Свет
Турција се вооружува како никогаш досега – борбени авиони, беспилотни летала, тенкови и воени бродови

Турција во последните недели презеде сериозните чекори за зајакнување и модернизација на војската. Германската влада конечно се согласи да испорача 40 авиони „Еурофајтер Тајфун“ на Анкара, а Турција претходно побара од Америка ист број борбени авиони Ф-16. Ова вооружување доаѓа во време на промени во безбедносната ситуација во Европа, но и на Блискиот Исток.
Турција сака да ја зајакне својата позиција како регионална сила и да ја намали зависноста од странски добавувачи на воена опрема. За овие цели, земјата предводена од Реџеп Таип Ердоган инвестира милијарди во сопствено производство, но фокусот е ставен и на купување оружје од странство.
Германија одобри испорака на „Еурофајтер“
Неодамна, по неколку години политички ќорсокак, беше обновена набавката на американски авиони Ф-16 Блок 70. Покрај тоа, Анкара набавува софистицирани системи за воздушна одбрана, електронска опрема и мотори од Јужна Кореја, Италија и Велика Британија.
Но, она што Ердоган го сакаше долго време, а на што Берлин остро се спротивстави, се авиони од типот „Еурофајтер Тајфун“. Тие треба да се склопуваат во Велика Британија, но со делови од Германија. Берлин се согласи да испорача 40 авиони на Анкара, по повеќегодишен застој.
Сега се водат преговори за купување на овие борбени авиони, кои ги произведува конзорциум од Германија, Велика Британија, Италија и Шпанија, претставен од компаниите „Ербас“, „БАЕ Системс“ и „Леонардо“.
Ердоган рече дека Турција сака да ги добие овие авиони што е можно поскоро.
Модернизација на турската армија
Турската армија, втора по големина во НАТО алијансата, моментално е во процес на трансформација од бројно доминантна во технолошки напредна и агилна воена машина. Клучен дел од тој план е потпирањето на домашната воена индустрија.
Најдобар пример за турскиот воен успех се беспилотните летала, првенствено моделите Bayraktar TB2 и AKINCI, произведени од компанијата „Bajkar“. TB2 се покажа како ефикасен во конфликтите во Либија, Сирија, Нагорно-Карабах и Украина, што ја прави Турција глобален играч во индустријата за беспилотни летала.
Покрај тоа, Анкара го претстави својот борбен авион од петта генерација – KAAN, кој влезе во фаза на тестирање во 2023 година. Се очекува авионот, доколку ги оправда очекувањата, да ја намали зависноста на Турција од американските F-16, особено откако Турција беше исфрлена од програмата F-35 поради купувањето на руските системи S-400.
На копно, Турција го развива тенкот Altaј, нов главен борбен тенк кој треба да ги замени застарените германски Leopard 1 и американскиот „М60“. Во поморскиот сектор, се гради десантниот брод TCG Anadolu, првиот турски брод со можност за носење борбени беспилотни летала, хеликоптери и маринци.
Зошто Турција се вооружува?
Постојат неколку фронтови што Ердоган ги смета за непријателски и за кои се зајакнува воениот капацитет:
1. Курдски сепаратисти: Конфликтите со Курдската работничка партија (ПКК) во југоисточна Турција и северен Ирак и Сирија траат веќе 40 години.
2. Сирија: Турција има силно воено присуство во северна Сирија, каде што контролира неколку гранични зони и го спречува ширењето на курдските милиции поврзани со ПКК.
3. Грција и Источниот Медитеран: Споровите околу поморските граници, воздушниот простор и правото на експлоатација на природните ресурси во Источниот Медитеран дополнително ја мотивираа Турција да ги зајакне своите морнарици и воздухопловни сили.
4. Јужен Кавказ: Анкара го поддржува Азербејџан во регионалните тензии со Ерменија, вклучително и воената соработка и договорите за извоз на турска опрема.
5. Геополитичка конкуренција со Америка и Русија: Иако е членка на НАТО, Турција сè повеќе води независна надворешна политика. Соработката со Русија во енергетиката и одбраната, заедно со паралелното одржување на воените врски со Украина, ја позиционираше Анкара како идеален посредник.
Тензиите со Израел
Сепак, најголемите тензии во моментов постојат на линијата Анкара-Тел Авив, особено по бурната реакција на Израел на купувањето американски авиони.
Висок израелски функционер изјави дека овој потег на Турција би можел да се искористи за офанзивни цели против неговата земја, но може да ја загрози и регионалната стабилност. Тој рече дека „Израел ќе преземе чекори за да ги спречи овие намери доколку е потребно“, нагласувајќи дека „Анкара се стреми да го врати своето отоманско влијание, вклучително и во Ерусалим“.
Тој се осврна на „можноста за воена конфронтација со Турција“, која ја опиша како „далечна, но растечка“ , нагласувајќи дека „приоритет е да се избегне ескалација“.
Ердоган е еден од ретките светски лидери кој го обвини Израел за „масакрот“ во Газа.
Од друга страна, Израел ја обвинува Турција дека претставува безбедносна закана поради наводите дека милитантната група Хамас ги планира своите операции од Истанбул.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Светот во исчекување: Трамп и Путин разговараат по телефон, Зеленски чека

