Свет
Три европски земји им делат брошури на граѓаните како да се однесуваат во случај на војна
Милиони Швеѓани почнаа да добиваат брошури со совети за населението како да се подготви и да се однесува во случај на војна или други неочекувани кризи.
Ако има криза или војна, брошурата е стара шест години и сега е ажурирана поради, како што шведската влада го нарекува, влошувањето на безбедносната ситуација мислејќи на руската инвазија на Украина. Брошурата сега е двојно поголема, пишува Би-би-си.
Соседна Финска исто така штотуку го објави својот совет за подготвеност за инциденти и кризи на интернет. Норвежаните исто така неодамна добија памфлет, кој објаснува како да поминете сами една недела во случај на екстремни временски услови, војна и други закани.
Во детаљниот дел за воениот конфликт финската дигитална брошура објаснува како владата и претседателот би реагирале во случај на вооружен напад нагласувајќи дека финските власти се добро подготвени за самоодбрана.
Шведска и Финска му се приклучија на НАТО во последните две години, по руската инвазија. Норвешка беше основач на Западната одбранбена алијанса. За разлика од Шведска и Норвешка, владата во Хелсинки одлучи да не печати брошура за секое домаќинство бидејќи тоа ќе чини милиони, а дигиталната верзија може полесно да се ажурира.
„Испративме 2,2 милиона хартиени примероци, по еден до секое домаќинство во Норвешка“, рече Торе Камфјорд, кој е одговорен за кампањата за самоподготвеност во Норвешката управа за цивилна заштита (DSB).
Во брошурите има список на храна што треба да ја имате дома. Списокот вклучува храна што не се расипува, како што се конзервиран грав, енергетски шипки и тестенини, како и лекови, вклучително и таблети со јод во случај на нуклеарна несреќа. За Швеѓаните, идејата за итна брошура не е ништо ново. Првото издание на If War Comes беше создадено за време на Втората светска војна и беше ажурирано за време на Студената војна.
Сепак, една порака е преместена од средината на брошурата на предната страна. „Доколку Шведска биде нападната од друга земја, ние никогаш нема да се откажеме. Сите информации дека отпорот ќе престане се лажни.
Шведскиот министер за цивилна одбрана, Карл-Оскар Болин, минатиот месец рече дека како што се промени глобалниот контекст, информациите за шведските домаќинства исто така мора да ги одразуваат промените. Претходно оваа година, тој предупреди дека може да има војна во Шведска, што беше сфатено како повик за тревога бидејќи министерот веруваше дека напредокот во изградбата на целосна одбрана напредува премногу бавно.
Поради долгата граница со Русија и искуството од војната со Советскиот Сојуз во Втората светска војна, Финска секогаш одржувала високо ниво на одбрана. Меѓутоа, Шведска ја намали инфраструктурата и дури во последните години повторно почна да се подготвува.
„Од финска перспектива, ова е малку чудно“, вели Илмари Каико, вонреден професор по воени студии на Шведскиот универзитет за одбрана. „Финска никогаш не заборави дека војната е можна, а во Шведска луѓето требаше малку да се размрдаат за да сфатат дека навистина може да се случи.
Мелиса Ев Ајосмаки, 24-годишна студентка со финско потекло, која студира во Гетеборг, вели дека станала многу загрижена кога почнала војната во Украина.
„Сега сум помалку загрижена, но сè уште размислувам што да правам ако избувне војна, особено што моето семејство е во Финска“.
Брошурите содржат упатства што да прават граѓаните во случај на неколку сценарија, како и совети, кои ќе им помогнат барем привремено сами да се справат во кризни ситуации.
Финската листа за проверка вклучува таблети со јод, како и храна што лесно се готви, храна за домашни миленици и резервна моќност. Шведската контролна листа препорачува компири, зелка, моркови и јајца заедно со лименки со сос од болоњезе и претходно подготвена супа од боровинки и шипинка.
Шведскиот економист Ингемар Густафсон се присети како се подготвувале брошурите порано. „Добро е да се добие информација како треба да се однесуваме и како да се подготвиме, но не сè да имам подготвено дома“.
