Свет
Трамп: Почнуваме директни преговори со Иран, договорена е многу голема средба

Соединетите Држави и Иран започнуваат директни разговори за нуклеарната програма на Техеран, рече американскиот претседател Доналд Трамп во ненадејна изјава откако иранските власти претходно ги отфрлија повиците за такви разговори.
Иран се спротивстави на заканите на Трамп дека ќе ги бомбардира доколку не преговараат директно за нивната нуклеарна програма, иако тој ја остави отворена вратата за индиректни дискусии.
„Водиме директни преговори со Иран и тие ги започнаа. Имаме многу голем состанок во сабота и ќе видиме што ќе се случи. Мислам дека сите се согласуваат дека би било подобро да се постигне договор“, им рече Трамп на новинарите во Овалната соба за време на разговорите со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, кој е во посета на Вашингтон.
Предупредувањата на Трамп за можна воена акција против Иран ги разнишаа веќе затегнатите односи низ Блискиот Исток по отворената војна во Газа и Либан, воените напади врз Јемен, промената на раководството во Сирија и израелско-иранската размена на оган.
Трамп рече дека повеќе би сакал договор за иранската нуклеарна програма отколку воен конфликт. Тој додаде дека на 7 март му пишал на врховниот водач ајатолахот Али Хамнеи да предложи разговори.
Иранските власти тогаш изјавија дека Техеран нема да биде принуден на преговори.
За време на неговиот прв мандат, Трамп ги повлече Соединетите држави од договорот меѓу Иран и светските сили со кој беа поставени строги ограничувања на спорните нуклеарни активности на Техеран во замена за олеснување на санкциите. Трамп, исто така, повторно воведе опсежни американски санкции кон Иран.
Оттогаш, Иран далеку ги надмина границите на тој договор за збогатување ураниум.
Западните сили го обвинуваат Иран за таен план за развој на способност за нуклеарно оружје со збогатување на ураниум до ниво надвор од она што тие велат дека е оправдано за цивилна програма за атомска енергија.
Техеран тврди дека неговата нуклеарна програма се развива целосно за цивилни енергетски цели.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.