Европската комисија планира да поднесе законски предлог оваа недела за користење на замрзнати руски средства за финансирање на Украина, а во исто време ќе ја остави отворена можноста за задолжување на финансиските пазари или комбинирање на двете опции.

Лидерите на Европската унија постигнаа договор во октомври за задоволување на итните финансиски потреби на Украина во следните две години, но не поддржаа план за користење на 140 милијарди евра (162 милијарди долари) замрзнати руски државни средства во Европа како заем за Киев, поради загриженоста изразена од Белгија, пишува „Ројтерс“.

Поголемиот дел од руските средства замрзнати во Европа се чуваат на сметките на белгискиот депозитар за хартии од вредност „Еуроклеар“, а белгиската влада постојано изразува загриженост за правните ризици.

Според планот на Комисијата, Украина треба да го врати заемот само ако Русија плати репарации за штетата предизвикана од војната против својот сосед.

Се очекува извршното тело на Европската унија да усвои предлог кој вклучува преференцијален план за заем за репарации поврзани со готовинските салда на имобилизираните средства на руската централна банка. Правниот текст би оставил можност за заем финансиран со задолжување од ЕУ на финансиските пазари, како и можност за преминување од една опција на друга, велат изворите.

Американскиот министер за одбрана Пит Хегсет изјави дека „лично не видел никакви преживеани“ пред вториот напад врз сомнителен брод за дрога во Карибите.

Инцидентот од 2 септември, во кој две лица наводно биле оставени да се држат за запалените остатоци по првичниот напад, предизвика сериозна загриженост дека американските сили можеби ги прекршиле меѓународните закони за вооружени конфликти, пишува Би-Би-Си.

За време на состанокот на кабинетот во Белата куќа, Хегсет го припиша инцидентот на „маглата на војната“ и хаотичната ситуација. Тој потврди дека го гледал првиот напад во живо, но дека морал брзо да се сврти кон втор состанок. „Јас лично не видов никакви преживеани“, рече Хегсет.

„Тоа нешто гореше и експлодираше… не можете ништо да видите. Се нарекува магла на војната“. Тој додаде дека дознал за „правилната одлука“ на адмиралот Френк Бредли да го потопи бродот дури „неколку часа подоцна“ и рече: „Ние го поддржуваме“.

Белата куќа соопшти дека адмиралот Бредли го одобрил вториот напад. Бранејќи го адмиралот, претседателот Трамп се дистанцира од одлуката, велејќи дека „не сме биле свесни“ за последователниот напад. „И можам да го кажам ова: сакам тие бродови да бидат отстранети“, додаде Трамп.

Earlier this morning, on President Trump's orders, I directed a lethal, kinetic strike on a narco-trafficking vessel affiliated with Designated Terrorist Organizations in the USSOUTHCOM area of responsibility. Four male narco-terrorists aboard the vessel were killed in the… pic.twitter.com/QpNPljFcGn

— Secretary of War Pete Hegseth (@SecWar) October 3, 2025

Деталите за вториот напад прв ги објави „Вашингтон пост“, предизвикувајќи вознемиреност кај демократските и републиканските пратеници. Како одговор на прашањата од новинарите во вторник, Трамп тврдеше, без да даде докази, дека ваквите напади довеле до масовно намалување на трговијата со дрога преку поморските патишта.

Комитетот за вооружени сили на Сенатот вети дека ќе спроведе „силен надзор“ во текот на викендот за да ги утврди сите факти. Адмиралот Бредли, кој беше командант на Заедничката команда за специјални операции во времето на нападот и беше унапреден во врховен командант на Командата за специјални операции на САД еден месец подоцна, се очекува да се појави пред Конгресот оваа недела.

Правни дилеми и ескалација на конфликтот
Женевските конвенции експлицитно забрануваат намерно таргетирање на ранети борци и бараат тие да бидат заробени и да им се пружи медицинска нега. Неколку експерти со кои разговараше Би-Би-Си изразија сомнежи дека вториот напад би можел да се смета за законски според меѓународното право.

Во бран слични напади низ Карибите и источниот Пацифик од почетокот на септември загинаа повеќе од 80 лица. Администрацијата на Трамп повеќе пати ги бранеше нападите како неопходна самоодбрана за да се спасат американските животи од нелегални дроги. САД значително го зголемија своето воено присуство во регионот по инцидентот, а во вторник Трамп го обнови своето ветување дека ќе „започне со овие копнени напади“.

Украинскиот претседател, Володимир Зеленски, призна дека се плаши дека САД ќе го изгубат интересот за организирање мировен договор меѓу Украина и Русија, објави Sky News.

На заедничката прес-конференција со ирскиот премиер Мајкл Мартин во Даблин, Зеленски рече дека е оптимист во врска со напорите на САД за наоѓање решение за конфликтот.

„Во моите зборови имаше малку оптимизам поради брзината на преговорите и интересот од американската страна. Ова покажа дека Америка сега не се повлекува од никаков дипломатски дијалог, и тоа е добро“, рече тој.

Сепак, кога го прашаа дали е загрижен дека САД ќе го изгубат интересот за преговарачкиот процес, Зеленски призна дека се плаши од таа можност. „Да, се плашам. Ако некој од нашите сојузници се замори…“, рече тој, додавајќи дека целта на Русија е „да го повлече интересот на Америка од оваа ситуација“.

Зеленски, исто така, рече дека очекува повратни информации од американските преговарачи откако специјалните пратеници Стив Виткоф и Џаред Кушнер се сретнаа со рускиот лидер Владимир Путин во Москва. Украинскиот претседател рече дека е подготвен повторно да се сретне со претседателот Доналд Трамп, но дека средбата зависи од успехот на разговорите во Москва.

Се очекуваше Виткоф да му ја претстави на Путин ажурираната верзија на планот од 28 точки за прекин на конфликтот, кој вклучува и предлози од европските лидери. Оригиналниот план, заеднички изготвен од Виткоф и рускиот претставник Кирил Дмитриев, предизвика жестоки критики поради неговата очигледна про-Кремљ пристрасност и се сметаше за награда за рускиот претседател за започнување на инвазија на Украина во 2022 година.

Украина цврсто ги отфрли сите барања за отстапување територија на Русија, инсистирајќи дека секој договор мора да го зачува својот суверенитет и долгорочна безбедност. Постои загриженост кај некои украински претставници за силата на безбедносните гаранции што би можеле да се понудат како дел од мировниот договор. Украина и европските земји се залагаат за гаранција слична на Член 5 на НАТО, но таквата мерка би барала целосна поддршка од Соединетите Американски Држави, кои сè уште не посочиле дали се подготвени да понудат тоа ниво на поддршка.

Русија, од друга страна, тврди дека таквите гаранции не се потребни, а претседателот Путин изјави дека нема намера да ги продолжи непријателствата. Пред состанокот со американските претставници, Путин предупреди дека Русија е подготвена да се бори ако другите европски земји војуваат со Москва.

„Доколку Европа одеднаш сака да води војна со нас и ја започне, ние сме подготвени веднаш. Нема сомнение за тоа“, рече Путин.

Осврнувајќи се на предлогот за завршување на конфликтот, Путин ги обвини европските лидери дека се обидуваат да го поткопаат мировниот процес со поставување барања за кои знаат дека Русија ќе ги смета за „апсолутно неприфатливи“, велејќи дека тоа е дел од обидот да се прикаже Кремљ како блокирач на напорите на САД за завршување на војната.

фото/ЕПА