Телефонскиот разговор меѓу американскиот и рускиот претседател, Доналд Трамп и Владимир Путин, започна, објави CBS, повикувајќи се на функционер на Белата куќа.
Претходно, американскиот портал „Аксиос“, повикувајќи се на извор, објави дека двајцата лидери ќе разговараат по телефон.
Според написите, темата на разговорот ќе биде конфликтот во Украина.
Разговорот се одржува еден ден пред Трамп да го угости украинскиот претседател Володимир Зеленски во Белата куќа.
Трамп и Зеленски ќе разговараат за можноста Украина да добие ракети со долг дострел Томахавк.
Белата куќа не одговори веднаш на барањето за коментар.
Трамп минатата недела изјави дека му објаснил на Зеленски дека може да му постави нов ултиматум на Путин: „или Русија ќе започне сериозни мировни преговори, или Украина ќе добие „томахавки“.“
Фото: принтскрин
Свет
Европратеници: Да се забрани користењето на социјалните мрежи за деца под 16 години без согласност од родителите

Членовите на Европскиот парламент предложија да се воведе забрана за користење на социјалните мрежи без согласност од родителите за деца под 16 години во Европската Унија и побараа построги мерки за заштита на малолетниците на Интернет.
Денес беше објавена анкета, според која две третини од младите луѓе на возраст меѓу 15 и 24 години ги користат социјалните мрежи за информации за социјални и политички вести, додека 78 проценти од нив изјавиле дека барем понекогаш се изложени на дезинформации.
Комитетот на Европскиот парламент за внатрешен пазар и заштита на потрошувачите денес усвои извештај во кој се изразува загриженост поради неуспехот на големите онлајн платформи соодветно да ги заштитат малолетниците и се предупредува на ризици поврзани со зависност, ментално здравје и изложеност на нелегална и штетна содржина.
Европратениците предложија минималната возраст за пристап до социјалните мрежи, платформите за споделување видеа и придружниците на вештачката интелигенција во ЕУ да биде 16 години, освен ако родителите не одобрат, и најмалку 13 години за пристап до која било социјална мрежа.
Пратениците исто така бараат забрана за штетни технологии и практики што предизвикуваат зависност или личат на коцкање и други мерки за подобра заштита на децата на интернет.
Европскиот парламент ќе гласа за овие препораки на пленарната седница на крајот на ноември.
Според најновото истражување на Евробарометар објавено денес, младите луѓе се информираат претежно преку социјалните мрежи, а повеќето од нив знаат дека се изложени на дезинформации и лажни вести.
Резултатите покажуваат дека две третини од испитаниците од сите возрасни групи користат традиционални медиуми за секојдневно следење на општествените и политичките актуелности, а 59 проценти од испитаниците користат други дигитални извори како што се социјалните мрежи, онлајн информативните портали, платформите за стриминг, блоговите.
Во однос на изворите на информации, 71 процент изјавиле дека добиваат информации за општествените и политичките прашања преку телевизијата, 43 проценти рекле радио, 41 процент печатени весници и списанија или нивните онлајн верзии, а 40 проценти користат пребарувачи и социјални мрежи.
Анкетата покажа дека 42 проценти од испитаниците веруваат дека телевизијата станала поважна како извор на информации во последната година, додека една четвртина велат дека важноста на социјалните мрежи како што се Фејсбук, Инстаграм, ТикТок, Икс е зголемена.
Две третини од учесниците во истражувањето веруваат дека барем понекогаш биле изложени на дезинформации или лажни вести, но повеќето од нив (61 процент) се убедени дека можат да препознаат дезинформации.
Фото: принтскрин
Свет
Орбан: Европа мора да преговара со Русија, а не да чека на Америка

Унгарскиот премиер Виктор Орбан упати апел до европските лидери, предупредувајќи дека „ризикот Европа да биде вовлечена во конфликтот е поголем денес отколку во кое било време од почетокот на војната во Украина“. Орбан рече дека е крајно време Европската Унија да ја промени својата политика и да започне директни преговори со Русија, наместо да чека исход од американско-руските договори.
„Мирот бара трпение, сила и понизност. Европа мора да го промени својот став“, напиша унгарскиот премиер на социјалната мрежа X, додавајќи дека сегашната политика на Брисел е деструктивна за континентот.
„Наместо ароганција и поттикнување бесконечна војна, ни требаат преговори со Русија. Само дијалогот може да донесе мир на нашиот континент“, рече Орбан, придружувајќи ја својата објава со симболот на мировниот гулаб.
Зборувајќи подоцна на пленарната седница на Унгарската постојана конференција (MAERT) во Будимпешта, Орбан оцени дека прашањето за војната и мирот во Украина е најитното прашање на европската политика, особено за земјите од Карпатскиот басен.
„Европа мора да преговара со Русија за да постигне мирен договор и да изгради нова европска безбедносна архитектура“, рече Орбан. „Тоа не смее да биде прашање што ќе го решат други – Европа мора да преземе одговорност и да зборува со свој глас“.
Според него, унгарскиот предлог за решение е јасен: дипломатски пат, а не ескалација.
„Иако Украина е клучно прашање во секој договор, таа не е најважна. Потребна е поширока европска дискусија за прашањата за оружјето, големината на армиите и безбедносниот систем со механизми за следење“, нагласи Орбан, додавајќи дека некои од претходните договори за контрола на оружјето веќе се грубо прекршени.
Унгарскиот премиер претходно ги критикуваше европските лидери за она што го нарекува „штетна комбинација од ароганција и потчинување на интересите на другите луѓе“, нагласувајќи дека политиката на санкции и поддршка за бесконечна војна мора да се заврши во корист на мирот и стабилноста во Европа.
Фото: принтскрин