија и минофрлачи врз ерменските позиции во регионот Сотк“, соопшти ерменското Министерство за одбрана.
Регионот Сотк во Источна Ерменија е познат по рудниците за злато. Сотк се наоѓа во Ерменија и е на одредено растојание од спорниот Нагорно-Карабах.
Ерменија е членка на Организацијата на договорот за колективна безбедност (ОДКБ), регионална меѓународна организација и воен сојуз за одбрана предводен од Русија.
Договорот за колективна безбедност, исто како и Северноатлантскиот договор, предвидува колективна одбрана, односно агресијата против една држава учесничка во договорот се смета за агресија врз сите држави учеснички во договорот.
#NagornoKarabakh: according to local sources #Azerbaijan has started setting up a military checkpoint on the #Lachin corridor, the only road connecting #Stepanakert to #Armenia, with Russian blessing by the looks of it. pic.twitter.com/kM0PCBKmte
— Thomas van Linge (@ThomasVLinge) April 23, 2023
Ерменскиот премиер Никол Пашинјан и азербејџанскиот претседател Илхам Алиев треба да се сретнат в недела во Брисел на разговори предводени од претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, како дел од напорите да се постигне мировен договор за нивниот тридецениски територијален спор.
Според ЕУ, тие се согласиле да се сретнат и со лидерите на Франција и Германија на маргините на европскиот самит во Молдавија на 1 јуни.
Дипломатските напори на ЕУ следуваат по средбата на министрите за надворешни работи на Азербејџан и на Ерменија со американскиот државен секретар Антони Блинкен во Вашингтон на почетокот на мај.
Портпаролот на Стејт департментот, Ведант Пател, истакна дека двете земји треба да го прифатат во Брисел предлогот на Блинкен, со кој ќе тргнат вооружените сили од границата.
„Веруваме дека овој вид насилство го поткопува напредокот кон траен и достоинствен мир постигнат од Ерменија и Азербејџан “, рече Пател.
Западот го засили посредувањето во регионот бидејќи влијанието на Русија, историски главниот моќник меѓу поранешните советски републики, слабее по инвазијата на Украина.
„Очекуваме воздржан пристап од двете страни и ги повикуваме да не преземаат никакви активности што би можеле да доведат до зголемување на тензиите“, повика од Москва портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков.
Ерменија традиционално се потпира на Русија како свој сојузник и гарант за безбедност, но Ереван станува сè пофрустриран од Москва и ја обвини Русија дека не ја исполнила својата мировна улога кога азербејџанските активисти го блокираа коридорот Лачин, единствената копнена врска на Нагорно-Карабах со Ерменија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Повеќе од 2.200 загинати во земјотресот во Авганистан: „Сè што имавме е уништено“

Спасувачките екипи денес извлекуваа тела од урнатините на куќи уништени во земјотресот во Авганистан. Бројот на загинати надмина 2200, а иднината на преживеаните е неизвесна, при што светските хуманитарни организации предупредуваат на намалени ресурси.
Спасувачките операции продолжуваат во планинските области на истокот на земјата, јавија талибанските власти, објавувајќи дека бројот на загинати достигнал 2205, а повредени се најмалку 3640 лица.
„Сè што имавме е уништено“, изјави Аалем Јан, чија куќа во најтешко погодената покраина Кунар е срамнета со земја. „Единствените преостанати работи се овие облеки што ги носиме“, додаде тој. Неговото семејство седеше под дрво со своите работи.
Првиот земјотрес со јачина од 6 степени по Рихтер, еден од најсмртоносните во Авганистан во последните години, предизвика големи штети и разурнување во покраините Кунар и Нангархар. Втор земјотрес со јачина од 5,5 степени во вторникот предизвика паника и го прекина спасувањето, бидејќи предизвика одрони и блокирани патишта кон оддалечените села.
Во најтешко погодените села во покраината Кунар, според проценките на хуманитарната организација Islamic Relief Worldwide, две од три лица биле убиени или повредени, а 98 отсто од зградите се уништени или оштетени. Преживеаните очајнички пребарувале по урнатините, префрлувале тела и копале гробови чекајќи помош.
Авганистан е подложен на смртоносни земјотреси, особено во планинскиот ланец Хиндукуш. Поради тоа, некои семејства останале на отворено, бидејќи куќите изградени од камен и дрво не нудат сигурна заштита.
Одлуката на американскиот претседател Доналд Трамп да ја намали странската помош, заедно со ограничувањата на талибаните кон жените и хуманитарните работници, дополнително ја влошиле изолираната ситуација во Авганистан.
Регион
Вучиќ: На избори одлучува народот, а не странските фактори

Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, изјави дека во моментот не гледа начин на кој опозицијата би можела да победи на изборите нагласувајќи дека најважно за него е волјата на граѓаните.
„Ако господата Тадиќ и Ѓилас победат, ќе им честитам бидејќи отсекогаш ја признавав волјата на народот. За мене, волјата на народот е волја божја. Но, во моментот не гледам начин на кој би можеле да победат. Дури и да им дозволите да украдат стотици илјади гласови, ниту тоа не им помага“, изјави Вучиќ пред новинарите.
Реагирајќи на изјавата на поранешниот претседател Борис Тадиќ дека ќе поднесе оставка доколку беше на негова позиција, Вучиќ потсети дека Тадиќ не го сторил тоа кога прогресивците бараа избори во 2011 година.
„Одржавме големи демонстрации, Николиќ штрајкуваше со глад, баравме избори, но без закани и странско мешање. И таа влада беше злокобна – 500.000 луѓе ги загубија своите работни места, приватизацијата беше украдена. Ја променивме на мирен и цивилизиран начин, вработивме луѓе и ја изградивме Србија“, нагласи тој.
Тој се осврна и на изјавата на претседателот на Партијата за слобода и правда, Драган Ѓилас, дека по формирањето на новата влада, ќе ги распушти БИА и РТС. „Да видиме првин дали воопшто ќе го помине пописот“, рече Вучиќ.
Претседателот на Србија се осврна и на коментарите на опозицијата дека е второкласен партнер на кинескиот претседател Шји Џјинпинг. „Овие државници ми даваат најотворена поддршка и имав најмногу средби со нив во историјата на нашата земја. Не заборавајте дека Путин беше единствениот што ми додели орден од тој ранг, првпат по Никола Пашиќ, пред повеќе од еден век“, потсети Вучиќ.
Тој додаде дека Шји дури го продолжил разговорот за петнаесет минути надвор од протоколот, што, рече тој, е реткост за кинескиот претседател. „Разговаравме и за историјата, го запознав со страдањата на српскиот народ во Втората светска војна, а тој мене со трагедијата на кинескиот народ. Се согласивме дека е важно да се бориме против ревизијата на историјата“, рече Вучиќ.
„Оние што не се заинтересирани за Србија не може да разберат колку е важно да се работи за народот. Кога ќе одат надвор од опсегот на разумот и моралот, тешко е воопшто да се одговори на нивните напади“, рече Вучиќ.
Фото: принтскрин
Свет
Руте: Нашата цел не е да провоцираме, туку да се браниме

Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, денес, во Прага, изјави дека западните сојузници мора бргу да се вооружат за да ги спречат хегемонските амбиции на Русија, која ќе остане закана дури и по војната во Украина, и да постигнат мир преку сила.
„Јасно е дека нашите сегашни капацитети не се доволни. Соочени сме со сериозни закани. Русија и Кина произведуваат оружје со невидена брзина. Ова не е демонстрација на паради, туку вистинска сила. Денес, Русија издвојува 40 проценти од својот буџет за вооружување. Само оваа година илјадници тенкови и стотици ракети ‘Искандер’. Наша задача е да ја подготвиме Европа“, рече Руте на самитот за одбрана во Прага.
Првиот човек на НАТО изјави дека западните сојузници подготвиле планови, меѓу другото, како да ги зголемат капацитетите во противракетната одбрана петкратно, а исто така и производството на артилериска муниција.
„Добрата вест е дека веќе имаме значителни средства, а нови доаѓаат. Посилна одбрана на Европа. Набргу ќе достигнеме производство од два милиона артилериски гранати годишно и ќе почнеме да ја намалуваме огромната предност на Русија“, рече Руте.
Генералниот секретар ја спомена Украина како пример за репутација бидејќи успеа да произведе 4,5 милиони дронови годишно за кратко време и членките на НАТО треба да воспостават интензивна соработка со неа во оваа област.
„НАТО има јасен и амбициозен план. Секој партнер знае како да придонесе. Нашата цел не е да провоцираме, туку да се браниме. Зголемувањето на инвестициите во одбраната е одговор на неиспровоцираната агресија на Русија против Украина. Предизвиците нема да исчезнат. Нашата најголема предност останува единството. Европа и САД заедно“, рече Руте.
По панелот на самитот за одбрана во Прага, генералниот секретар на НАТО ќе се сретне со чешкиот премиер, Петр Фијала.
Шведскиот министер за одбрана Пал Џонсон на самитот изјави дека руската инвазија на Украина ги разби илузиите дека мирот е основен услов во денешниот свет.
„Русија произведува повеќе тенкови, борбени возила, ракети и беспилотни летала од кога било досега. Стекнува искуство од фронтот и успева да извлече поуки од нив. Бргу се приспособува, а исто така ги подобрува и своите хибридни операции“, рече Џонсон.
Шефот на чешката дипломатија Јан Липавски, отворајќи го самитот за одбрана во Прага синоќа, ги предупреди и западните сојузници за аспектот на хибридна војна и рече дека од 2014 година и кризата што избувна пред анексијата на Крим тие се во необјавена хибридна војна што почна против нив и продолжува да ја води Русија.
Фото: принтскрин