Една од најважните препораки е граѓаните да имаат доволно храна и вода за пиење дома за 72 часа. Но, прашање е колку тоа е практично, особено за поголемите семејства, кои живеат во помали станови, пренесува „Н1“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
(Видео) Филипините во урнатини по тајфунот: најмалку 66 мртви
Бројот на жртви од тајфунот Калмаеги на Филипините се искачи на најмалку 66, додека жителите на најтешко погодената покраина Себу се справуваат со уништувањето. Уништени домови, улици преполни со урнатини и уништени животи се мрачната слика што ја остави бурата додека се движи кон Виетнам, објавува Си-ен-ен.
Во градот Талисај, преживеаните ги пребаруваат остатоците од своите домови со надеж дека ќе спасат нешто вредно. Меѓу нив е и 38-годишната Ејлин Окен, која ја пронајде својата куќа целосно уништена.
This is the aftermath in Talisay City, Cebu, Philippines — the city looks almost completely washed away.
At least 26 people have been killed, with estimated winds reaching 130 kph and gusts of up to 180 kph as Typhoon Kalmaegi (TinoPH) tore through the region. pic.twitter.com/UBs1Rk57fw
— Weather Monitor (@WeatherMonitors) November 4, 2025
„Работевме и штедевме со години за ова, а потоа во еден миг, сè исчезна“, рече таа, со треперлив глас, додавајќи дека е благодарна што нејзиното семејство, вклучувајќи ги и нејзините две ќерки, се неповредени.
Откако се повлекоа поплавните води, во Себу, популарна туристичка дестинација, беа откриени сцени од катастрофа: урнати куќи, превртени возила и купишта урнатини насекаде. Струјата е сè уште во прекин на многу места, а телекомуникациските услуги се со прекини.
This is not normal — it’s getting worse day by day. This morning, powerful floodwaters hit Villa Azalea Phase 2C, Cotcot, Liloan, Cebu, Philippines, as strong winds and heavy rain from Typhoon Tino (Kalmaegi) continued. pic.twitter.com/5qmenSBQNV
— Weather Monitor (@WeatherMonitors) November 4, 2025
Според најновите бројки, 66 лица загинаа, 26 сè уште се водат како исчезнати, а 10 се повредени. Меѓу загинатите се шест војници чиј хеликоптер се урна за време на мисија за помош на островот Минданао.
Фотографиите и видеата од Филипинскиот Црвен крст покажуваат како спасувачите газат низ вода длабока до колена во Себу, користејќи чамци за да стигнат до жителите заробени во поплавените домови. Во северниот град Лилоан, домовите беа поплавени до таа мера што беа видливи само покривите.
фото: принтскрин
Свет
Поранешната американска ТВ водителка излезе пред својата куќа облеана во крв: „Ја убив мајка ми“
Поранешна водителка на утринско ток-шоу од Мисури е обвинета дека ја избодела до смрт својата мајка на Ноќта на вештерките. По убиството, таа наводно им рекла на операторите на 911 дека го сторила тоа „за да се спаси себеси“, објавува Њујорк пост.
Настанот ги шокирал жителите на мирна населба во Вичита, Канзас, кога 47-годишната Анџелин Мок се затетеравела од својот дом облеана во крв околу 8 часот наутро во петокот.
„Жена дојде до нашето возило облеана во крв, рацете ѝ беа полни со крв, телото ѝ беше полно со крв, барајќи од нас да се јавиме на 911“, изјави соседката Алиса Кастро за локалните медиуми. Кастро додаде дека Мок потоа го зела нејзиниот телефон, се вратила во куќата и самата се јавила на 911. Наводно им рекла на операторите дека „ја избодела мајка си за да се спаси“.
Кога полицијата пристигнала на местото на настанот, Мок ги чекала пред куќата со бројни посекотини на рацете. Внатре во домот, ја пронашле нејзината 80-годишна мајка, Анита Аверс, во несвест во кревет со повеќекратни убодни рани. Таа била итно префрлена во болница, каде што починала половина час подоцна.
Анџелин Мок била уапсена и приведена во затворот во округот Сеџвик под обвинение за убиство од прв степен. Нејзината кауција била одредена на еден милион долари. Убиената Анита Аверс била брачен и семеен терапевт, како што потврдил нејзиниот сопруг за медиумите.
Нејзината ќерка, Анџелин Мок, е позната во јавноста како поранешна водителка. Според нејзиниот профил на LinkedIn, од 2011 до 2015 година работела во KTVI Fox 2 во Сент Луис. По телевизиската кариера, таа работеше на разни работни места во продажба пред да се приклучи на компанија за управување со податоци.
