Свет
Шарл Мишел повеќе не е шеф на Европскиот совет

Новиот претседател на Европскиот совет, Антонио Коста, силно се залага за единството на Европската унија и истовремено за зачувување на нејзината различност.
„Само заедно можеме да обезбедиме стабилност, безбедност и мир на нашиот континент“, рече Коста на церемонијата на предавање.
Актуелниот претседател на Европскиот совет, белгискиот либерал Шарл Мишел, му ги предаде должностите на португалскиот социјалист Антонио Коста, кој во недела на 1 декември официјално ја презема функцијата претседател на Европскиот совет. Мишел на Коста му го врачи ѕвоното со кое претседателот на Европскиот совет го означува почетокот на состанокот на самитот на лидерите на земјите-членки.
„Само заедно можеме да постигнеме гласот на Европа да се слушне на меѓународната сцена, бидејќи единството е крвотокот на Европската унија, но не смееме да ги игнорираме нашите разлики во мислењата или да ги третираме како проблем“, рече Коста.
„Таа разновидност е совршено природна, таа нè збогатува и ја претставува силата на Европа“, рече Коста, кој се покажа како вешт политичар, одржува деликатна рамнотежа меѓу партнерите и има репутација на успешен градител на консензус, особина неопходна. за функцијата претседател на Европскиот совет.
Европскиот совет е најважното политичко тело на ЕУ, кое ги собира шефовите на држави или влади, ги одредува стратешките правци и политиките на Унијата и кои одлуки се носат со консензус.
Должноста на претседателот на Европскиот совет беше воведена со Договорот од Лисабон, кој стапи на сила на 1 декември 2009 година.
Мандатот на претседателот на Европскиот совет трае две и пол години, може да се обнови еднаш, што беше случај со сите претседатели на Европскиот совет до сега, сите отслужија два мандата, вкупно пет години, што се совпаѓа со мандатот на Комисијата и на Европскиот парламент.
Коста, 63-годишен социјалист, беше премиер на Португалија од 2015 до 2024 година, министер во неколку влади, градоначалник на Лисабон, член на Европскиот парламент.
Коста беше избран за претседател на Европскиот совет во јуни годинава, а пред да ја преземе функцијата ги посети сите главни градови, освен Букурешт и Софија, а разговараше и со лидерите на земјите-членки.
„Се чувствувам сигурен откако разговарав со европските лидери во последните неколку недели, кои имаат чувство на итност и се фокусирани на колективна акција инспирирана од креативноста и прагматизмот“, рече Коста.
Коста во својот говор истакна дека Европската унија се заснова на вредности – човечко достоинство, слобода, владеење на правото, демократија и еднаквост – и дека нејзината цел е да обезбеди мир и просперитет.
Зборувајќи за војната што трае повеќе од илјада дена на европско тло кога Русија ја нападна Украина, Коста рече дека „сите копнееме по мир“.
„Но, мирот не може да значи мир на гробишта, не може да значи капитулација, мирот не смее да ја награди агресијата. Мирот во Украина мора да биде праведен и траен и заснован на меѓународното право, кое го вклучува правото на народите на самоопределување, правото на народите сами да си ја изберат иднината и почитувањето на територијалниот интегритет и државните граници“, рече Коста.
Тој додаде дека ЕУ мора да биде посилна, поефикасна, поотпорна со поголема автономија во областа на безбедноста и одбраната, додека постојано работи на трансатлантското партнерство.
Тој нагласи дека проширувањето кон Западен Балкан и источните соседи е „моќна алатка за мир, безбедност и просперитет и геополитички императив“, нагласувајќи дека и ЕУ и земјите кандидати мора да работат понапорно и побрзо без вештачки рокови, но и без непотребни пречки.
Коста му се заблагодари на претседателот во заминување Шарл Мишел, велејќи дека „Европа му должи сè“.
Петте години на Мишел на чело на Европскиот совет беа обележани со затегнати односи и конкуренција од претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен. Мишел ја напушта таа позиција со далеку помал рејтинг од неговите претходници Херман Ван Ромпуј и Доналд Туск.
Коста е првиот шеф на европска институција кој нема европско потекло. Неговиот дедо е од индиската држава Гоа, која некогаш била португалска колонија, а неговата баба по татко има француско-мозамбичко потекло.
Мозамбик исто така бил португалска колонија. Коста има т.н „Задгранично државјанство на Индија“, што е форма на дозвола за постојан престој и работа во Индија врз основа на индиско потекло.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Орбан: Ја најавуваме најголемата програма за намалување на даноците во Европа