Регион
(Видео) Бројот на загинати во Тузла се зголемува, 35 повредени, со месеци имало предупредувања за Домот
Според најновите официјални информации, вкупно 11 лица загинаа во пожарот што синоќа зафати дел од зградата на Домот за стари лица во Тузла, додека 35 лица побараа медицинска помош во Универзитетскиот клинички центар во Тузла.
Седмиот кат од Домот за стари лица беше зафатен од голем пожар синоќа, а градоначалникот на Тузла, Зијад Лугавиќ, потврди за „Кликс.ба“ дека 11 лица загинале, додека 35 побарале медицинска помош, пренесе Индекс.
Според информациите со кои располага Кликс, меѓу загинатите имало жители на домот кои биле на седмиот кат од зградата. Станува збор за неподвижни лица со сериозно нарушено здравје.
Лугавиќ рече дека меѓу повредените кои побарале медицинска помош има жители и вработени во домот, како и полицајци, пожарникари и медицински техничари. Според неофицијални информации, тројца од повредените се во критична состојба.
Зградата на Домот за стари лица ја обезбедуваат утрово припадници на Полициската управа на Министерството за внатрешни работи на Тузланскиот кантон. Според претходните информации, жителите се наоѓаат на обезбедените катови од зградата, во делот што не бил зафатен од пожарот.
Зошто најранливите беа на највисоките катови?
Со години се даваа предупредувања за овој дом, но никој ништо не презеде Трагедијата е дополнително продлабочена од шокантниот факт дека најранливите корисници – лица со деменција и тешки форми на рак – беа сместени на повисоките катови, каде што избувна пожарот, пишува „Кликс“.
Јавноста го поставува прашањето кој и врз основа на која логика ја донел одлуката да ги смести тешко болните лица на петтиот, шестиот и седмиот кат од зградата, што драстично ги намали нивните шанси за евакуација.
Корисниците на домот и нивните семејства, како и некои политичари во Тузла, со години предупредуваат за лошите услови во Домот за пензионери, но властите останаа глуви на нивните апели и предупредувања.
И покрај предупредувањата за лошите услови, администрацијата предводена од директорот Мирсад Бакаловиќ (СДП) во јануари донесе одлука да ја зголеми цената на сместувањето за дури 30 проценти.
Пред помалку од два месеци, советничката на Нашата партија во Градскиот совет на Тузла, Драгана Гагро Берберовиќ, го привлече вниманието на јавноста кон условите во кои живеат корисниците на Домот за стари лица во Тузла. Објавеното видео и фотографии ја вознемирија јавноста, а раководството на Домот покрена постапка против Гагро Берберовиќ.
„Администрацијата имаше повеќе од доволно време да ја подобри ситуацијата и со тоа да спречи повиците за достоинствен живот и работа да стигнат до политичарите и целата јавност“, предупреди тогаш Нашата партија.
Тогаш тие истакнаа дека посочувањето на влагата, нередот, лошиот квалитет на храната, мобингот, навредите и незадоволството на корисниците не се медиумска сензација, туку прашања за достоинство и човекови права.
„Дали ова е достојно за старост?“
„Она што го гледам е влага, неред и „оброци“ од две кришки леб и една лажица крем – тоа не е храна, тоа е понижување! Не ми треба никој да ме убеди дека царот е гол за ова. Го разгледав и менито на објектот, сè е како што пишува, но она што е напишано и она што е вистинско – не е исто, ниту пак количината е доволна. За таа цена, и храната и условите мора да бидат подобри. Корисниците и старателите пријавуваат мобинг, лоши услови и некомпетентно управување, а мобингот и пцовките се јасно видливи во видеото.
Иако лидерските позиции често се поделени по партиски линии и фаворизираат поединци, тие поединци мора да бидат способни да управуваат со јавното добро. Ако не го сторат тоа – штета е за сите нас кои имаме можност јавно да ги посочиме и отстраниме недостатоците. Се надевам дека ќе се најде решение за ова. Верувам во новата градска администрација, тие покажаа дека сакаат подобрувања и промени. Не смееме да молчиме – ова е прашање на достоинството на нашите постари лица и вработени на кои ние граѓаните сме работодавци“, рече советничката.
Исто така, треба да се напомене дека видеа од несоодветно однесување на персоналот кон корисниците на домот претходно беа објавени на социјалните мрежи.
Истрагата ќе покаже што го предизвикало пожарот и дали некој потфрлил во синџирот на одговорност.