Унгарскиот премиер Виктор Орбан во понеделникот објави ослободување од данок на доход за мајките на две или три деца и рече дека од април ќе ги ограничи каматните стапки на станбените кредити на 5 отсто, како дел од чекорите за зајакнување на економијата пред изборите во 2026 година.
„Ја објавуваме најголемата програма за намалување на даноците во Европа“, рече Орбан денеска во своето обраќање за состојбата на нацијата.
Покрај веќе најавеното удвојување на даночните олеснувања за семејствата во две фази до јануари, Орбан рече дека неговата влада ќе ги ослободи мајките на две или три деца од данок на доход, почнувајќи од октомври со мајки на три деца.
Од јануари постепено ќе се воведува ослободувањето за мајките на две деца, рече Орбан. „Тоа ќе биде голем трошок, но економското закрепнување, мерките за поддршка на бизнисот и целосното вработување заедно можат да го платат со намалување на буџетскиот дефицит и јавниот долг“, рече тој.
Орбан, исто така, рече дека неговата влада е подготвена да воведе ограничувања за зголемување на цените на храната, освен ако разговорите со трговците не успеат да ги задржат цените под контрола.
Унгарската инфлација, која пред две години достигна највисоки нивоа во ЕУ, во јануари дојде до 5,5 отсто, што е над прогнозите на аналитичарите.
Европа
(Видео) Насилни протести пред изборите: неонацисти и левичари се судрија во Берлин

Стотици неонацисти се собраа на плоштадот во близина на метро станицата во областа Мите и маршираа до главната железничка станица (Хауптбанхоф) во Берлин, јавува Анадолија.
Берлинската полиција денеска употреби солзавец против левичарските демонстранти кои ден пред изборите во Бундестагот го блокираа маршот на околу 200 десничарски екстремисти, објавија германските медиуми.
Wir sind hier und sagen unseren israelischen und jüdischen Freundinnen: ihr seid nicht allein. #BringThemAllHomeNow pic.twitter.com/xDWS2EtAIu
— LSquadBerlin🎗️ (@LSquadBerlin) February 22, 2025
Жестоки судири со полицијата се случија кога левичарските демонстранти се обидоа да ги пробијат полициските кордони кои го обезбедуваа митингот на десницата.
Левичарите во неколку наврати ја блокираа маршрутата на десничари, опишани од германските медиуми како неонацисти, од станицата Фридрихштрасе до главната железничка станица во Берлин. Неколку демонстранти беа уапсени по судирите со полицијата.
Според полицијата, попладнево се собрале околу 200 десничарски екстремисти, додека повеќе од 1.000 левичарски демонстранти се обиделе да ги спречат.
Свет
САД и се закануваат на Украина со гасење на Старлинк доколку не се согласи на договорот, открива Ројтерс

Американските преговарачи, кои вршат притисок врз Украина да им даде пристап до клучните минерали, навестија можност за прекин на пристапот до виталниот сателитски интернет на Илон Маск, Старлинк, изјавија за Ројтерс три извори запознаени со ова прашање.
Продолжувањето на пристапот на Украина до Старлинк на Спејс Икс беше спомнат во разговорите меѓу американските и украинските официјални лица откако украинскиот претседател Володимир Зеленски ја одби првичната понуда од американскиот министер за финансии Скот Бесент, велат изворите.
Старлинк обезбедува клучна интернет конекција за Украина, разурната од војна и нејзината војска. Прашањето беше повторно покренато во четвртокот, за време на состаноците меѓу Кит Келог, специјалниот пратеник на САД за Украина, и Зеленски, изјави еден од изворите запознаени со разговорите.
Ukrainian EW expert Serhii “Flash” addresses whether Musk might disconnect Starlink services to Ukraine.
Flash says that would result in a hard situation, but advises that other methods of communication have been put into place since Ukraine has never trusted the Starlink owner. pic.twitter.com/iaCS5gzwVj— Roy🇨🇦 (@GrandpaRoy2) February 21, 2025
За време на состанокот, на Украина и беше кажано дека ќе се соочи со итно исклучување на услугата доколку не постигне договор за клучните минерали, рече изворот, кој побара анонимност бидејќи преговорите се затворени.
„Украина зависи од Старлинк. Тие го сметаат за своја Северна ѕвезда“, рече изворот. „Губењето на Старлинк би било тежок удар“.
Зеленски ги отфрли барањата на администрацијата на претседателот Доналд Трамп за минерални ресурси во вредност од 500 милијарди долари од Украина како компензација за американската помош во војната, велејќи дека САД не понудиле конкретни безбедносни гаранции.
Вчера, украинскиот претседател изјави дека тимовите на САД и Украина работат на договор, а Трамп рече дека очекува договорот наскоро да биде потпишан.
Маск испрати илјадници терминали Старлинк во Украина за да ги заменат комуникациските услуги уништени од Русија по нејзината инвазија во февруари 2022 година.
Starlink service is now active in Ukraine. More terminals en route.
— Elon Musk (@elonmusk) February 26, 2022
Маск потоа јавно изрази поддршка за Украина на социјалната мрежа Икс.
🇺🇦🇺🇦🇺🇦 Hold Strong Ukraine 🇺🇦🇺🇦🇺🇦
— Elon Musk (@elonmusk) March 5, 2022
На пример, на 5 март 2022 година, тој им порача на Украинците „да останат силни“.
Talked to @elonmusk. I’m grateful to him for supporting Ukraine with words and deeds. Next week we will receive another batch of Starlink systems for destroyed cities. Discussed possible space projects 🚀. But I’ll talk about this after the war.
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) March 5, 2022
Истиот ден се огласи и украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој изјави дека разговарал со Маск за Старлинк и му се заблагодарил за помошта што и ја дава на земјата под руски напад.